همشهری آنلاین، زهرا رفیعی: در روزهای اخیر تصویری هوایی از خور غزاله در خوزستان توجه عمومی را به خود جلب کرد. خورها یکی از اشکال طبیعی زمین هستند که در سواحل امن و کم‌نوسان ازجمله خلیج‌فارس شکل می‌گیرد. در مجموع بیش از ۲۰۰شاخه خور در سواحل جنوبی ایران وجود دارد که بخش قابل توجهی از آن در داخل خور (خلیج) موسی و همچنین در حد فاصل جزیره قشم و بندر خمیر واقع شده است. خورها علاوه بر اینکه به معیشت جامعه محلی کمک می‌کنند، محلی برای زادآوری و زندگی بسیاری از گونه‌های جانوری و گیاهی است.
خور موسی، شاخص‌ترین و گسترده‌ترین نمونه شبکه شاخابه‌های خورهای کشور یا اکوسیستم ساحلی پهنه‌های گلی جزر و مدی است که در شمال غرب خلیج‌فارس واقع شده است. یکی از شاخه‌های اصلی خور موسی، خور غزاله است که نامش را از غزال‌هایی گرفته که دیگر در این منطقه وجود ندارند. شکار بی‌رویه اصلی‌ترین دلیل از بین رفتن جمعیت آهوان این مناطق است.
خورها جزو مناطق حساس ساحلی‌اند
محمدرضا فاطمی، زیست‌شناس دریایی: خورها به‌دلیل آرامش نسبی آب، عمق کم و تأثیرپذیری از مواد خشکی محل تردد برخی آبزیان جهت تجدید نسل و یا طی کردن قسمتی از مراحل رشد خود هستند. تعدادی از خورهای جنوبی پوشیده از رویش‌های حرایی و بیشه‌های شور هستند. خورها علاوه بر اینکه محل زمستان‌گذرانی پرندگان آبزی هستند، به‌دلیل دوری از تلاطم دریا، مورد استفاده صیادان محلی و کشتی‌های تجاری برای پهلوگرفتن لنج‌ها و شناورهاست. خورها زایشگاه‌ها و تغذیه‌گاه‌های حیاتی برای پرندگان، ماهیان و سایر جانوران هستند. مجموعه این شرایط خورها را به‌عنوان یکی از مناطق حساس ساحلی تبدیل کرده است.
خورهای استان خوزستان
مهم‌ترین خور خوزستان، خور موسی است که به‌دلیل ساختار گلی و جزرومدی‌اش آبراهه‌های زیادی در ذیل خود ایجاد کرده است. از مهم‌ترین آنها می‌توان به خورهای سمایلی، غزاله، اردله، احمدی، جعفری، مریموس، دورق، زنگی، معاوی، سجافی، غنام، غزلان، تیمور، دورگستان، ابوخضیر، درویش، خناگ، سلج، ملح، گوارین، گوبان و خورِکون اشاره کرد.
خورهای استان هرمزگان
مطالعات علمی نشان داده است در محدوده خط ساحلی استان هرمزگان تاکنون ۸۰خور، مصب و خور خلیجی شناسایی شده است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به خورهای درون تالاب رود شور-شیرین میناب، جاسک، سیرک، گابریک، کلاهی - تیاب اشاره کرد.
خورهای استان بوشهر
در استان بوشهر بیش از ۷خور اصلی شناخته شده است که شامل خور بردستان، خور سلطانی، خور زیارت، خور حنا، خور دوراهک، خور مل‌گنزه، خور سیراف می‌شود.
خورهای استان سیستان و بلوچستان
گواتر، پسابندر و باهوکلات از مهم‌ترین خورهای این استان هستند که نقش مهمی در حفاظت از لاک‌پشت‌های دریایی دارند.
چرا دریای خزر خور ندارد؟
دریای خزر، بزرگ‌ترین دریاچه محصور در خشکی جهان به‌دلیل ویژگی‌های جغرافیایی و زمین‌شناسی خود فاقد خور به‌معنای متداول آن است. خورها معمولا در مناطقی شکل می‌گیرند که سواحل دارای بریدگی‌های زیاد و شرایط خاص زمین‌شناسی هستند. در مناطق خلیج‌فارس، تغییرات شدید جزر و مد، جریان‌های قوی و سواحل بریده‌بریده باعث شکل‌گیری خورها شده‌اند. اما سواحل دریای خزر از نظر زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی دارای این ویژگی‌ها نیستند و بیشتر صاف و یکپارچه‌اند. از سوی دیگر جزر و مد در دریای خزر بسیار کم است. خورها معمولا در مناطقی با جزر و مد شدید شکل می‌گیرند که باعث ورود و خروج منظم آب به این مناطق می‌شود. به‌طور مثال، خور موسی دارای میزان بالای جزر و مد با دامنه ۴متر و در محدوده بندر ماهشهر، عمیق‌ترین بخش خور ۳۸متر و کم‌عمق‌ترین آنها ۳متر است.