تاریخ انتشار: ۲۰ شهریور ۱۴۰۳ - ۱۸:۰۹

حضرت امام خمینی (ره) که محبتی ویژه به آیت الله «سید اسدالله مدنی»، دومین شهید محراب داشتند، او را به عنوان دست راست خویش نام بردند که در پیروزی انقلاب نقش موثری داشت. 

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا آیت الله سید اسدالله مدنی از شخصیت‌های کم نظیری است که در نهضت امام خمینی(ره) دوشادوش بنیانگذار نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در به پیروزی رسیدن انقلاب اسلامی نقشی تعیین کننده و تاریخی برعهده داشت.

وی سال ۱۲۹۲ در شهرستان آذرشهر استان آذربایجان شرقی دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه طالبیه تبریز به پایان رساند و علوم مقدماتی را نزد علمایی همچون میرزا محمدحسن منطقی و میرزا محسن میرغفاری آموخت. سپس برای کسب تحصیلات بیشتر رهسپار حوزه علمیه قم شد.

دومین شهید محراب از ابتدای ورود به حوزه علمیه قم به دلیل زهد، پارسایی، امانتداری، اخلاص، شجاعت، دینداری، تقوا و فضیلت در کانون توجه علما و بزرگان قرار گرفت و در مدت حضور در این مکان علمی از محضر استادان برجسته ای چون آیت‏ الله حجت کوه کمری و آیت ‏الله سید محمدتقی خوانساری بهره مند شد. آیت الله مدنی چهار سال در مجلس درس امام خمینی(ره) شرکت کرد و فلسفه، عرفان و اخلاق را در محضر ایشان فراگرفت. این کلاس‏‌های درس سبب شد تا وی بتواند اهداف والا و انقلابی خود را در کنار بنیانگذار انقلاب اسلامی دنبال کند.

آیت الله مدنی پس از مدتی برای گسترش گنجینه دانش خویش رهسپار نجف شد و همه تلاش خود را برای استفاده از علم و دانش بزرگانی همچون آیات عظام محمد باقر حکیم، سید ابوالحسن اصفهانی و عبدالهادی شیرازی به کار بست و افزون بر تکمیل تحصیلات عالی، آموزش در سطوح مختلف را آغاز کرد و به تدریج در زمره استادان مشهور حوزه علمیه نجف قرار گرفت و با تلاش های شبانه روزی در راه دستیابی به علم و معرفت به مقام اجتهاد نائل شد.

مبارزه با تفرقه و انحراف در دین

وی پس از مدتی برای انجام دادن رسالت دینی از نجف به زادگاه خود بازگشت. مدنی پیش از رفتن به نجف به عرصه مبارزه های سیاسی وارد شده بود؛ چنانکه با شهید سیدمجتبی نواب صفوی همکاری می‌کرد.

وی در نخستین فعالیت های سیاسی خود، به مبارزه با تفرقه و انحراف در دین پرداخت. رژیم پهلوی در این میان با مشاهده فعالیت های سیاسی او و مخالفتش با فرقه های انحرافی او را از قم به همدان و سپس به آذرشهر تبعید کرد. مدنی در روزهای تبعید نیز از هیچ تلاشی برای برطرف کردن نیازهای فردی و اجتماعی نیازمندان و تشویق و ترغیب نیکوکاران برای کمک به همنوعان فروگذاری نمی‌کرد. در واقع آیت الله مدنی از دوره جوانی به هدف ها و آرمان‌های والایی می‌اندیشید و همانگونه که در میدان علم راه کمال را به خوبی پیمود، در سخت ترین شرایط اجتماعی هم با ماندن در کنار مردم به مبارزه علیه حکومت پرداخت.

این روحانی مبارز در سال ۱۳۳۱ با نزدیک شدن عید فطر، موضوع برپایی نماز پرشور عید را خارج از آذرشهر مطرح و در مسجد جامع شهر اعلام کرد «ای مردم! فردا نماز عید را در خارج از شهر اقامه خواهیم کرد. کسانی که غیرت اسلامی دارند، فردا صبح در محل حاضر باشند.»

تبعید آیت الله مدنی به نور آباد

مدنی پس از اقامه نماز و خطبه‏ های پرشور، راهپیمایی بزرگی را تشکیل داد. این حرکت انقلابی و اسلامی سبب شد تا تعدادی از سربازان که برای حفاظت از اماکن دولتی گماشته شده بودند، سلاح‏ هایشان را بر زمین بگذارند و به مردم بپیوندند. وی پس از آن به سخنرانی پرداخت و مردم را به آرامش دعوت کرد و اینگونه اعتراض گسترده خود را با همراهی انقلابیون دیگر به حکومت وقت نشان داد.

این رویداد موجب شد که عوامل رژیم، ‏افراد سرشناس و فعال تظاهرات را شناسایی، بازداشت و زندانی کنند. آیت ‏الله مدنی در سخنانی به منظور نکوهش این اقدام حکومت وقت گفت «اگر تا فردا زندانیانی که به جرم دفاع از اسلام دستگیر شده ‏اند، آزاد نشوند، ما خودمان می‏‌دانیم آنها را چطور آزاد کنیم.» این سخنان کوبنده سبب شد تا ساواک با تشکیل نشستی وی را برای سه سال به نورآباد ممسنی در استان فارس تبعید کند اما تلاش های رژیم نتوانست مانعی در مسیر تلاش های این روحانی ایجاد کند.

آیت الله مدنی پس از پایان تبعید رهسپار قم و سپس نجف اشرف شد. هنگامی که مبارزه نهضت مردمی ایران در رویارویی با رژیم به اوج خود رسید، برای همراهی با آنان کلاس های درس خود را تعطیل کرد و با تشکیل جلسه های سخنرانی از چهره استبدادی رژیم پهلوی پرده برداشت و در واقع به پشتیبانی از امام (ره) در نجف اشرف پرداخت.

دومین شهید محراب پس از مدتی به فرمان امام خمینی(ره) به همراه شماری دیگر از علما به وطن بازگشت تا مردم را هر چه بیشتر به مبارزه با رژیم پهلوی دعوت کنند. وی به همین منظور و برای تدریس علوم دینی به خرم آباد رفت و در زمان حضور خود در این شهر حوزه علمیه کمالیه را بنیان نهاد.

تلاش های این مبارز انقلابی همواره در راستای حمایت از بنیانگذار انقلاب بود تا جایی که وی اطاعت از امام خمینی(ره) را بر همگان واجب می دانست. از طرف دیگر، معمار بزرگ انقلاب نیز به وی محبتی ویژه داشتند و در سخنانی این عالم ربانی را دست راست خویش نامیدند.

این مجاهد نستوه در مدت حضور در ایران به مبارزه های سیاسی خود ادامه داد و در این راه چندین بار، دستگیر و تبعید شد اما تا پیروزی انقلاب اسلامی در مسیر دستیابی به اهداف خویش کوشید و خدمات ارزنده ای را به این مرز و بوم ارائه کرد که از آن جمله می توان به ساخت مهدیه، درمانگاه و راه اندازی صندوق قرض الحسنه در همدان، بنای حسینیه، مسجد، مدرسه، کتابخانه، حمام و صندوق قرض الحسنه در دره مراد بیک و قصر شیرین، ساخت ۱۸ واحد، خانه در یکی از روستاهای بویین زهرا به هزینه اهالی همدان و ساخت مسجد بزرگی در نورآباد ممسنی اشاره کرد.

پس از به ثمر رسیدن قیام ملت ایران به رهبری امام خمینی (ره) در بهمن سال ۱۳۵۷ آیت الله مدنی فصل دیگری از مبارزه های خود را برای پاسداری از آرمان های اسلام آغاز کرد و با دعوت مردم همدان امامت جمعه این شهر را برعهده گرفت و پس از مدتی به مجلس خبرگان راه یافت. همچنین پس از شهادت آیت الله قاضی طباطبایی از طرف امام خمینی (ره) به عنوان نماینده ولی فقیه و امام جمعه شهر تبریز انتخاب شد.

شهادت

آیت الله مدنی ۲۰ شهریور سال ۱۳۶۰ هنگام اقامه نماز جمعه در تبریز توسط مجید نیکو عضو گروهک تروریستی منافقان طی یک عملیات انتحاری به همراه ۶ تن دیگر به شهادت رسید. در این حادثه ۵۰ نفر نیز مجروح شدند.

شقایق در محراب تا آینه اخلاق و عرفان

زندگی و مبارزات شهید آیت‌الله سید اسدالله مدنی به قلم رضا بسطامی و داود قاسم‌پور، شقایق در محراب از مهدی قیصری، رویای صادقانه گردآورنده: ناصر یاری و یاس نبی، شهید آیت‌الله سیداسدالله مدنی از مریم محمدزاده‌هروی، گزارش سفر، روایتی داستانی از زندگی شهید آیت‌الله مدنی به قلم زهرا حیدری، آیت‌الله مدنی از رضا نصرالهی و آینه اخلاق و عرفان نوشته صادق گلزاده از جمله کتاب هایی است که درباره شهید مدنی به چاپ رسیده است.

فیلم‌های مستند

مستندهای، آقا سید اسدالله، میر امام، دومین شهید محراب آیت‌الله سید اسدالله مدنی و محرمان محراب تاکنون درباره شهید مدنی ساخته شده است.