همشهری- پریسا نوری: همین موضوع کار نظافت این محدوده از شهر را برای کارگران زحمتکش خدمات شهری دشوار کرده؛ به طوریکه به گفته مدیرعامل سازمان پسماند، این منطقه در جمع‌آوری زباله یکی از دشوارترین مناطق تهران است. برای اطلاع از جزییات این موضوع در یکی از نوبت‌های جمع‌آوری زباله با پاکبانان معاونت خدمات شهری و محیط زیست، شهرداران شب و نواحی این منطقه همراه شدیم تا فرایند نظافت بازار و مراکز تجاری این محدوده از شهر را از نزدیک ببینیم.
هدایت زباله از مغازه به معبر!
ساعت حدود ۱۹ و چهارراه مولوی شلوغ است اما چند قدم دورتر، کرکره مغازه‌ها در بازار حضرتی یکی یکی پایین کشیده می‌شود. کسبه با جاروهای دسته بلند، چوب دستی یا هر وسیله‌ای که دم دستشان است، زباله‌های ریز و درشت را به بیرون مغازه هدایت می‌کنند و می‌روند. چند دقیقه نمی‌گذرد که گذر در انبوهی زباله از انواع مقوا و پلاستیک تا ظروف یک بار مصرف غرق می‌شود.
انگار بیرون مغازه حریم دشمن است!
دیدن این مناظر برای ما عجیب است اما برای دست اندرکاران این حوزه عادی شده، به طوریکه فرزاد هنرور، معاون خدمات شهری و محیط زیست شهردار منطقه ۱۲ دراین‌باره می‌گوید: برخی کسبه فقط نظافت داخل مغازه‌شان مهم است و زباله‌ها را جوری بیرون می‌ریزند که انگار بیرون مغازه حریم دشمن است. مشغول عکاسی از گذر مملو از زباله هستیم که پاکبانان از راه رسیده و و مشغول نظافت می‌شوند.
پرتاب کیسه زباله
هوا کاملا تاریک و گذرهای بازار خلوت شده‌اند. به جز چند راسته که قبل از رسیدن ما نظافت شده، بقیه راسته‌ها و گذرها انباشته از زباله است. از نوع پسماندهای رها شده در گذرها می‌توان نوع فعالیت واحدهای صنفی آن راسته را حدس زد. مثلا سراسر کوچه ارامنه که محل فعالیت تولیدی‌های پوشاک است، پرشده از تکه‌های پارچه و رول‌های مقوایی. سکوت کوچه را صدایی از پشت سرمان می‌شکند. به عقب برمی‌گردیم، کیسه پر از زباله و پارچه از طبقه دوم یکی از تولیدی‌ها به وسط کوچه پرتاب شده است.
دالان‌های تو در تو و مملو از زباله
پاکبانان با جارو زباله‌های پخش شده را جارو می‌کنند و کنار دپوها می‌گذارند، به فاصله کمی ماشین‌ها و چرخی‌های حمل زباله آنها را جمع می‌کنند. ساعت از ۹ شب گذشته که از دالان‌های تو در توی بازار خارج شده و وارد خیابان ۱۵ خرداد می‌شویم. خیابان همچنان پررفت و آمد است و اغلب مغازه‌ها فعالند. کارگران خدمات شهری مشغول جمع کردن زباله‌های پراکنده در معبر هستند.
امکان استفاده از جاروی دسته بلند نیست!
با وجودی که به فاصله ۲۰۰ قدم ۴ مخزن زباله کنار خیابان گذاشته شده، اما برخی مغازه‌داران و رهگذران زباله را کف خیابان می‌ریزند. هنرور توضیح می‌دهد: «روزها که این محدوده شلوغ است مخازن در عرض ۲ ساعت پر و خالی شده و پاکبانان برای جمع کردن زباله‌هایی که کف خیابان و اطراف مخزن ریخته شده تمام وقت حضور دارند. به دلیل ازدحام جمعیت امکان استفاده از جاروی دسته بلند نیست و آنها ناچارند زباله‌ها را با دست جمع کنند.
وقتی موبایل راننده می‌شکند
در محدوده جنوب بازار و محله‌های سنگلج و سیروس عرض کوچه‌ها بسیار کم است و حمل زباله با دست، چرخ دستی و موتورهای سه چرخ انجام می‌شود. کارگران زباله‌ها را سر کوچه ها دپو می‌کنند و چرخی‌ها آنها را به معابر اصلی و مخازن می‌رسانند. هنرور می‌گوید: «ماشین‌های مکانیزه هنگام تخلیه مخزن مشکلات خودشان را دارند و گاهی به دلیل شکایت از راهبندان ماشین‌ها درگیری پیش می‌آید. مثلا همین چند شب پیش یکی از اهالی به دلیل ترافیک ایجاد شده در خیابان با راننده ماشین ما درگیر شد و موبایلش را گرفت و شکست و ... ناچار شدیم با پلیس تماس بگیریم ...
تلاش شبانه‌روزی برای نظافت شهر
ساعت از ۲۲ شب گذشته و با تلاش پاکبانان و نیروهای خدمات شهری، محدوده بازار و محله‌های اطراف کاملا پاکیزه شده‌اند. البته به گفته هنرور این پاکیزگی چند ساعت بیشتر دوام ندارد. مغازه‌های خیابان جمهوری و خیابان‌های اطراف مثل باغ سپهسالار و کوچه برلن و ... تا نیمه شب باز است و وقتی تعطیل می‌شوند، انبوهی زباله به جا می‌گذارند و بخش دوم کار ما شروع می‌شود. بچه‌ها تا ساعت ۳ صبح همه کوچه‌ها و خیابان‌ها را جارو کرده و نظافت می‌کنند تا صبح که کسبه و مردم از راه می‌رسند، معابر تمیز و پاکیزه باشند.
یک سنت نادرست
فرزاد هنرور، معاون خدمات شهری و محیط زیست شهردار منطقه ۱۲:
نظافت بازار بزرگ تهران کار بسیار دشواری است و کارگران خدمات شهری از شب تا صبح مشغول کار هستند، اما برخی بازاریان بنا به یک سنت دیرینه صبح‌ها حجره‌هایشان را به اصطلاح آب و جارو می‌کنند و زباله‌اش را بیرون می‌ریزند. چون معتقدند زباله اگر در حجره بماند، رونق کارشان کم می‌شود. آنها با این کار تلاش شبانه نیروهای خدماتی را هدر می‌دهند، در حالی که اگر در پایان کار مغازه را جارو کنند یا بعد از جارو زدن، زباله‌هایشان را به جای رها کردن در کیسه بگذارند و به خیابان‌های اصلی ببرند، کمک بزرگی به نیروهای خدمات شهری و حفظ پاکیزگی بازار می‌کنند.
پاکسازی قلب پایتخت به روایت اعداد
۳۰۰ تن زباله روزانه درمحدوده منطقه ۱۲ جمع‌آوری می‌شود.
۳۶۰ تن زباله روزانه در عزاداری‌های ماه محرم و روزهای منتهی به سال نو جمع آوری می‌شود.
۵۰ دستگاه خودروی وان مکانیزه و مینی پک شبانه روز در منطقه فعالیت می کنند.
۶۰۰ کارگر خدمات شهری، شبانه‌روزمشغول نظافت هستند.
۱۷۰۰ سطل زباله مکانیزه در نقاط مختلف جانمایی شده است.
۱۵ میلیارد تومان هزینه رفت و روب و نگهداشت در ماه است.
۲ ساعت حداکثر زمان پر شدن مخازن زباله در روزهای عادی است.
۵ تا ۶ بار در روز مخازن زباله محدوده بازار تخلیه می شود.
××× ترین ها
اجاق گاز؛ عجیب ترین زباله‌ای که در مخازن پیدا شده
×××
*آیا می‌دانستید:۲ میلیون نفر جمعیت شناور منطقه در روزهای منتهی به سال نو است.
*آیا می‌دانستید: ۵۰ درصد معابر باریک هستند و امکان ورود خودروهای مکانیزه را ندارند؟
*آیا می‌دانستید: ۸۰ درصد بافت منطقه تجاری و ۲۰ درصد مسکونی است؟
*آیا می‌دانستید: ۲۸۹ راسته و سرا و تیمچه و دالان تجاری در محدوده بازار دایر است؟
*آیا می‌دانستید: ۱۷۰ هزار واحد صنفی در محدوده بازار فعالیت می‌کنند؟