همشهری - سعیده مرادی: با گشت‌و گذار در این موزه‌ها نه تنها می‌توان با سبک زندگی بزرگ‌مردان تاریخ آشنا شد، بلکه می‌توان عمق شجاعت و شهامت افرادی که در سرنوشت کشور نقش مهمی داشتند را به خوبی احساس کرد.
خانه موزه شهید چمران
نشانی: خیابان ۱۵ خرداد، محله سرپولک، کوچه کمال بشیری
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: مولوی
نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: محمدیه جنوبی
ساعت فعالیت: ۸ تا ۱۶:۳۰
هزینه: رایگان
معرفی:
خانه موزه چمران در واقع خانه پدری این شهید بوده که سال ۱۳۸۵، توسط سازمان توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران بازسازی و ۲ سال بعد به عنوان خانه‌موزه افتتاح شد.
از مدرسه تا جنگ
بنای خانه موزه شهید چمران مربوط به دوران قاجار است و ۲ بخش دارد. بخش اول به دوران کودکی و تحصیل شهید اختصاص دارد که در این قسمت تصاویر اسناد و مدارک تولد، کارنامه‌های مقاطع تحصیل در مدرسه و دانشگاه شهید در معرض نمایش گذاشته شده است. بخش دوم مربوط به دوران جنگ تحمیلی است و در آن می‌توان تصاویری از تحصیل دکتر چمران در دانشگاه آمریکا و برخی از وسایل شخصی این شهید را تماشا کنید.
خانه موزه شهید رجایی
نشانی: خیابان مجاهدین اسلام، نرسیده به چهار راه آبسردار، خیابان شهید آجانلو، کوچه شهید میرزایی
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: بهارستان
نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: پایانه اتوبوس قورخانه
ساعت فعالیت: ۹:۳۰ تا ۱۷:۳۰
هزینه: رایگان
معرفی:
قدمت خانه موزه شهید رجایی به دوران پهلوی باز می‌گردد. این اثر سال ۱۳۷۳ به شکل موزه درآمد ودر سال ۱۳۷۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
خانه ساده یک مرد بزرگ
تنها در چوبی کوچه شهید میرزایی مربوط به خانه رییس جمهور شهید است. خانه‌ای که در ۲ طبقه ساخته شده است و در زیرزمین آن با طاق‌های آجری، حمام، آب انبار و طباخ‌خانه قرار دارد. در طبقه همکف نیز پذیرایی و اتاق‌ها به چشم می‌خورند. در اینجا میز و صندلی کار و همچنین وسایل شخصی، کتابخانه دست‌ساز شهید رجایی، آینه معروف او و ... قرار دارد. در کنار خانه شهید رجایی می‌توان از جاذبه‌هایی مانند عمارت مسعودیه، باغ موزه نگارستان و ... نیز بازدید کرد.
خانه موزه شهید بهشتی
نشانی: خیابان شهید دستجردی، کوچه صبر، کوچه شهید مطهری، کوچه شهید بهشتی
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: قلهک
نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس:یخچال
ساعت فعالیت: ۹ تا ۱۷
هزینه: رایگان
معرفی:
اوایل سال ۱۳۹۰ بود که خانه شهید بهشتی به دستور شهردار وقت تهران تملک و با هدف آشنایی هر چه بیشتر با شخصیت و اندیشه‌های این شهید بزرگوار به موزه تبدیل شد.
اتاق شورای انقلاب
خانه موزه شهید بهشتی ۲ طبقه دارد که در طبقه همکف آن اتاق شورای انقلاب اسلامی بازسازی شده است. کتابخانه شخصی شهید بهشتی و یک گالری از تصاویر شهید بهشتی از دیگر دیدنی‌های این طبقه محسوب می‌شود. در این قسمت همچنین اسناد، مدارک تحصیلی و شجره نامه شهید قرار دارد. بعد از گذر از طبقه همکف، به طبقه اول می‌رسیم که در آن بانک اطلاعاتی جامعی از متن سخنرانی‌ها، تصاویر و دیگر آثار مکتوب شهید بهشتی نگهداری می‌شود. جلوی در این خانه، درخت نارونی وجود دارد که به دست خود دکتر کاشته شده است.
خانه موزه شهید مدرس
نشانی: خیابان امیرکبیر شرقی، کوچه علیرضا جاویدی (میرزا محمود وزیر)، بن بست مدرس
معرفی:
قدمت بنای تاریخی خانه موزه شهید مدرس به دوره قاجار می رسد. این بنا در سال ۱۳۹۳ پس از مرمت به‌عنوان دارالقرآن و خانه موزه احیا شد.
خانه‌ای با معماری سنتی
خانه موزه شهید مدرس بر اساس الگوی معماری سنتی ایران ساخته شده است و ۳ حیاط مرکزی، اتاق‌ها، راهروها، حوض‌خانه و ۳ در ورودی و… بخش‌های این خانه را تشکیل می‌دهد. در طی سال‌هایی که این بنا رها شده بود، قسمت‌هایی از آن تخریب و دچار آسیب شد، اما بر اساس شواهد و مستندات، مرمت آن منطبق با طرح اولیه و با هدف حفظ اصالت بنا انجام گرفت. از خلاقیت‌های به‌کار رفته در مرمت این بنا می‌توان به استفاده از سیستم سازه‌ای مدرن با هدف مسقف کردن حیاط مرکزی بدون دخالت و آسیب در سازه اصلی و سیما و منظر حیاط اشاره کرد. این خانه دارای تزیینات آجری ساده شامل قطار بندی و آجرکاری بالای برخی سردرها است. هر ۳ حیاط مرکزی نیز حوضی زیبا دارند که پس از مرمت بنا حفظ شده‌اند.
پایگاه فعالیت‌های شهید
خانه موزه شهید مدرس نه‌تنها محل سکونت شهید مدرس، بلکه محل فعالیت‌های گسترده اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایشان نیز بود. به همین دلیل دارای فضاهای اندرونی و بیرونی است. بخش اندرونی محل سکونت ساکنان منزل و ۲ بخش بیرونی متشکل از فضاهای تدریس و تفسیر و همچنین محلی برای دیدارهای مردمی و ملاقات با شخصیت‌های سیاسی بود. چیدمان فضایی عناصر معماری خانه به شکلی است که فضاهای مختلف هر کدام به نوعی در اطراف ۳ حیاط مرکزی جانمایی شده‌اند؛ به‌طوری که در عین حفظ استقلال فضایی و محرمیت، با سایر بخش‌های دیگر نیز ارتباط و دسترسی دارند. برای بخش‌های اندرونی و بیرونی ورودی‌های مجزا وجود دارد. از خانه‌موزه شهید مدرس می‌توان هر روز به جز روزهای شنبه، در ۲ نوبت از ساعت ۱۰ تا ۱۴ و ۱۶ تا ۲۰ بازدید کرد. یک شربت‌خانه در این موزه قرار دارد که نوشیدن یک شربت سرد یا چای گرم در آن می‌تواند تجربه‌ای جذاب برای بازدیدکنندگان باشد. در کنار این خانه می‌توان از جاذبه‌های گردشگری دیگر مانند خانه فخرالملوک، خانه تاریخی مهربان و. . نیز بازدید کرد.
خانه موزه شهید مطهری
نشانی: خیابان شریعتی، خیابان کلاهدوز (دولت)، نبش کوچه صدرا
معرفی:
خانه موزه شهید مطهری در سال ۱۳۸۶ به کوشش سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران افتتاح شد. این خانه موزه نمایشگر آثار، وسایل و دست نوشته‌های شهید مطهری است.
خانه‌ای به قدمت یک قرن
قدمت خانه شهید مطهری به دوره پهلوی اول می رسد. خانه ۴۵۵ متر مربع مساحت و ۳۰۰ متر زیر بنا دارد و در ۲ طبقه ساخته شده است. شهید مطهری در سال ۱۳۳۱ از قم به تهران مهاجرت کرد و پس از ۱۵ سال اجاره‌نشینی در محله‌های جنوبی شهر تهران، به دیلی تاسیس حسینه ارشاد و لزوم نزدیک بودن محل سکونت به حسینیه، با کمک مالی خانواده همسر، اقدام به خرید این منزل کرد و تا سال ۱۳۵۵ (حدود دوسال قبل از شهادت) در آن سکونت داشت. این منزل میزبان بسیاری از جلسات فکری و فعالیت‌های انقلابی شهید بوده است. بسیاری از شخصیت‌های سیاسی به این خانه رفت و آمد داشتند.
ماشین قدیمی، کتاب‌ها و وسایل شخصی
با ورود به حیاط از کنار ماشین قدیمی شهید که درون محفظه‌ای شیشه‌ای قرار دارد خواهید گذشت. طبقه پایین شامل یک حال و پذیرایی بزرگ است که پس از بازسازی حالت نگارخانه گرفته است. در این طبقه همچنین دست‌نوشته‌ها و وسایل شخصی شهید مطهری را می‌توان تماشا کرد. در طبقه دوم خانه هم کتابخانه و اتاق قرائت قرار دارد. کتاب‌های مهم و ماندگاری از شهید مطهری در همین خانه به تالیف رسیدند. در این طبقه کتاب‌های بیشمار این شهید در کنار هم قرار گرفته‌اند تا تلاش او برای اعتلای فرهنگ به چشم گردشگران بیاید. در اینجا همچنین عمامه استاد و عبای معروفش نیز در ویترین‌ها جا خوش کرده‌اند. حتی برای نمایش اسلحه ضارب استاد هم اینجا بخشی تعبیه شده است. اگر به بازدید از این موزه تاریخی علاقه‌مند هستید شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ تا ۱۷ و پنج شنبه از ساعت ۹ تا ۱۳ می‌توانید به این خانه سر بزنید. بهترین راه رسیدن به این موزه استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی است، چرا که خیابان شهید کلاهدوز معمولا شلوغ است و یافتن جای پارک کار سختی به حساب می‌آید.