ایران به‌عنوان یکی از کشورهای دارای تاریخ و فرهنگ غنی، پتانسیل عظیمی در این زمینه دارد. با این حال، سهم صنعت گردشگری در تولید ناخالص داخلی (GDP) ایران همچنان نسبت به کشورهای مشابه در منطقه و جهان کمتر است. بررسی دقیق جایگاه گردشگری در اقتصاد ایران و مقایسه آن با سایر کشورها می‌تواند نشان دهد که ایران چگونه می‌تواند از این فرصت‌ها بهره‌برداری بیشتری کند.
سهم گردشگری در اقتصاد ایران
طبق گزارش‌های موجود، صنعت گردشگری در ایران سهمی حدود 2 تا 3 درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) را به خود اختصاص داده است. این رقم برای کشوری با قدمت تاریخی، طبیعت متنوع و میراث فرهنگی گسترده، نسبتاً پایین به نظر می‌رسد. در سال 2019، ایران میزبان حدود 8.5 میلیون گردشگر خارجی بود که درآمدی بالغ بر 11 میلیارد دلار برای اقتصاد کشور به ارمغان آورد. با این حال، این میزان نسبت به ظرفیت‌های کشور بسیار کمتر است و نشان‌دهنده نیاز به توسعه بیشتر زیرساخت‌ها و افزایش تلاش‌های بازاریابی است.
مقایسه با کشورهای مشابه
برای درک بهتر جایگاه گردشگری ایران، می‌توان آن را با کشورهای مشابه از نظر جمعیت و قدمت تاریخی مقایسه کرد.
یکی از این کشورها ترکیه است. ترکیه با جمعیتی مشابه ایران و میراث تاریخی و فرهنگی غنی، در سال 2019 حدود 45 میلیون گردشگر جذب کرد و درآمدی بیش از 34 میلیارد دلار از این صنعت به‌دست آورد. سهم گردشگری در GDP ترکیه به حدود 11 درصد می‌رسد که نشان‌دهنده موفقیت این کشور در بهره‌برداری از پتانسیل‌های گردشگری است.
مصر نیز به عنوان کشوری دیگر با تاریخ طولانی و جمعیتی مشابه ایران، در سال 2019 حدود 13 میلیون گردشگر خارجی جذب کرد. سهم گردشگری در GDP مصر نزدیک به 12 درصد است. این کشور با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و تمرکز بر جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی مانند اهرام و موزه‌های مصر، توانسته سهم قابل‌توجهی از درآمدهای گردشگری را به خود اختصاص دهد.
مراکش، دیگر کشور مشابه، با حدود 13 میلیون گردشگر در سال 2019، سهمی بیش از 7 درصد از GDP خود را به گردشگری اختصاص داده است. مراکش نیز مانند ایران دارای جاذبه‌های تاریخی و طبیعی متعددی است و با سرمایه‌گذاری در هتل‌ها، حمل‌ونقل و تبلیغات جهانی، توانسته است گردشگری را به یکی از صنایع کلیدی خود تبدیل کند.
چرا سهم ایران کمتر است؟
یکی از دلایل اصلی کم بودن سهم گردشگری در اقتصاد ایران، کمبود زیرساخت‌های مناسب گردشگری است. حمل‌ونقل، امکانات اقامتی و خدمات رفاهی در بسیاری از نقاط توریستی ایران هنوز به استانداردهای جهانی نرسیده است.
علاوه بر این، محدودیت‌های سیاسی و اقتصادی و نبود برنامه‌ریزی‌های بلندمدت برای جذب گردشگران بین‌المللی، از دیگر عواملی هستند که مانع رشد صنعت گردشگری ایران شده‌اند.
فرصت‌های توسعه گردشگری در ایران
با توجه به جمعیت ایران و غنای فرهنگی و تاریخی آن، فرصت‌های بسیاری برای توسعه گردشگری وجود دارد. ایران با توسعه زیرساخت‌های مدرن، تبلیغات جهانی و ارائه خدمات گردشگری باکیفیت می‌تواند سهم خود از این بازار جهانی را افزایش دهد.
همچنین تمرکز بر انواع گردشگری مانند گردشگری فرهنگی، مذهبی، طبیعی و سلامت می‌تواند به ایران کمک کند تا از ظرفیت‌های متنوع خود بهره‌برداری کند و سهم بیشتری از GDP خود را به این صنعت اختصاص دهد.
نتیجه‌گیری
مقایسه ایران با کشورهای مشابه نشان می‌دهد که با سرمایه‌گذاری هوشمندانه و برنامه‌ریزی بلندمدت، ایران می‌تواند سهم بیشتری از صنعت گردشگری جهانی به دست آورد. سایت توسعه اقتصاد گردشگری می‌تواند بستری برای ارائه تحلیل‌ها و آمارهای به‌روز در این زمینه فراهم کند و به فعالان حوزه گردشگری در ایران کمک کند تا از این فرصت‌ها به نحو احسن استفاده کنند.