همشهری آنلاین- مهدیه تقوی راد: برخی کارشناسان این پدیده را به عنوان یک تالاب در نظر گرفته اند و حتی نام آن در فهرست پنج تالاب استان قم که به تایید کنوانسیون بین‌المللی رامسر رسیده است نیز مشاهده می شود. از سوی دیگر در محل حوض سلطان، سطح ایستایی آب صفر است و بنابراین می توان آن را یک اَبَرچشمه نیز در نظر گرفت. به دلیل اینکه رشته کوه های البرز در شمال دریاچه قرار دارند در مواقع بارندگی و ذوب برف های ارتفاعات بر میزان آب آن افزوده می شود. این مساله موجب نوسان در سطح آب دریاچه شده و به همین دلیل شکل و وسعت آن پیوسته در حال تغییر است. در فصول پرآبی وسعت دریاچه افزایش می یابد و آب آن پوششی را بر روی زمین های پست و شوره زار باتلاقی اطراف ایجاد می کند؛ در این حالت وسعت حوض سلطان به ۲۴۰ کیلومتر مربع می رسد. اگر قصد رفتن به این دریاچه را دارید حتما از کاروانسرایی که در نزدیک آن است هم دیدن کنید.
کاروانسرای حوض سلطان
نشانی: بزگراه تهران- قم، روستای چشمه‌شور
معرفی: کاروانسرای حوض سلطان مربوط به اواخر دوره صفوی و اوایل دوره قاجاراست که در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۶۹۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاروانسرای قرینه
ساختمان کاروانسرای حوض سلطان دارای۳ تالار ستون‌دار در ۳ گوشه بنا است. در هر یک از این تالارها، سکویی بین ۴ ستون وجود دارد. تنها ورودی کاروانسرا به صورت پیش‌خوانی در برابر حیاط اصلی قرارمی‌گیرد. در طرفین این دروازه اتاق‌هایی برای نگهبانان و دو قهوه‌خانه وجود دارد. حیاط اصلی ایوان‌هایی قرینه دارد و در کنار ایوان‌ها راهروهایی وجود داردکه به اصطبل‌ها راه دارد. پشت سر این ایوان‌ها تالاری است که هوای آن به وسیله چهارتنوره، مطبوع و خنک می‌ماند. در این مجموعه، آب‌انباری وجود داردکه محل ذخیره آب مورد استفاده روزانه محسوب می‌شد. اطراف حیاط نیز اتاق‌های آجری با ازاره‌هایی از سنگ سفید آهکی به چشم می‌خورد. حیاط مقابل کاروانسرا مکانی است که کاروانیان هنگام وزش غبار و بادهای سوزان، با اقامت در آن محفوظ می‌ماندند. اطراف کاروانسرا طاق‌نماهایی‌است که اسب‌سواران از آن استفاده می‌کردند. در سمت جنوب نیز چند اتاق ساخته شده که دیوارهای آن‌ها به دیوارکاروانسرای قدیمی صفویه چسبیده است. در گوشه جنوب غربی پیش‌خوان، حمامی با یک اتاق بزرگ و دو اتاق کوچک وجود دارد.
همسایه با دریاچه
تا شعاع چندکیلومتری کاروانسرای حوض سلطان هیچ گونه امکانات رفاهی، توریستی و فروشگاهی وجود ندارد و پوشش شبکه تلفن همراه ضعیف است. دریاچه حوض سلطان که در کنار کاروانسراست، ۲۴۰کیلومترمربع مساحت دارد که یکی از زیستگاه‌های مهم حیات وحش در استان قم به شمار می‌رود. هوبره‌ها، کبوترها، غازهای خاکستری، آنقوت‌ها، لک‌لک‌ها و انواع عقاب‌ها، خرگوش ها، روباه ها و آهوها از دیدنی‌ترین حیوانات این منطقه به حساب می‌آیند. با توجه به شرایط اقلیمی و آب و هوایی ویژه کویر، تا اواسط پاییز بهترین زمان برای بازدید از این کاروانسراست.