تاریخ انتشار: ۲۲ مهر ۱۴۰۳ - ۰۷:۲۰

چند روز پیش خبری منتشر شده بود که از خراب‌شدن یک ماهواره ایرانی در فضا بر اساس تشعشعات خورشیدی خبر می‌داد. حسن سالاریه رئیس سازمان فضایی ایران در واکنش به این خبر گفت که کاهش طول عمر ماهواره بر اثر تشعشعات فضایی مربوط به یک ماهواره‌ نمی‌شود و خیلی از ماهواره‌ها با آن مواجه می‌شوند.

به گزارش همشهری آنلاین، اما آیا شراره‌های خورشیدی برای انسان‌های روی زمین هم تاثیر می‌گذارد؟

شراره‌های خورشیدی

این شراره‌ها نتیجه آزاد شدن ناگهانی انرژی در اثر بازآرایی میدان‌های مغناطیسی خورشید هستند. این پدیده معمولاً در مناطق فعال خورشید رخ می‌دهد، جایی که میدان‌های مغناطیسی بسیار قوی‌تر از مناطق دیگر هستند. در این فرآیند، انرژی مغناطیسی ذخیره‌شده به انرژی گرمایی و تابشی تبدیل می‌شود و موج‌های عظیمی از پرتوهای پرانرژی و ذرات باردار آزاد می‌شوند.

طبقه‌بندی شراره‌های خورشیدی

شراره‌های خورشیدی بر اساس شدت پرتوهای ایکس که در آن‌ها تولید می‌شود، به چند کلاس تقسیم می‌شوند.

کلاس A: ضعیف‌ترین شراره‌ها هستند و تأثیر خاصی بر زمین ندارند. این شراره‌ها عموماً در مقیاس‌های میکرو رخ می‌دهند و تأثیری روی ماهواره‌ها یا ارتباطات زمینی ندارند.

کلاس B: شراره‌های کلاس B نسبت به کلاس A قوی‌تر هستند، اما هنوز هم به ندرت اثری قابل توجه روی زمین دارند.

کلاس C: این شراره‌ها نسبت به کلاس‌های قبلی قوی‌تر هستند و ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی محدود در ماهواره‌ها و شبکه‌های ارتباطی شوند، اما آسیب‌های جدی ایجاد نمی‌کنند.

کلاس M: این شراره‌ها متوسط تا قوی محسوب می‌شوند. شراره‌های کلاس M می‌توانند در برخی از مناطق زمین ایجاد اختلالات در شبکه‌های مخابراتی و حتی برخی از ماهواره‌ها کنند.

کلاس X: این شراره‌ها قوی‌ترین شراره‌ها هستند و می‌توانند تأثیرات بسیار مخربی بر زیرساخت‌های فضایی و زمینی بگذارند. آنها توانایی دارند که طوفان‌های ژئومغناطیسی بزرگ ایجاد کنند که ممکن است باعث قطع برق گسترده، از کار افتادن ماهواره‌ها و حتی ایجاد خطراتی برای فضانوردان در فضا شود.

آسیب به ماهواره‌ها

ماهواره‌ها به‌شدت در برابر ذرات پرانرژی و تشعشعات خورشیدی آسیب‌پذیرند. این ذرات می‌توانند به مدارهای الکتریکی ماهواره‌ها نفوذ کرده و باعث از کار افتادن تجهیزات آن‌ها شوند. همچنین، شراره‌های قوی می‌توانند باعث تغییر در مدار ماهواره‌ها شوند و حتی عمر مفید آن‌ها را کاهش دهند.

اختلال در ارتباطات رادیویی

شراره‌های خورشیدی قوی می‌توانند باعث ایجاد تداخل در ارتباطات رادیویی شوند، به‌خصوص ارتباطاتی که در باندهای فرکانسی بالا قرار دارند. این موضوع به ویژه در خطوط هوایی و کشتی‌ها که از سیستم‌های رادیویی برای ناوبری استفاده می‌کنند، مشکل‌ساز می‌شود.

تأثیر بر شبکه‌های برق‌رسانی

یکی از اثرات بزرگ شراره‌های خورشیدی کلاس X، ایجاد طوفان‌های ژئومغناطیسی است. این طوفان‌ها می‌توانند جریان‌های الکتریکی قدرتمندی را در سیستم‌های برق‌رسانی زمین القا کنند و باعث آسیب‌دیدن تجهیزات برق‌رسانی، ترانسفورماتورها و حتی قطع برق شوند. یکی از مشهورترین حوادث در این زمینه، طوفان ژئومغناطیسی سال۱۹۸۹ در کانادا بود که باعث قطعی گسترده برق در استان کبک شد.

بیشتر بخوانید:

انسان‌ها در امان هستند

شراره‌های خورشیدی تاثیری بر بدن انسان ندارند. تنها انسان‌های در معرض خطر، فضانوردان در ایستگاه فضایی بین‌المللی و دیگر مأموریت‌های فضایی هستند. ذرات باردار با سرعت بالا می‌توانند به بدن فضانوردان نفوذ کرده و خطراتی برای سلامتی آنها ایجاد کنند. در صورت وقوع یک شراره قوی، مأموریت‌های فضایی ممکن است به‌حالت تعلیق درآیند و فضانوردان به نواحی امن‌تر ایستگاه‌های فضایی منتقل شوند.