به گزارش همشهری آنلاین، محمد علی دهقان دهنوی امروز در نشست خبری که به مناسبت روز ملی صادرات برگزارشد، گفت: امسال بیست و هشتمین سال برگزاری روز ملی صادرات در روز ۲۹ مهر با حضور رئیس جمهور کشورمان برگزار می شود. هدف این مراسم تشویق صادرکنندگان و ایجاد فضای انگیزشی برای توسعه بیشتر بازارهای صادراتی کشور است.
وی افزود: فرآیند انتخاب صادرکنندگان نمونه یک فرآیند مدون است و در قالب کمیته ای متشکل از بخش خصوصی و دولتی برگزاری می شود. معاون وزیر صمت اظهار داشت: امسال در ۴۰ گروه کالایی و ۵ گروه فن‌آورانه و ۵ گروه خدمات مجموعا در ۵۰ گروه در حوزه کالا و خدمات ارزیابی و انتخاب صادرکنندگان نمونه و ممتاز انجام می شود.
آمار تجارت خارجی
رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران در این نشست با اشاره به آمار صادرات و واردت کشور در سال ۱۴۰۲ گفت: صادرات غیرنفتی در سال گذشته ۴۹.۳ میلیارد دلار بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن از نظر وزن ۹.۸ درصد افزایش اما از نظر ارزش ۸.۹ درصد کاهش یافته بود. همچنین ۶۶.۲ میلیارد دلار نیز واردات داشتیم که از نظر وزنی ۴.۴ درصد و از نظر ارزشی ۹.۴ درصد افزایش یافت.
به گفته وی مجموع صادرات و واردات در سال گذشته ۱۱۵ میلیارد دلار و تراز تجاری نیز ۱۶.۸ میلیارد دلار منفی بود.
دهقان‌دهنوی همچنین آمار صادرات و واردات در نیمه نخست امسال را نیز اعلام کرد و گفت: در نیمه نخست امسال صادرات غیرنفتی ۷۰ میلیون تن به ارزش ۲۵.۸ میلیارد دلار بود که نسبت به مدت مشابه پارسال از نظر وزن ۳.۴ درصد و ارزش ۶.۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
وی ادامه داد: چین با ۷ میلیارد دلار، عراق ۵.۲ میلیارد دلار، امارات ۳.۴ میلیارد دلار ترکیه ۲.۴ و افغانستان کمی بیش از یک میلیارد دلار ۵ مقصد نخست صادراتی ما بودند که سهم ۷۵ درصدی در صادرات کشور داشتند که نشان می‌دهد باید مقاصد صادراتی متنوع شود.
مبادی اصلی واردات
دهقان دهنوی همچنین افزود: در نیمه نخست امسال ۱۸.۲ میلیون تن واردات به ارزش ۳۲.۵ میلیارد دلار داشتیم که نسبت به مدت مشابه پارسال از نظر وزن ۲.۸ درصد و از نظر ارزش ۶.۶ درصد افزایش یافت. همچنین ۵ مبدا نخست وارداتی کشور ، امارات با ۹.۸ میلیارد دلار، چین با ۸.۳ میلیارد دلار، ترکیه با بیش از ۵ میلیارد دلار، آلمان با ۱.۲ میلیارد دلار و هند با ۰.۸ میلیارد دلار بود که ۷۹ درصد از واردات کشور را به خود اختصاص دادند که در این حوزه هم به تنوع بیشتری از کشورها نیازمندیم.
وی تراز تجاری ۶ ماهه نخست امسال را نیز نزدیک به ۷ میلیارد دلار منفی اعلام کرد و در ادامه به ۴ دلیل اصلی منفی بودن تراز تجاری در سال ۱۴۰۲ پرداخت.
۴ عامل اصلی کسری تراز تجاری
معاون وزیر صمت درباره مهم‌ترین دلایل کسری تراز تجاری در سال ۱۴۰۲ اظهار کرد: دو عامل از ۴ عامل اصلی خارج از حوزه کنترل ما بوده است از جمله، کاهش قیمت‌های جهانی به ویژه در حوزه کالاهای پتروشیمی که بخش زیادی از صادرات غیرنفتی ما را تشکیل می‌دهد. دومین عامل نیز افت ۵.۳ درصدی صادرات گاز بود که به دلیل برخی مسائل رخ داد.
دهقان دهنوی عامل سوم را وضع عوارض صادراتی روی کالاهای خام و نیمه خام ذکر کرد و گفت: اگرچه صادراتکالاهای خام و نیمه خام مطلوب نیست، اما با این نحوه برخورد مخالف هستیم. اگر می‌خواهیم از دام صادرات این نوع کالاها خارج شویم باید نسبت به سرمایه گذاری برای توسعه تولید کالاهای با ارزش افزوده بالا و ایجاد زنجیره تولید در این حوزه ها اقدام کنیم که نیازمند تأمین مالی هستند. تأمین مالی هم می‌تواند از طریق صادرات کالاهای خام و نیمه خام تأمین شود. باید عوارض به گونه‌ای وضع شود که انگیزه صادرات کالا در سایر حوزه‌های زنجیره فراهم شود نه اینکه خود را از منابع ارزی محروم کنیم؛ به عنوان مثال وضع عوارض در حوزه سنگ‌های تزئینی موجب افت صادرات شدید در این بخش شد.
دهقان دهنوی اضافه کرد: عامل چهارم نیز وضع مقررات متعدد و خلق‌الساعه، بی ثباتی مقررات، محدود کردن صادرکنندگان و واردکنندگان به بهانه‌های مختلف، ایجاد محدودیت برای همه صادرکنندگان به علت تخلف عده‌ای قلیل و انباشت قوانین متناقض است که فرایند صادرات کشور را به شدت مختل کرده و صادرکنندگان نیز ناراضی‌اند. امروز صادرکننده به گونه‌ای در تله مقررات گرفتار شده که بعضا به ما می‌گویند که این یک بار را مساعدت کنید تا کارم انجام شود و دیگر صادرات انجام نمی‌دهم.
فساد ارز چندنرخی
رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران در ادامه این نشست به اشاره به چندنرخی بودن ارز، آن را یکی از عوامل اشکال زا در تجارت دانست و گفت: بسیاری از مقرراتی که وضع شده و تجار را گرفتار کرده ناشی از همین اختلاف نرخ ارز است. این موضوع باعث ایجاد زمینه‌های فساد و رانت می‌شود و قطعاً رانت جویان به این سمت می‌آیند. یکی از شکایت‌های تجار همین موضوع است که رانت جویان در حوزه‌های مختلف تجارت فعال شده‌اند.
دهقان دهنوی ادامه داد: اگر می‌خواهیم تجارت تسهیل شود باید نظام چندنرخی ارز اصلاح شود. بانک مرکزی در حال تلاش برای کاهش فاصله ارز سامانه نیما با بازارهای توافقی است، اما به نظر من باید با سرعت و آزاداندیشی بیشتری به این سمت حرکت کنیم.
احیای شورای عالی صادرات غیرنفتی
معاون وزیر صمت در خصوص احیای شورای عالی صادرات غیرنفتی بیان کرد: این شورا در سال‌های قبل فعال بود، اما چند سالی مغفول بود و در سه سال گذشته این شورا تشکیل نشد.
معاون وزیر صمت اظهار کرد: البته کارگروه این شورا در ذیل سازمان توسعه تجارت جلسات خود را برگزاری می‌کرد، اما جلسات آن که زیر نظر معاون اول رئیس جمهور بود برگزار نمی‌شد در جلسه‌ای که با آقای عارف داشتیم مقرر شده که بزودی اولین جلسه شورای عالی صادرات غیرنفتی برگزار شود.
وی افزود: یکی از کارهای این شورا مصوبات آن است که باید مصوبات آن معادل مصوبات هیأت وزیران دانسته شود تا بتوان آن مصوبات را اجرایی کرد.
ایران به WTO می‌پیوندد؟
دهنوی با اشاره به لزوم پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی (WTO) گفت: این امر یک الزام است و در این زمینه اقدامات لازم از سوی سازمان توسعه تجارت پیگیری می‌شود. اکنون پیمان‌های تجارت ترجیحی و آزاد با بسیاری از کشورها از جمله بریکس و اوراسیا داریم.
رئیس سازمان توسعه تجارت ایران عنوان کرد: برای توسعه تجارت باید تعرفه‌ها کاهش یابد یا صفر شود که در این زمینه هماهنگی در زمینه استانداردها، مقررات و سایر حوزه‌ها نیاز است.