برای جویا شدن جزییات ظرفیت‌ها و آمادگی‌هایی که تحقیقات و دستاوردهای محققان در حوزه فناوری پرتویی می‌تواند به نفع جامعه و حوزه‌های تخصصی مختلف ایجاد کند، با دکتر حمید راشدی، معاون سازمان انرژی اتمی و مدیرعامل شرکت توسعه کاربرد پرتوهای سازمان انرژی اتمی که استاد گروه بیوتکنولوژی، محیط زیست و داروسازی دانشکدگان فنی دانشگاه تهران نیز است، گفت‌وگو کردیم.
راشدی در عین اینکه می‌گوید بخش کشاورزی فقط یکی از حوزه‌هایی است که فناوری پرتویی به کمک آن می‌آید، از توسعه کاربرد فناوری پرتویی در بخش‌های کشاورزی، صنعت و پزشکی کشور با گسترش همکاری‌های بین دستگاهی خبر می‌دهد.
گرمایش دی الکتریک برای کنترل آفات حشرات مزرعه
حمید راشدی در گفت‌وگو با گروه دانش و فناوری همشهری، با اشاره به نشست مشترک با مسئولان وزارت جهادکشاورزی به منظور گسترش کاربرد فناوری پرتویی در کشاورزی ایران، گفت: سازمان انرژی اتمی متعهد به استفاده از فناوری پرتو به نفع جامعه است و این هدف را از طریق بهبود ایمنی مواد غذایی، پیشرفت درمان پزشکی یا بهبود فرآیندهای صنعتی دنبال می‌کند.
راشدی افزود: سازمان انرژی اتمی با محوریت شرکت توسعه کاربرد پرتوهای ایران، از طریق ترویج تحقیق و آموزش در علوم پرتویی، در زمینه اجرای راه‌حل‌های مبتنی بر پرتو که باعث افزایش کیفیت زندگی و حمایت از پیشرفت فناوری در کشور می‌شود، شعار استفاده از فناوری پرتو به نفع جامعه را دنبال می‌کند.
معاون سازمان انرژی اتمی از گسترش کاربرد فناوری پرتویی در بخش کشاورزی ایران در همکاری مشترک سازمان انرژی اتمی و وزارت جهاد کشاورزی خبر داد و در زمینه نقشی که فناوری پرتویی در کشاورزی ایفا می‌کند، به «ایمنی مواد غذایی» و «کنترل آفات» اشاره کرد و گفت: پرتوهای یون‌ساز مانند اشعه گاما برای از بین بردن باکتری‌ها، حشرات و عوامل بیماری‌زا در مواد غذایی استفاده می‌شود و این فرآیند به افزایش ماندگاری محصولات غذایی و اطمینان از ایمن بودن آنها کمک می‌کند.
وی درباره کنترل آفات از طریق فناوری پرتویی نیز گفت: به کمک پرتوهای غیریون‌ساز مانند امواج مایکروویو می‌توان راه‌حل‌های نوآورانه‌ای برای آفت‌کشی تولید کرد که آفات را بدون استفاده از مواد شیمیایی مضر کنترل می‌کند. فناوری‌هایی مانند رینگ‌های مایکروویو نیز برای ضدعفونی درختان نخل استفاده می‌شود و آنها را از آفات و بیماری‌ها محافظت می‌کند.
معاون سازمان انرژی اتمی، یکی از کاربردهای فناوری پرتویی در بخش کشاورزی را کاهش ضایعات محصولات کشاورزی عنوان کرد و گفت: بهره‌برداری از فناوری پرتویی در بخش کشاورزی ایران با رویکرد ارتقای کیفیت، افزایش ماندگاری و کاهش ضایعات محصولات کشاورزی در همکاری مشترک بین سازمان انرژی اتمی و وزارت جهاد کشاورزی گسترش پیدا می‌کند.
دکتر راشدی افزود: شرکت توسعه کاربرد پرتوهای سازمان انرژی اتمی، در زمینه راهبری موضوعات تحقیقاتی و عملیاتی مورد نیاز در زمینه استفاده از فناوری پرتویی در بخش کشاورزی با رعایت استانداردها و ضوابط فنی، ملی و بین‌المللی موجود دارای آمادگی لازم است.
مدیرعامل شرکت توسعه کاربرد پرتوهای سازمان انرژی اتمی، همچنین ظرفیت این در زمینه کاربرد فناوری پرتویی در صنعت را بالا توصیف کرد و بیان داشت: تلاش محققان فعال در سازمان انرژی اتمی بر این است که توسعه کاربرد فناوری پرتویی در دو حوزه «کنترل کیفیت» و «فرآیندهای صنعتی» بیشتر به صنعت کشور کمک کند.
استاد گروه بیوتکنولوژی، محیط زیست و داروسازی دانشکدگان فنی دانشگاه تهران در زمینه کاربرد فناوری پرتویی در کنترل کیفیت، به همشهری گفت: پرتوهای یون‌ساز در آزمایش‌های غیرمخرب برای بازرسی مواد و سازه‌ها بدون ایجاد آسیب استفاده می‌شوند که این امر ایمنی و قابلیت اطمینان قطعات را در صنایعی مانند هوافضا، خودروسازی و ساخت‌وساز تضمین می‌کند.
بیشتر بخوانید:
وی با بیان اینکه فناوری پرتویی به فرآیندهای صنعتی نیز کمک می‌کند، توضیح داد: پرتوهای غیریون‌ساز، به‌ویژه امواج مایکروویو، در فرآیندهای خشک کردن صنعتی برای حذف رطوبت به‌طور موثر استفاده می‌شود. همچنین برای تولید پلاسمای داغ و چگال ناشی از مایکروویو برای تجزیه و تحلیل مواد استفاده می‌شود و به صنایع کمک می‌کند تا کیفیت بالای محصول را حفظ کنند.
معاون سازمان انرژی اتمی با اعلام آمادگی برای توسعه همکاری مشترک بین این سازمان و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، از «تصویربرداری و درمان پزشکی»، «تشخیص پیشرفته» و «استریلیزاسیون» به عنوان کاربردهای مهم فناوری پرتویی در پزشکی نام برد و گفت: پرتوهای غیریون‌ساز، مانند امواج مایکروویو، در تولید پلاسمای چگال و داغ ناشی از مایکروویو، برای طیف‌سنجی انتشار نوری کاربرد دارند.این روش به تجزیه و تحلیل نمونه‌های بیولوژیکی و پیشبرد تشخیص‌های پزشکی کمک می‌کند.