همشهری آنلاین_فاطمه عسگری نیا:عطاری قدیمی که برای اهالی تجریش خیلی فراتر از یک عطاری بوده و هست خیلی از قدیمی ها از این عطاری به عنوان کلاس درس اخلاق و کاسبی سالم یاد می کنند آن هم به واسطه حاج نقی صاحب این عطاری، که هم امانتدار مردم تجریش بود هم به پاک دستی و مردم داری شهره عام و خاص بود. هنوزم که هنوز است این عطاری به واسطه نام و نشان این مرد است که پا خور مشتریانش در مقایسه با دیگر عطاری ها بیشتر است. نکته جالب توجه اینجاست که هر چه می گذرد و قصه حاجی در فضای مجازی بیشتر دست به دست می چرخد جوانهای امروزی مشتاق برای شناخت او از گوشه و کنار تهران گوشی به دست به تجریش می روند تا هم محتوایی برایصفحات مجازی شان تهیه کنند هم از نزدیک با حاج نقی آشنا شوند.
بیشتر بخوانید: باورتان می شود این روستا را یک زمین تنیس نجات داد؟ | هم مهاجرت معکوس شد هم توریست ها آمدند
وارد مغازه قدیمی که می شویم هنوز قاب عکس بزرگ و سیاه و سفید حاجی بالای قفسه های چوبی و قهوه ای رنگ مغازه کوچک ده متری اش قرار دارد. این روزها مالکیت مغازه در اختیار تنها پسر حاجی است اما اداره رسمی مغازه با شرکای جوان پسر انجام می شود. کسانی که معتقدند همه اعتبار و فروش و محبوبیتی که مغازه دارد از صدقه سر حاج نقی است انگار نه انگار که حاجی در قید حیات نیست : «هنوز هم حضور حاجی را در مغازه احساس می کنیم. و همین حضور اوست که ما را ترغیب می کند رفتاری متناسب با شخصیت حاجی در مغازه داشته باشیم چرا که مردم این طور انتظار دارند. حاجی آدم مردمدار و امینی بود و جالب این جاست که بعد از گذشت ۳۸ سال از فوتش هنوز که هنوز است مردم او را فراموش نکرده اند و هر شب جمعه دوستدارانش که اغلب از اهالی شمیرانات هستند برای خواندن فاتحه به درب مغازه می ایند و می ایستند روبروی قاب عکس قدیمی حاجی و برای او فاتحه می خوانند. انگار مزار حاجی هم این جاست. »
مردم هنوز دنبال همان انصاف و ارزان فروشی هستند
نام تابلوی مغازه هم بعد از گذشت بیش از ۷۰ سال هیچ تغییری نکرده. همانند قدیم واژه عطاری به بزرگی روی تخته چوبی قهوه ای رنگی حک شده و بالای مغازه فروشگاه جودار ثبت شده است. انگار صد سال دیگر هم بگذرد این نام و نشان باقی خواهد ماند چرا که همه مشتری ها به اعتماد همین نام و نشان از راه های دور و نزدیک برای خریدی مطمئن خود را به عطاری جودار می رسانند: «با این که در شمیران قیمت ها نسبت به مرکز شهر و سایر نقاط دیگر تهران بالاتراست اما مشتریان ما انتظار دارند به رسم قدیم که حاجی همیشه ارزان تر از همه جنس را دست مردم می داد ما هم با همین رویه کاسبی کنیم البته که غیر از این هم نیست و در واقع همین راه و رسم است که به کار ما هم هویت بخشیده و از ما کاسبان منصف تری به اذعان مشتری ها ساخته است.»
بیشتر بخوانید: سیمکارتهای 40 میلیارد تومانی! | صف خط‌بازان برای قیمت‌دارهای افسانه‌ای
حاجی امانتدار مال مردم بود
یکی از ویژگی های مهم حاج نقی که در صحبت با مردم همگی به اتفاق به آن اشاره می کنند، امانتداری او بود حسین از کسبه قدیمی بازار تجریش است قدیم ها وقتی جوانی ۱۶ ساله بود و جلوی مغازه حاجی بساط کوچکی داشت از همسایگی با او به خود می بالید: «ما از کرمانشاه به تهران امده بودیم و دستفروشی می کردیم هر وقت من و دوستانم دلمان هوای شهر و دیارمان را می کرد از انجا که قوم و خویشی در تهران نداشتیم از حاجی می خواستیم وسایلمان را به امانت نگه دارد تا برگردیم. حاج نقی هم قبول می کردو ما با خیال راحت به شهر و دیارمان می رفتیم وقتی بر می گشتیم امانتمان را صحیح و سالم پس می گرفتیم.»می گوید شنیده ام روزی یکی از جوانهای همسایه مغازه حاجی قرار بوده به سربازی برود و از حاج نقی می خواهد پس اندازش را به امانت نگه دارد تا وقتی از سرباز ی برمی گردد برای خود کسب و کار تازه ای راه اندازی کند. حاجی هم مانند همه مردم دیگر امانت او را پذیرفته و داخل یکی از جعبه های بالای قفسه چوبی گذاشته تا صاحبش برگردد. دو سال می گذرد و از این پسر خبری نمی شود تا این که یک روز سرو کله اش در حوالی تجریش پیدا می شود و حاجی به محض دیدن او با دست روی شانه اش می زند و می گوید حواست باشد امانتی ات هنوز دست من است و جایش امن! پسرجوان با حیرت از چیستی امانتی می پرسد و وقتی متوجه می شود مبلغ قابل توجهی پول نزد حاج نقی دارد که فراموش کرده است حسابی خوشحال می شود.»
از سرمیدان تا ته میدان که نام حاج نقی جودار را می بری ریش سفید ها و قدیمی ترها گل از گلشان می شکفد. حاج محمد اقا که در حوالی میدان تجریش مشغول کسب و کار است اسم حاج نقی که می آید می گوید مگر ممکن است شمیرانی باشی و حاجی را نشناسی حاجی شناسنامه بازار تجریش بود و کسی روی حرفش حرف نمی زد روزی که فوت کرد از این سر تجریش تا اون سر تجریش همه کسبه مغازه ها را بستند و به مسجد او رفتند کمتر کسی این احترام و عزت را بین مردم داشت به اعتقاد من که او نان روزی حلال و چشم پاکش را می خورد این اسم و رسم را هم به خاطر همین اعتقادات و شخصیت مومنش به ارث برده بود. » به واسطه دوستی و قوم و خویشی که با خانواده حاجی دارد او را به خوبی می شناسد : «حاج نقی از بدو تولد چشم و چراغ و عزیز خانه و خانواده بود اما این مسئله باعث نشده بود که نقی جودار که بعدها به میرزا نقی یا حاج نقی مشهور شد از تربیت صحیح بدور باشد. بزرگ شدن او در یک خانواده مذهبی و معتقد باعث شد تا او هم مانند پدر که به گفته کسبه قدیمی دور همین میدان تجریش قدیم خشکبار فروشی داشته مردی متدین و مومن بار اید. همین ویژگی شخصیتی او بود که اسم واوازه اش را در میان شمرانی ها و تهرانی ها حسابی بلند کرد.»
بیشتر بخوانید:به بهانه لاتاری کلاهتان را بر ندارند! | در سراب لاتاری گرفتار نشوید
قصه سیل تجریش و حاجی چه بود؟
با این که خیلی ها می گویند وقتی سیل مهیب تجریش آمد تنها کسی که از این سیل جان سالم به در برد و هیچ خسارتی هم به مغازه اش وارد نشد حاج نقی بود اما پرس و جوهای ما در محل حکایت از قصه دیگری دارد به گفته معتمدین تجریش تاریخ وقوع سیل درست اولین سالروز فوت ایشان بوده و هنگامی که سیل اتفاق افتاد تنها پسر او در مغازه حضور داشت مردم می گویند: «آن روز سیل به داخل مغازه حاجی هم رفت و کلی خسارت به بار اورد اما الحق و الانصاف نسبت به سایر مغازه های تجریش خسارت کمتری دید و پسرش هم که در مغازه حضور داشت خدارو شکر به خاطر گرفتن میله آهنی جلوی مغازه از سیلاب در امان ماند و زنده ماند. اما این حرفهاو حدیثها که سیل اصلا وارد مغازه حاجی نشد دروغ است ضمن این که حاجی درست یک سال پیش از این سیل فوت کرده بود. »
حاج نقی محبوب دلها بود
روزی که در حاشیه خیابان سرگوگل مغازه ده دوازده متری خود را باز کرد تا اولین عطاری تجریش شود خبری از بازار تجریش به شکل و شمایل امروزی نبود. مغازه ها محدود می شد به همان چند مغازه ای که در کنار خیابان سرگول کنار هم ردیف شده بودند و تا چشم کار می کرد زمین کشاورزی بود و بافت روستایی شبیه روستای پس قلعه با خانه های خشت و گلی که به صورت پلکانی روی هم ساخته شده بودند. شغل اهالی کشاورزی و دامپروری بود و تابستانها آنها که مانند حاج نقی مغازه داشتند به مغازه داری مشغول می شدند. نام حاج نقی برای قدیمی های شمرون و تجریش نه تنها نامی اشنا که حتی به گفته خودشان مقدس است حاج رضا یکی از این کسبه قدیمی است که وقتی نام میرزا نقی جودار را می شوند زیر لب به یاد مرحوم صلواتی می فرستند و بعد می گوید بعضی از ادمها بی تکرارند حاج نقی یکی از این بی تکرار ها بود. بعد دستی به محاسن سفیدش می کشد و می گوید: «ما که بچه بودیم، اما همان خاطرات کم کودکی که از حاجی داریم هیچوقت از ذهنمان بیرون نمی رود. اگر بگویم او الگوی همه کسبه در عدالت و انصاف بود گزاف نگفته ام. مغازه حاج نقی فقط یک دکان معمولی نبود. عطاری نقلی او در سرگوگل شده بود کلاس درس اخلاق. کسبه محله از او منش کاسبی یاد می‌گرفتند و مشتریان و اهالی تجریش هم راه و رسم کمک به همنوع را. »