همشهری آنلاین – گروه سیاسی: شرکت مسعود پزشکیان در شانزدهمین اجلاس بریکس، نخستین حضور جمهوری‌اسلامی ایران به‌عنوان «عضو رسمی و دائمی» این گروه به‌شمار می‌رود. اگرچه در نخستین روزهای شهریورماه ۱۴۰۲ و همزمان با حضور شهید رئیسی در پانزدهمین اجلاس سران بریکس در آفریقای‌جنوبی، عضویت «رسمی» ایران اعلام شد، اما از نخستین روز ژانویه ۲۰۲۴(۱۱ دی‌ماه ۱۴۰۲) بود که عضویت ایران و ۴ کشور دیگر، شامل عربستان، امارات، اتیوپی و مصر در بریکس شکل رسمی به خود گرفت.
ایران طی سال‌های اخیر با انجام اقدام‌های راهبردی مانند «عضویت رسمی در شانگهای»، «گسترش مناسبات با اتحادیه اقتصادی اوراسیا»، «تقویت همکاری‌ها در چارچوب سازمان اکو» و «توسعه روابط راهبردی در قالب گروه بریکس» عزم خود را برای تقویت چندجانبه‌گرایی در ساختار جهانی نشان داده‌است. در شرایطی که طی یک سال‌گذشته بریکس گام‌های مهمی در مسیر عبور از یکجانبهگرایی سیاسی – اقتصادی غربی برداشته، حضور پزشکیان در شانزدهمین اجلاس این گروه از اهمیت راهبردی برخوردا است و با دستورکارهای مهمی نیز همراه است که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
دستورکارها
- حضور و سخنرانی در اجلاس اصلی بریکس با موضوع «تقویت چندجانبه‌گرایی»
- حضور و سخنرانی در نشست بریکس پلاس
- سخنرانی در نشست «بریکس و جنوب جهانی، ساخت مشترک دنیای بهتر»
- دیدار دوجانبه با رئیس‌جمهور روسیه
- گفت‌وگو با رئیس‌جمهور چین
- دیدار با نخست‌وزیر هند
- گفت‌وگو با رئیس‌جمهور مصر
محور رایزنی‌ها در کازان
- گفت‌وگوهای دوجانبه و رایزنی درباره تحولات غرب‌آسیا و استمرار جنایات رژیم‌صهیونیستی در غزه و لبنان
- تقویت هم‌افزایی و توسعه ارتباطات میان کشورهای عضو بریکس
- تسهیل مسیر برون‌رفت از چالش یکجانبهگرایی غربی در سطح در جهان
- رایزنی به‌منظور توسعه چندجانبه‌گرایی در ساختار نظام جهانی
- گسترش مبادلات اقتصادی – تجاری آزادنه
- پیگیری راهبرد محوری دلارزدایی
- رایزنی درباره تقویت مناسبات دوجانبه با کشورهای عضو
- افزایش همکاری‌های سیاسی – امنیتی میان کشورهای عضو
خیز بلند قدرت‌های نوظهور
با توجه به اینکه «بریکس» یک گروه بین‌المللی متشکل از قدرت‌های اقتصادی نوظهوری جهان به‌حساب می‌آید که از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های اقتصادی – سیاسی ویژه‌ای برخوردارند، توسعه نقش‌آفرینی ایران در چارچوب این گروه از اهمیت دوچندانی برخوردار است.
کشورهای عضو
- روسیه
- چین
- برزیل
- هند
- آفریقای جنوبی
- ایران
- اتیوپی
- امارات
- عربستان
- مصر
دلایل اهمیت بریکس
- علاوه بر ۱۰ عضو اصلی، حدود ۱۷ کشور درخواست رسمی خود را برای عضویت در بریکس ثبت کرده‌اند.
- گفته می‌شود ۱۵ کشور نیز علاقه‌مندی خود را برای عضویت در بریکس اعلام کرده‌اند.
- کشورهای بریکس درمجموع حدود ۴۰ درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند.
- حدود یک‌چهارم تولید ناخالص ملی جهان متعلق به اعضای بریکس است.
- اعضای این گروه نزدیک به یک‌سوم خاک دنیا را تشکیل می‌دهند.
- کشورهای عضو بریکس حدود ۲۶درصد از اقتصاد جهانی را تشکیل می‌دهند.
- کشورهای عضو بریکس از مهم‌ترین تولیدکنندگان کالا، خدمات و مواد خام در سطح جهان به شمار می‌روند.
- کشورهای عضو «بریکس‌پلاس» حدود ۴۰ درصد از تولید جهانی نفت را در اختیار دارند.
- اعضای بریکس حدود ۲۵ درصد از صادرات مواد خام را به نام خود ثبت کرده‌اند.
- نزدیک به ۳۰ درصد از ذخایر سنگ آهن جهان متعلق به اعضای بریکس است.
- حدود ۲۱ درصد از ذخایر طلای جهان متعلق به کشورهای عضو بریکس است.
- بیش از ۵۰ درصد از ذخایر گاز جهان در کشورهای عضو بریکس قرار دارد.
- بیش از ۳۰ درصد از منابع آب جهان در کنترل اعضای بریکس است.
کازان، کانون رایزنی‌های دیپلماتیک
کازان، مرکز جمهوری تاتارستان روسیه که از اصلی‌ترین کانون‌های گردشگری این کشور نیز به‌حساب می‌آید، این روزها در مرکز توجه رسانه‌های بین‌المللی قرار گرفته‌است، چرا که براساس اعلام روس‌ها، نمایندگان ۳۶ کشور به‌منظور حضور در نشست شانزدهم بریکس، به این شهر می‌آیند.
برخی مهمانان بلندپایه اجلاس
- عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر
- شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین
- مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران
- نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند
- نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان
- رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه
- الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهور بلاروس
- قاسم توکایف، رئیس‌جمهور قزاقستان
- لوئیس آرس، رئیس‌جمهور بولیوی
- سیریل رامافوزا، رئیس‌جمهور آفریقای‌جنوبی
- محمد بن‌زاید آل‌نهیان، رئیس دولت امارات
- ابی احمد، نخست‌وزیر اتیوپی
- دنی ساسو نگسو، رئیس‌جمهور کنگو
سازمان‌های بین‌المللی شرکت‌کننده
- سازمان ملل متحد
- اتحادیه اقتصادی اوراسیا
- اتحادیه کشورهای مستقل مشترک المنافع
- سازمان همکاری شانگهای
- اتحادیه روسیه و بلاروس
- بانک توسعه نوین