همشهری آنلاین – گروه سیاسی: حرکت به‌سوی تقویت چندجانبه‌گرایی جهانی در حالی به یکی از اصلی‌ترین اهداف اعضای بریکس تبدیل شده که مطلوبیت عضویت در این گروه روز به روز درسطح جهان در حال افزایش است و بررسی‌ها نشان می‌دهد اکنون تعداد زیادی از کشورها در صف ثبت عضویت قرار دارند.
براساس تازه‌ترین بررسی‌های انجام شده، هم‌اکنون سهم کشورهای بریکس از تولید ناخالص داخلی جهانی بیشتر از گروه هفت است؛ موضوعی که چشم‌انداز روشنی پیش‌روی نفوذ اقتصادی اعضای بریکس ترسیم کرده‌است. در چنین شرایطی عضویت در بریکس از مزیت‌های راهبردی برخوردار است که در ادامه به بررسی برخی از آنها می‌پردازیم.
۱
رویکردهای فناورانه و ضدتحریمی
اعضای بریکس با توجه ویژه بر موضوع فناوری، از یک سو اقدام‌های گسترده‌ای برای مقابله با تحریم‌های غربی انجام داده‌اند، که جایگزین سازی سوئیفت با «بریکس پی» یکی از نمودهای آن است و ازسوی دیگر با ایجاد «گروه مطالعه هوش‌مصنوعی»، همکاری‌های مهمی را در عرصه علم و فناوری کلید زده‌اند.
۲
راهبردهای امنیتی
اعضای بریکس در حوزه امنیتی نیز راهبردهای موثری را برای مقابله با رویکردهای هژمونیک غربی اتخاذ کرده‌اند که از مزیت‌های راهبردی این گروه به‌حساب می‌آید. ارائه پیشنهاد خروج اینترنت از انحصار غرب و برنامه‌ریزی برای مقابله با تهدیدهای سایبری از جمله پیشنهادهای امنیتی ایران به بریکس بوده‌است که اجرایی‌سازی آنها مزیتی راهبردی است.
۳
کنترل کریدورهای مهم جهانی
کنترل بر کریدورهای جهانی از دیگر مزیت‌های کم‌نظیر اعضای بریکس محسوب می‌شود که بر مطلوبت پیوستن به این گروه افزوده است. کریدورهای حمل‌ونقل شمال - جنوب و شرق - غرب، پروژه کمربند و جاده و مسیرهای دریایی به آمریکای لاتین از حوزه آزوف - دریای سیاه از جمله کریدورهای مهمی بین‌المللی است که اعضای بریکس بر آن کنترل راهبردی دارند.
۴
نقش‌آفرینی در حمل‌ونقل ریلی
سهم ویژه کشورهای عضو بریکس از حمل‌ونقل ریلی از دیگر مزیت‌های ویژه این گروه به شمار می‌رود. بررسی‌ها نشان می‌دهد اعضای بریکس با اختصاص حدود ۶۴ درصد از گردش حمل‌ونقل ریلی جهان به خود، نقشی راهبردی در حوزه تجارت بین‌المللی دارند.
۵
برخورداری از منابع کلیدی
برخورداری از منابع برتر در حوزه اقتصاد جهانی از دیگر مزیت‌های بریکس به‌شمار می‌رود. آمارها نشان می‌دهد حدود چیزی در حدود ۳۰ درصد از ذخایر سنگ‌آهن جهان در اختیار بریکسی‌هاست و ۴۰ درصد از تولید جهانی نفت را نیز به خود اختصاص داده‌اند و سهم ویظه‌ای نیز در صادرات مواد خام دارند.
آغاز دلار زدایی
از نخستین روز ژانویه ۲۰۲۴ که عضویت ۵ کشور جدید در گروه بریکس اعلام شد، «بریکس پلاس» به‌صورت رسمی کلید خورد؛ گروهی که «دلارزدایی» و «ایجاد نظام پرداخت مشترک» را در دستورکار دارد و گام‌های مهمی نیز در این زمینه برداشته شده‌است. براین اساس هم هست که براساس تازه‌ترین اطلاعات منتشر شده، ۹۶درصد از پرداخت‌های متقابل میان ایران و روسیه با ارزهای ملی انجام می‌شود.
اکنون اما سیاست راهبردی «دلارزدایی» به یکی از اصلی‌ترین دستورکارهای بریکس پلاس تبدیل شده‌است. این موضوع نگرانی‌های عمده‌ای را در آمریکا به‌دنبال داشته‌است؛ تا جایی که دونالد ترامپ، کاندیدای جمهوری‌خواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، چندی قبل در یکی از سفرهای انتخاباتی خود به روند رو به رشد حذف دلار از معامله‌های جهانی واکنش نشان داد. او به رای‌دهندگان آمریکایی وعده داد که این روند را متوقف خواهد کرد.
ترامپ درعین‌حال به اعضای بریکس هشدار داد کنار گذاشتن دلار برای کشورهای پیگیری‌کننده این راهبرد هزینه‌زا خواهد بود و آمریکا بر واردات از کشورهایی که حذف دلار را پیگیری می‌کنند تعرفه‌های بی‌سابقه اعمال خواهد کرد. با این وجود اما دلار زدایی با برداشتن گام‌های مهمی همراه بوده‌است که در ادامه می‌خوانید.
- رونمایی از پلتفرم «بریکس‌پی» با هدف تسهیل تجارت میان اعضا و یکجانبه‌گرایی در چارچوب سوئیفت
- راه‌اندازی بانک «توسعهٔ جدید» با مدیریت اعضای بریکس
- رایزنی و پیگیری برای ایجاد ارز مشترک میان اعضای بریکس
- پیگیری راهبرد کلان انجام مبادله‌های دوجانبه و چندجانبه با ارزهای ملی
- انجام اقدام‌هایی ازسوی کشورهای عضو برای حذف دلار از مبادلات خود