همشهری- زینب زینال زاده: بر اساس پیش‌بینی سازمان هواشناسی، دمای تهران از روز شنبه (۵ آبان) به مدت ۵ روز حداکثر به ۱۶ درجه می‌رسد. این عدد نشان‌دهنده برودت هوا به‌ویژه شب‌ها است؛ اما نگرانی در چهره یحیی دیده نمی‌شود. خیالش راحت است که جای گرمی برای خواب دارد و قرار نیست از شدت سرما در گوشه خیابان به خود بلرزد. ساعت ۱۰ شب که می‌شود، خودش را به ضلع شمال شرقی میدان راه‌آهن می‌رساند و وارد اتوبوس می‌شود. اینجا یکی از ۵مدد سرایی سیار فصلی است که به واسطه همین مدد سراها شب‌های تهران برای بی‌خانمان‌ها گرم می‌شود.
جایی امن برای خواب
روی صندلی خودش را پتو پیچ کرده و از پنجره به بیرون خیره شده است. مهدی حدود ۱۰ سال است که به دلیل اعتیاد از خانواده جدا شده و می‌گوید: «سال‌هاست به زندگی در گوشه خیابان عادت کرده‌ام. چند روی است که هوا سرد شده و شب‌ها داخل اتوبوس می‌خوابم. اینجا جای امنی برای خواب شبانه است.» دوری راه بهانه‌ای است تا مهدی به مدد سراهای ثابت نرود.
خدمت‌رسانی به بی‌خانمان‌ها
نامش حسن است و می‌گوید: «گرم‌خانه‌ها فضای بسته دارند و نفس‌کشیدن در آنها سخت است. اتوبوس فضای بازتری دارد و اینجا راحت هستم.» تعداد زیادی از مددجویان داخل مدد سرای سیار حرف او را با عبارت «احسنت» تأیید می‌کنند. حسن از خدمت‌رسانی هم تقدیر می‌کند و می‌گوید که رفتار مددکاران عالی و خدمت‌رسانی هم خوب است.
پاکیزگی مددسرا
احمد به‌محض ورود به مدد سرای سیار (اتوبوس) کیسه مشکی‌اش را در گوشه‌ای قرار می‌دهد و دستی روی لباس‌هایش می‌کشد و روی صندلی می‌نشیند. او ۳ شب است که به اینجا می‌آید و می‌گوید: «اتوبوس ضدعفونی می‌شود و صندلی‌ها و پتوها تمیز هستند. در چنین شرایطی خود ما هم که از آن استفاده می‌کنیم باید به پاکیزگی‌اش کمک کنیم.»
کمک به بی‌خانمان‌ها
بافاصله زیاد از دیگران نشسته و غرق در تفکراتش است. سلام که می‌دهم، کمی بهت‌زده نگاه می‌کند و با تأخیر جواب می‌دهد. می‌گوید نامش اکبر است و شرایط کنونی‌اش را نتیجه رفاقت با دوستان ناباب می‌داند. باب صحبت باز می‌شود و می‌گوید: «ما بی‌خانمان‌ها هم شهروندان این شهر هستیم و راه‌اندازی چنین مدد سراهایی به ما کمک می‌کند تا از سرما در امان باشیم.»
جزئیات مددسراها
- افزایش ظرفیت
اکنون ۲۰ مدد سرای ثابت در تهران وجود دارد که نوسازی و تجهیز شده‌اند. ظرفیت مدد سراها ۲ هزار نفر است که در فصول سرد سال امکان‌پذیرش ۲۷۰۰ تا ۳۰۰۰ مددجو وجود دارد.
- حضور اختیاری
مدد سراها باهدف اسکان کارتن‌خواب‌ها، بی‌خانمان‌ها و در راه ماندگان به‌طورکلی کسانی که سقفی بالای سر ندارند، راه‌اندازی شده‌اند. حضور در آنها اختیاری است.
- ورود و خروج آزادانه
محدودیتی برای ورود و خروج مددجویان در مدد سراها نیست. مدد سراهای ثابت ۲۴ ساعته هستند و مددجو پس از پذیرش هر زمانی که اراده کند می‌تواند از آن بیرون برود.
- خدمات‌رسانی رایگان
در مدد سراها خدماتی چون معاینات پزشکی، استحمام، لباس تمیز، مشاوره، غذای گرم و تخت و... پیش‌بینی‌شده که رایگان در اختیار مددجویان قرار می‌گیرد.
- محدودیت زمانی در مدد سراهای سیار
برخلاف مدد سراهای ثابت، مدد سراهای سیار از ساعت ۲۲ تا ۶ و ۷ صبح فعال هستند و مددجو پس از پذیرش صبح مجبور به ترک اتوبوس است.
- گشت‌زنی حامی شهر
نیروهای گشت حامی شهر با بیش از ۵۰ دستگاه خودرو و موتورسیکلت در مناطق ۲۲ گانه فعال هستند و به‌محض شناسایی بی‌خانمان‌ها آنها را به مدد سراهای ثابت یا سیار منتقل می‌کنند.
- مشارکت شهروندان با سامانه ۱۳۷
شهروندان برای معرفی بی‌خانمان‌ها می‌توانند با سامانه ۱۳۷ یا شماره‌های ۵۵۲۵۲۳۲۲ یا ۵۵۰۱۲۳۴۵ تماس بگیرند.
افزایش مدد سراهای سیار در شب‌های برفی و بارانی
سید محمد نقیب، مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران
در روزهای سرد سال گشت‌های حامی شهر با شناسایی بی‌خانمان‌ها و کارتن‌خواب‌ها آنها را به مدد سراهای ثابت یا سیار منتقل می‌شوند. علاوه بر اسکان در مدد سراهای سیار فصلی، غذای گرم هم در میان بی‌خانمان‌ها توزیع می‌شود. اکنون ۵ مدد سرای سیار پیش‌بینی‌شده که در ۵ میدان اصلی (راه‌آهن، تجریش، شوش، حر و آزادی) شب‌های از ساعت ۲۲ مستقر هستند و برای شب‌های برفی و بارانی امکان افزایش مدد سراهای سیار تا ۲۰ دستگاه اتوبوس هم وجود دارد. امسال با انعقاد قرار داد، اتوبوس‌ها توسط پیمانکار از بخش خصوصی تأمین شده‌اند و به طور میانگین هر شب ۲۰ نفر در مدد سراهای سیار پذیرش و پذیرایی می‌شوند.
زندگی چندساعته در اتوبوس
محمد اسماعیلی، رئیس اداره آسیب‌های اجتماعی
مدد سراهای سیار فصلی هم‌زمان با سردشدن هوا برای اسکان بی‌خانمان‌ها و کارتن‌خواب‌ها راه‌اندازی و در مکان‌ها و میادین پرتردد مستقر می‌شوند. این اتوبوس‌ها به‌مثابه خانه یا فضای امن برای زندگی چندساعته است که مددجویان در آن شب را به‌روز می‌رسانند و دم دمای صبح (ساعت ۶) راهی مقاصد دیگری چون محل کار و... می‌شوند. مدد سرای سیار فصلی ویژه بانوان پیش‌بینی‌نشده، چرا که تعداد مددجویان زن، کم است و ازاین‌رو صندلی‌هایی جلویی (۲ تا ۳ ردیف) مدد سراهای سیار به آنها اختصاص‌داده‌شده است.