همشهری آنلاین – گروه سیاسی: بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان در گفت‌وگو با روزنامه «فایننشال تایمز» نسبت به ازسرگیری مذاکرات مستقیم میان ایران و آمریکا در رابطه با تحریم‌ها و برنامه هسته‌ای ایران ابراز امیدواری کرد؛ اظهارنظری که با توجه به نقش‌آفرینی مسقط در این زمینه، ازسوی برخی به‌عنوان نشانه‌ای درباره اتفاق‌های تازه در این زمینه قلمداد شد.
در شرایطی که البوسعیدی تاکید کرد امیدوار است «نه تنها مذاکرات غیرمستقیم، بلکه مذاکرات مستقیم» هم از سر گرفته شود، برخی این اظهارنظر را نشانه‌ای برای تحرکات دیپلماتیک تازه عمان، به‌عنوان میانجی سنتی ایران و آمریکا، به‌منظور گشودن روزنه‌های تازه به سوی ادامه یافتن مذاکرات ایران و آمریکا تلقی کردند.
ازسوی دیگر اما، برخی کارشناسان با استناد به تاکید اخیر وزیر امورخارجه ایران مبنی بر «توقف کانال مسقط»، براین اعتقادند که با توجه به سطح فزاینده تنش‌ها میان ایران و محور واشنگتن – تل‌آویو، چشم‌انداز ازسرگیری مذاکرات مستقیم یا حتی غیرمستقیم برجامی میان ایران و آمریکا بعیدتر از آن چیزی است که بتوان «ابراز امیدواری» وزیر امورخارجه عمان را گشایش تازه‌ای در این زمینه به‌حساب آورد.
این درحالی است که چندی قبل، عباس عراقچی در جریان سفر به اردن، در جمع خبرنگاران با اعلام خبر «توقف روند مسقط»، تاکید کرد که این روند، که به مذاکرات هسته‌ای مربوط می‌شد، به‌دلیل شرایط حاکم بر منطقه، «فعلا» متوقف شده‌است. کارشناسان معتقدند علاوه‌بر شرایط حاکم بر منطقه که سبب طرح اولویت‌های ویژه‌تری شده‌است، برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نیز در توقف مذاکرات هسته‌ای – برجامی دوطرف مزید بر علت شده‌است.
به ازسرگیری مذاکرات امیدوار باشیم؟
یک کارشناس مسائل آمریکا در گفت‌وگو با همشهری آنلاین درباره اظهارنظر اخیر وزیر امورخارجه پیرامون مذاکرات ایران و آمریکا اظهارکرد: اگرچه عمان همواره به عنوان میانجی و واسطه مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشنگتن در کنار یکی دو کشور دیگر، نقش‌آفرینی پررنگی داشته‌است، اما این اظهارنظر در شرایط کنونی به‌نظر می‌رسد صرفا یک «ابراز امیدواری» است.
امیرعلی ابوالفتح با اشاره به روند فزاینده تنش‌ها در منطقه، به‌ویژه میان ایران و رژیم صهیونیستی افزود: ابراز امیدواری مقام عمانی را نمی‌توان به‌معنای گشایش روزنه تازه‌ای در مذاکرات تهران – واشنگتن به‌حساب آورد، چراکه هم‌اکنون شرایط به‌هیچ وجه برای تحقق این موضوع مناسب نیست.
وی با اشاره به اعلام روزهای اخیر وزیر امورخارجه مبنی بر متوقف شدن کانال مسقط در مذاکرات ایران و آمریکا، گفت: البته کانال‌های دیگری، از جمله سوئیس برای برای رد و بدل کردن پیام میان ایران و آمریکا وجود دارد که سال‌هاست مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما بحث مذاکرات هسته‌ای، در چارچوب دیگری جریان دارد.
چشم‌انداز پیش روی مذاکرات
این کارشناس مسائل آمریکا با تاکید بر اینکه ممکن است تلاش‌های پراکنده‌ای برای ازسرگیری مذاکرات برجامی ایران و آمریکا در جریان باشد، اظهارکرد: با توجه به اینکه در آستانه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری‌آمریکا هستیم، به‌نظر نمی‌رسد در شرایط کنونی موضوع «ازسرگیری مذاکرات» ازسوی دوطرف مورد توجه باشد.
ابوالفتح با اشاره به رویکرد احتمالی هریس یا ترامپ در صورت پیروزی در انتخابات در قبال مذاکرات برجامی با ایران عنوان کرد: معتقدم چنانچه ترامپ پیروز انتخابات باشد، نباید چندان انتظاری برای ازسرگیری مذاکرات داشت، چراکه او نشان داده به‌دنبال سیاست «فشار حداکثری» است.
وی ادامه داد: چنانچه حتی ترامپ در دولت دوم خود رویکردهای متفاوتی نسبت به دوره قبل در قبال ایران پیش بگیرد، علاوه‌بر موضوع‌های هسته‌ای، حوزه‌های دیگری را نیز مدنظر خواهد داشت.
ابوالفتح تصریح کرد: اگر هریس پیروز میدان انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا باشد، احتمالا برای ازسرگیری مذاکرات با ایران مدتی صبر خواهد کرد. معتقدم یکی از سناریوهای محتمل این است که او مسیر دولت بایدن را در مواجهه با ایران ادامه خواهد داد.
تفاوت ترامپ و هریس چیست؟
این کارشناس مسائل آمریکا با تاکید بر اینکه با توجه به شرایط منطقه، موضوع احتمال ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا فعلا امکان تحقق ندارد، گفت: تا زمان بازگشت آرامش به منطقه چندان نباید امیدی به گشایش‌های تازه دراین زمینه داشت. ازسوی دیگر باید دو سه ماه از روی‌کارآمدن دولت جدید در آمریکا بگذرد تا بتوان تصویر روشنی از رویکردهای تازه به‌دست آورد.
ابوالفتح افزود: با توجه به شرایط کنونی، بعید می‌دانم حتی در دولت هریس هم شاهد گشایشی در مذاکرات باشیم. معتقدم در حالت خوشبینانه، هریس مشابه فرمولی که در دولت بایدن در مواجهه با ایران در پیش گرفته شد را مدنظر قرار خواهد داد.
وی با بیان اینکه در شریط فعلی نسبت به آغاز مذاکرات «بدبین» و نسبت به احتمال دستیابی به توافق «بسیار بسیار بدبین» هستم، عنوان کرد: نکته مهم این است که آمریکایی‌ها در مواجهه با ایران «همه‌چیز» را می‌خواهند و رویکرد زیاده‌خواهانه‌ای در پیش گرفته‌اند.
ابوالفتح اضافه‌کرد: تفاوت ترامپ و هریس در این است که ترامپ می‌خواهد همه چیز را با هم از ایران بگیرد و هریس قائل به این است که باید یکی یکی از این ایران امتیاز بگیریم. با این وضعیت معتقدم حتی اگر مذاکرات هم آغاز شود، توافق بسیار دور از دسترس است. آنها می‌خواهند دایره وسیع‌تری از مطالبات را از موضوع‌های حقوق‌بشری گرفته تا بحث‌های موشکی و پهپادی و... در مواجهه با ایران مطرح کنند.