همشهری- زینب زینال زاده: مدتی است که از دست بلای خانمان‌سوز رها شده‌اند و به قول خودشان به پاکی رسیده‌اند. اکثر آنها در طرح ساماندهی به مراکز یاور شهر منتقل شده و اکنون تولد دوباره‌ای را تجربه می‌کنند. هنوز به کانون خانواده برنگشته‌اند و هر کدام دلایلی دارند. در مرکز جامعه‌پذیری که به همت سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران راه‌اندازی شده است از یک سو برای پاک ماندنشان تلاش می‌کنند و از سوی دیگر مشغول کار هستند و منبع درآمد دارند و از طرف دیگر زندگی هم می‌کنند. بهبودیافتگان این مرکز را خانه امیدی می‌دانند که قرار است آینده‌شان را از درون آن بسازند. (برای مددجویان از نام مستعار استفاده شده است)
موتورسیکلت خریدم
نامش امیر است و در کوچکی پدر و مادرش را از دست می‌دهد و راهی بهزیستی می‌شود. ۱۲ساله بود که از بهزیستی فرار می‌کند و گرفتار افراد ناباب می‌شود و پای بساط مواد می‌نشیند. ۱۸ سال گرفتار اعتیاد بوده و اکنون یک سال است که به پاکی رسیده و در مرکز جامعه‌پذیری مشغول کار است. امیر می‌گوید: «کارکردن حس مفیدبودن می‌دهد و با پس‌اندازهایم توانستم موتورسیکلت بخرم. اینجا همه چیز خوب است و مشغول برنامه‌ریزی برای آینده‌ام هستم.»
محتاج دیگران نیستم
در کارگاه شماره ۳ روی میز بزرگ سفیدرنگ مشغول بسته‌بندی لباس‌های ورزشی است. احمد با صبر و حوصله لباس‌ها را یکی‌یکی برمی‌دارد و داخل پلاستیک می‌گذارد. می‌گوید: «اینجا حس خوبی دارم. از این که کار دارم و حقوق می‌گیرم و محتاج دیگران نیستم، حالم خوب است. حرفه اصلی‌ام آرایشگری است؛ اما به دلیل شرایط جسمی که دارم، نمی‌توانم مدت‌زمان طولانی بایستم و به همین دلیل در یاور شهر خیاطی یاد گرفتم و در این مرکز مشغول به کار شده‌ام.»
از مواد خسته شدم
داخل محوطه روی نیمکت فلزی و زیر سایه درخت نشسته است. خودش را رضا معرفی می‌کند و می‌گوید: «بیش از ۲۰ سال درگیر اعتیاد بودم و بهترین سال‌های عمرم را همراه با مواد دود کردم. از مواد خسته شده بودم و در طرح ساماندهی به یاور شهر منتقل شدم و تصمیم گرفتم ترک کنم. دو سال در یاور شهر ماندم و با معرفی مددکاران به این مرکز آمدم. از این که شغلی دارم خوشحال هستم و هر روز صبح با امید به فردا بیدار می‌شوم و روزم را شروع می‌کنم.»
تولید به دست بهبودیافتگان
مرکز جامعه‌پذیری پشت دروازه هرندی قرار دارد. مرکزی که محصولات آن اعم از لباس‌های اسپرت مانند هودی و لباس‌های ورزشی به دست بهبودیافتگان تولید می‌شود. ساختمانی ۴ طبقه که طبقات همکف و اول تبدیل به تولیدی شده و طبقه دوم خوابگاه بهبودیافتگان است و در طبقه سوم هم‌اتاق‌های مشاوره و... قرار دارد. بیش از ۵۰ نوع چرخ‌خیاطی و انواع پارچه‌ها در بخش تولیدی است که برخی از چرخ‌ها به دلیل کسادی بازار خاموش شده اند. در کارگاه شماره یک دوخت انجام می‌شود و در کارگاه شماره دو برش‌کاران مشغول کار هستند و در کارگاه شماره ۳ هم تولیدات بسته‌بندی می‌شوند.
پیش‌بینی امکانات رفاهی
علاوه بر کار و محل استقرار، در مرکز جامعه‌پذیری به امکانات رفاهی دیگری هم توجه شده است. داخل حیاط مرکز ۲ دروازه بزرگ فوتبال و یک تور والیبال نصب شده است و روزهای جمعه بهبودیافتگان دو گروه می‌شوند و مسابقه برگزار می‌کنند. در بخش دیگری هم است های ورزشی قرار گرفته که صبح‌ها قبل از کار مددجویان با آنها ورزش می‌کنند. در این مرکز یک کترینگ راه‌اندازی شده که علاوه بر تأمین وعده‌های غذایی مددجویان، توزیع بیرونی هم دارد. همچنین مرکز دارای نانوایی است که پخت روزانه و به‌اندازه نیاز مددجویان و نیروهای مرکز جامعه‌پذیری انجام می‌شود.
تردد در مرکز آزاد است
در حال حاضر حدود ۷۰ مددجو در مرکز جامعه‌پذیری پذیرش شده‌اند. علاوه بر کسانی که داخل مرکز مشغول کار هستند، تعدادی از بهبودیافتگان هم حرفه‌هایی مثل تراشکاری، نقاشی و... دارند و بیرون از مرکز فعالیت می‌کنند؛ بنابراین محدودیتی برای تردد مددجویان وجود ندارد؛ اما رأس ساعت ۲۱:۳۰ تا ۲۲ همه مددجویان می‌بایست به مرکز مراجعه کنند. در طول روز هم مددجویان برای انجام کارهای شخصی مانند موارد درمانی، خریدکردن و قدم‌زدن در بوستان و... می‌توانند پس از اعلام به سرپرست مجموعه، از مرکز خارج شوند.
بازگشت ۸ مددجو به خانواده
جدایی مددجو از خانواده یک آسیب جدی است. ایجاد مرکز جامعه‌پذیری به معنی دوری مطلق بهبودیافتگان از خانواده نیست. چرا که مددکاران و مشاوران در این مرکز پیگیر بازگشت مددجویان به خانواده هستند. برای تحقق این موضوع نیاز به پذیرش دو طرف (خانواده و مددجو) است و ازاین‌رو باید در گذر زمان صورت گیرد. از سال ۱۴۰۲ تا مهر ۱۴۰۳ با اقدامات انجام شده از سوی مددکاران، ۸ مددجوی پذیرش شده در مرکز جامعه‌پذیری بازگشت به خانواده داشته است.
قوانین کارگاه
ساعت شروع کار: ۸ صبح
پایان کار: ۸ شب
ناهار و استراحت: یک ساعت
رعایت این موارد الزامی است
پایان هر روز زیر چرخ‌های خیاطی باید تمیز شود
در حفظ و نگهداری وسایل امانی کوشا باشید
تعمیر و تنظیم چرخ‌های خیاطی بدون هماهنگی انجام نشود
از دخالت در کار دیگران خودداری کنید
به‌هیچ‌عنوان کار روی زمین ریخته نشود
اهداف مرکز جامعه‌پذیری
ایجاد محیطی امن، حمایت گر و عاری از مواد برای بهبودیافتگان
بازگشت به جامعه از طریق توانمندسازی فرد برای یافتن فرصت‌های شغلی و یا تهیه سرپناه
افزایش دسترسی به خدمات حمایتی پس از درمان
ارتقا سلامت روانی اجتماعی افراد بهبودیافته
ایجاد یا تقویت شبکه اجتماعی افراد بهبودیافته
آماده ساختن خانواده جهت‌پذیرش فرد بهبودیافته
بهره برداری از ۳ مرکز جامعه پذیری
سید محمد نقیب، مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران
موضوع کارآفرینی مددجویان برای ما اولویت داشته و دارد و از این رو با برخی از مجموعه‌ها برای کارآفرینی مددجویان هماهنگ کردیم تا افراد پس از خروج از یاورشهرها به بازار کار متصل شوند. علاوه بر ۳ مرکز جامعه پذیری در مناطق ۵، ۱۲ و۱۶با هدف اشتغال و استقرار بهره برداری می شوند. هر یک از این مراکز ظرفیت پذیرش ۳۰ تا ۵۰ مددجو را دارند.