وقتی هورمون‌های بدن شما به درستی کار نمی‌کنند، عدم تعادل هارمونیک می‌توانند باعث ریزش مو شوند. اگر موهای شما نازک شده باشند یا خط رویش موها عقب نشینی داشته است، احتمالا شرایط هورمون علت ریزش مو هستند. اگر روزانه بیش از 125 تا 150 تار مو از روی سر شما می‌ریزد، باید به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید. از آنجایی که ریزش موی هورمونی، علائم و نشانه‌ها در مردان و زنان می‌توانند متفاوت باشند، علل و روش‌های درمان نیز متفاوت است. در این مقاله از «همشهری آنلاین» در مورد ریزش مو هورمونی صحبت می‌کنیم.
ریزش مو هورمونی چیست؟
ریزش موی هورمونی که به نام آلوپسی آندروژنیک نیز شناخته می‌شود، یک نوع رایج از ریزش مو است که در اثر عدم تعادل هورمونی، به ویژه شامل آندروژن‌هایی مانند تستوسترون و شکل قوی‌تر آن یعنی دی هیدروتستوسترون (DHT) ایجاد می‌شود. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که DHT به گیرنده‌های فولیکول مو متصل می‌شود و باعث می‌شود که فولیکول‌ها به مرور زمان کوچک شوند. این موضوع فاز رشد چرخه مو را کوتاه می‌کند و منجر به نازک‌تر شدن رشته‌های ضعیف‌تر مو می‌شود. در نهایت رشد موها متوقف خواهد شد.
ریزش موی هورمونی می‌تواند هم مردان و هم زنان را تحت تاثیر قرار دهد، به طوری که مردان معمولاً با کاهش خط مو یا لکه‌های طاسی مواجه می‌شوند و زنان اغلب متوجه نازک شدن در اطراف تاج و خط قسمت خواهند شد. عواملی مانند ژنتیک، سن، یائسگی، بارداری و شرایطی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) همگی می‌توانند بر سطوح هورمونی تأثیر بگذارند و برخی افراد را مستعد ابتلا به این نوع ریزش مو می‌کنند.
بیشتر بخوانید: دلایل ریزش مو و راه‌های موثر برای جلوگیری از آن
علل ریزش موی هورمونی در زنان و مردان
علل ریزش مو هورمونی چیست؟ باید بگوییم هورمون‌هایی که بیشتر در ریزش مو نقش دارند، شامل تستوسترون، استروژن، کورتیزول و هورمون‌های تیروئید. تستوسترون اصلی‌ترین هورمون جنسی مردانه است. هنگامی که سطح تستوسترون خیلی بالا یا پایین باشد، می‌تواند بر رشد مو تأثیر بگذارد. سطوح بالای تستوسترون ممکن است تولید دی هیدروتستوسترون را افزایش دهد که منجر به ریزش دائمی مو می‌شود. زنان همچنین ممکن است سطح تستوسترون بالایی را تجربه کنند که منجر به ریزش مو می‌شود. این مشکل معمولا در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) رخ می‌دهد.
استروژن اولین هورمون جنسی زنانه است. ریزش مو در زنان ممکن است زمانی رخ دهد که سطح استروژن پس از زایمان یا در دوران یائسگی کاهش یابد. برخی از قرص‌های ضد بارداری نیز بر سطح استروژن تاثیر می‌گذارند. این قرص‌ها ممکن است فاز رشد مو را کوتاه کرده و فاز استراحت آن را طولانی کنند. T3، T4 و کلسی تونین هورمون‌هایی هستند که توسط غده تیروئید تولید می‌شوند. هنگامی که این هورمون‌ها به وفور یا کمبود وجود داشته باشند، ممکن است ریزش مو رخ دهد.
تغییرات هورمونی مشاهده شده در طول دوره پس از زایمان اغلب باعث ایجاد نوعی ریزش مو می‌شود که به طور علمی به عنوان «افلوویوم حاد تلوژن» شناخته می‌شود. در واقع، اکثر مادران در طول بارداری به لطف افزایش سطح هورمون‌های استروژن، بهبود قابل توجهی در کیفیت موهای خود مشاهده می‌کنند؛ اما پس از پایان بارداری ریزش مو شروع می‌شود. اختلال افلوویوم حاد تلوژن یک سوم یا حتی نیمی از زنان را پس از بارداری تحت تاثیر قرار می‌دهد.
بیشتر بخوانید: قطع ریزش مو با این روش‌های خانگی + راهکارهایی برای رشد مجدد موها
روش‌های درمان ریزش مو هورمونی چیست؟
چند روش درمانی برای ریزش مو هورمونی وجود دارد که به شما در کنترل این مشکل کمک می‌کنند. در ادامه به این روش‌ها اشاره می‌کنیم:
درمان هورمونی
هدف درمان‌های هورمونی تنظیم عدم تعادل هورمونی است، به ویژه زمانی که ریزش مو به دلیل شرایطی مانند آلوپسی آندروژنتیک یا تغییرات هورمونی در یائسگی یا بارداری رخ می‌دهند. درمان‌ها اغلب شامل درمان‌های جایگزین هورمونی (HRT) یا داروهای ضد آندروژن مانند اسپیرونولاکتون هستند که اثرات DHT (یک محصول جانبی تستوسترون مرتبط با ریزش مو) را مسدود می‌کنند. این روش درمان برای بیمار متفاوت است و نیاز به مشاوره با یک متخصص غدد یا متخصص پوست و مو دارد که می‌تواند سطح هورمون را ارزیابی کند و بهترین درمان را ارائه دهد. این نوع درمان به نظارت منظم ضروری دارد، زیرا هورمون درمانی می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد.
تغییر سبک زندگی
تغییر سبک زندگی در کنترل ریزش مو هورمونی چیست؟ اتخاذ یک سبک زندگی سالم می‌تواند با کاهش استرس و بهبود مصرف مواد مغذی، ریزش مو را کاهش دهد. یک رژیم غذایی متعادل سرشار از پروتئین، ویتامین (به ویژه ویتامین‌های گروه B، بیوتین، ویتامین D و آهن) و آنتی اکسیدان‌ها از سلامت و رشد مو حمایت می‌کند. ورزش منظم باعث بهبود گردش خون، افزایش سلامت فولیکول‌های مو و کاهش استرس می‌شود. از طرفی، محدود کارهایی مانند سیگار کشیدن یا مصرف بیش از حد الکل نیز تاثیر مثبتی در کنترل ریزش مو دارند. همچنین استفاده از تکنیک‌های تمرکز حواس مانند مدیتیشن یا یوگا می‌توانند هورمون‌های استرس را کاهش دهند.
درمان دارویی
داروهایی مانند ماینوکسیدیل (یک درمان موضعی) و فیناستراید (یک داروی خوراکی) معمولاً برای درمان ریزش موی هورمونی به ویژه در آلوپسی آندروژنتیک استفاده می‌شوند. ماینوکسیدیل با تحریک فولیکول‌های مو و گسترش فاز رشد مو عمل می‌کند، در حالی که فیناستراید تولید DHT را مسدود می‌کند. این داروها اغلب موثر واقع می‌شوند، اما نیاز به استفاده مداوم دارند، زیرا قطع آنها می‌تواند منجر به از سرگیری ریزش مو شود. این داورها احتمالاً عوارض جانبی احتمالی مانند تهوع و استفراغ دارند که باید با پزشک در میان بگذارید. از طرفی، پیشرفت‌های اخیر در تولید ماینوکسیدیل خوراکی در دوزهای پایین می‌تواند عوارض کمتری داشته باشند.
بیشتر بخوانید: عوامل مهمی که موجب ریزش مو می‌شود + راه‌های درمان
روش PRP
روش PRP در کنترل ریزش مو هورمونی چیست؟ پی آر پی شامل کشیدن خون بیمار، پردازش آن برای متمرکز شدن پلاکت‌ها و سپس تزریق به مناطقی است که دچار ریزش مو شده‌اند. تصور می‌شود که فاکتورهای رشد در پلاکت‌ها فولیکول‌های مو را تحریک کرده و با بهبود جریان خون و ترویج بازسازی سلولی، رشد مجدد مو را افزایش می‌دهند. روش PRP یک گزینه غیر تهاجمی است و به طور کلی بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود، زیرا از خون خود بیمار استفاده می‌کند و خطر عوارض جانبی را کاهش می‌دهد. با این حال، معمولاً چندین جلسه مورد نیاز است و اثربخشی می‌تواند متفاوت باشد. این روش اغلب همراه با درمان‌های دیگر برای به حداکثر رساندن نتایج استفاده می‌شود.
کاشت مو
کاشت مو شامل انتقال فولیکول‌های مو از یک قسمت بدن، معمولاً پشت یا دو طرف پوست سر به نواحی نازک یا طاسی است. تکنیک‌های رایج شامل استخراج واحد فولیکولی (FUE) و پیوند واحد فولیکولی (FUT) شامل برداشتن تک تک فولیکول‌ها و پیوند آنها می‌شود، در حالی که FUT نواری از پوست سر را برداشته و واحدهای فولیکولی را در محل مورد نظر کاشت می‌کند؛ اما زمانی که سایر درمان‌ها موثر نیستند، کاشت مو پیوند برای ریزش موی آندروژنیک موفقیت آمیز است؛ اما این روش به بودجه و دوره نقاهت زیاد نیاز دارد، اگرچه نتایج طولانی مدت و طبیعی به همراه خواهد داشت.
درمان گیاهی
درمان‌های گیاهی مانند نخل اره، جینسینگ و روغن رزماری برای درمان ریزش مو به طور طبیعی استفاده می‌شود، به ویژه زمانی که افراد به دنبال جایگزین‌هایی برای داروها هستند. به عنوان مثال، اعتقاد بر این است که نخل اره مانند فیناستراید از تولید DHT جلوگیری می‌کند، در حالی که جینسینگ می‌تواند گردش خون را در پوست سر بهبود بخشد. روغن رزماری به دلیل توانایی آن در تحریک رشد مو شناخته می‌شود و ممکن است به صورت موضعی استفاده شود. در حالی که برخی از درمان‌های گیاهی موفقیت آمیز هستند، رسیدن به نتیجه مطلوب به زمان نیاز دارد.
تاثیر استرس بر ریزش مو هورمونی چیست؟
استرس با برهم زدن تعادل هورمونی طبیعی بدن می‌تواند به میزان قابل توجهی در ریزش موی هورمونی تاثیر بگذارد. هنگامی که تحت استرس قرار می‌گیرید، بدن سطح بالاتری از کورتیزول ترشح می‌کند که به عنوان «هورمون استرس» شناخته می‌شود. این موضوع می‌تواند در عملکرد طبیعی سایر هورمون‌ها از جمله هورمون‌هایی که رشد مو را تنظیم می‌کنند، تداخل ایجاد کند.
افزایش سطح کورتیزول می‌تواند فولیکول‌های مو را از مرحله رشد (آناژن) به فاز استراحت (تلوژن) پیش از موعد منتقل کند و در نتیجه باعث افزایش ریزش مو شود. علاوه بر این، نوسانات هورمونی ناشی از استرس ممکن است شرایطی مانند آلوپسی آندروژنیک را تشدید کند، جایی که حساسیت به برخی هورمون‌ها فولیکول‌های مو را در طول زمان ضعیف می‌کند و باعث ریزش مو شود.
چگونه از ریزش موی هورمونی جلوگیری کنیم؟
راه‌های پیشگیری از ریزش مو هورمونی چیست؟ اگر مشکوک به عدم تعادل هورمونی هستید، در اسرع وقت با پزشک خود مشورت کنید. مسائل هورمونی می‌توانند به طرق مختلف بر سلامت شما تأثیر منفی بگذارند و باعث بی‌خوابی، نوسانات وزن، تغییرات خلقی، اختلالات جنسی، مشکلات گوارشی، مشکلات پوستی و موارد دیگر شوند؛ بنابراین مهم است که به طور مستقیم به این مشکل رسیدگی کنید. داروهایی مانند فیناستراید یا ماینوکسیدیل و روش‌هایی مانند لیزر درمانی با نور کم، درمان‌های غیرتهاجمی هستند که ممکن است مفید واقع شوند. اگر ریزش موی شما دائمی است، کاشت مو تنها گزینه موجود است. با این حال، برای جلوگیری از این مشکل توصیه می‌کنیم موارد زیر را انجام دهید:
- از یک رژیم غذایی سرشار از پروتئین، آهن و کالری استفاده کنید.
- مکانیسم‌های مقابله با استرس را با مدیتیشن و یوگا بیاموزید.
- برای سطح تیروئید یا سایر مشکلات سلامتی آزمایش دهید.
- موهای خود را شامپو مناسب بشویید و آنها را سفت نبندید.
کلام آخر
اکنون به خوبی می‌دانید که ریزش مو هورمونی چیست؟ هورمون‌ها ارتباط نزدیکی با ریزش مو دارند. هورمون‌ها این قدرت را دارند که بر کل بدن، از جمله پوست سر و در نتیجه روی مو تأثیر بگذارند. برخی از هورمون‌ها چرخه رشد مو را تنظیم می‌کنند، در حالی که مقدار زیاد یا خیلی کم برخی دیگر از هورمون‌ها می‌تواند باعث ریزش مو شوند.
تغییرات هورمونی تقریباً در تمام مشکلات فیزیولوژیکی مرتبط با ریزش مو، چه گاه به گاه، چه حاد، مزمن یا ژنتیکی دخیل هستند. با این حال، اگر فکر می‌کنید عدم تعادل هورمونی مشکل اصلی ریزش موی ناگهانی یا مداوم شماست، با یک متخصص صحبت کنید تا فوراً بهترین درمان ریزش مو را به شما تجویز کند.