همشهری آنلاین- رابعه تیموری:حاصل کارشان هم خوب از آب درمی آید و بدون آن که برای هنر و مهارتشان به‌دنبال نام و نشان‌های پردبدبه و کبکبه باشند، با همان لچکی سه گوشه کوچکی که برای صرفه‌جویی در مصرف پارچه پایین چادر دور کلوش می‌دوزند، آن را به یک چادر دورگوشه تبدیل می‌کنند یا وقتی با دقت و زحمت پایین چادر را روی سر مشتری گرد می‌کنند، یک چادر کله قندی خوش نما می‌دوزند. آنها عمری به دوخت و دوز چادر مشغول بوده‌اند و حالا هم که بسیاری از گردانندگان فروشگاه‌های ملزومات حجاب به‌دنبال راهی برای تامین ذائقه مشتریان جورواجور خود هستند، آنها در تولیدی‌های دنج و جمع‌وجور یا در خانه و کنار اعضای خانواده به سبک و روش سنتی به دوخت این پوشش نوستالژیک زنان ایرانی مشغولند. مشتریانشان هم کم‌نیستند و بانوانی که پوشش آنها بیش از هر چیز تابع حال‌وهوا و اعتقادات شخصی‌شان است حاصل هنر آنها را استفاده می‌کنند:
چادر سنتی را اوستا می‌دوزد
روی میز گوشه کارگاه طاقه‌های پارچه کرپ ژرژت و کنکن و حریر اسود چیده شده‌اند. طاقه پارچه کرپ به ته رسیده و یکی از دختران کم‌سن و سال کارگاه مشغول تازدن و بسته‌بندی چادرهای دوخته شده است. تعدادی از این چادرها در همین کارگاه به فروش می‌رسند و تعدادی هم به سفارش یکی از فروشندگان ملزومات حجاب دوخته شده‌اند. چادرهای آستین‌دار آماده کنار میز خرجکاری تلنبار شده‌اند تا روی سرآستین آنها قطعات تور و دانتل وصل شود. نجفی دوخت چادرهای سنتی را خودش به‌تنهایی انجام می‌دهد، اما دوخت چادرهای آستین‌دار وقت گیر است و هر قسمت از برش و دوخت این چادرهای جوان پسند را یکی از دوزنده‌های کارگاه انجام می‌دهند.
مشتریان جور واجور
مشتری ٢۵-٣٠ساله‌ای می‌خواهد که از قواره پارچه ژاکارد طرح داری که هدیه گرفته برایش یک چادر مجلسی دوخته شود و دختر موفرفری ٧-٨ساله او روبروی آینه قدی انتهای کارگاه مشغول ورانداز کردن خودش در چادر رنگی گلدار جمع‌وجوری است که نجفی برایش دوخته است. بسیاری از مشتریان نرگس نجفی قدیمی هستند و حالا دخترها، عروس و نوه‌های‌شان هم به جمع مشتریان خانم خیاط اضافه شده‌اند. تا ١٠-١٢ سال پیش که مشتریان نجفی فقط همسایه و دوست و آشنا بودند، او در خانه و با چرخ خیاطی جوکی قدیمی اش کار آنها را راه می‌انداخت، ولی از وقتی دخترهای جوان با سفارش دوخت چادرهای آستین‌دار به سراغش آمدند، تصمیم گرفت همراه با چند خیاط خانگی دیگر کارگاه چادردوزی راه بی‌ندازد که علاوه بر سری دوزی، سفارشات دوخت چادرهای مختلف را هم بپذیرند. نجفی می‌گوید: «در بسیاری از خانواده‌ها چادر پوشیدن یک رسم و سنت است که دختربچه‌ها و دختران جوان از کودکی با آن آشنا می‌شوند و در بزرگسالی هم چادرسر کردن را دوست دارند.»
جهیزیه عروس خانم
نخ قرقره رو و ماسوره چرخ خیاطی ژاپنی استوک خانم خیاط مشکی است و میان جعبه قرقره اش هم فقط رنگ مشکی به چشم می‌خورد. روی چادرهای آماده داخل کمد چوبی گوشه اتاق نام مشتریان را نوشته و سفارشاتی که دوخت درز پایین و وسط آنها مانده، کنار میز چوبی اش چیده شده‌اند. ۵٠سالگی را رد کرده، ولی‌تر و فرز است و به نگاهی متوجه اعلا بودن پارچه نانوی چادر مجلسی عروس خانم می‌شود. تند و سریع قواره پارچه چادری را روی سر دختر جوان می‌اندازد، قدش را تا زمین اندازه می‌گیرد، از پیشانی اش به‌اندازه یک وجب پارچه را تا می‌زند و طوری که ٣-٤ سانت از پارچه روی زمین باشد، پایین چادر را گرد برش می‌زند. حالا فقط باید موقع دوخت درزهای آن مراقب باشد که مارک طلایی طاقه پارچه گرانقیمت وسط چادر نیفتد. مشتری اش هم سن و سال دخترش است و از چادر نماز جشن تکلیف تا چادر دانشجویی اش را کریمی دوخته است. امروز هم خانم خیاط برای مشتری جوانش چادری مجلسی می‌دوزد که همراه جهیزیه اش به خانه بخت ببرد.
از چادر جشن تکلیف تا چادر دانشجویی
سمانه کریمی از وقتی چادر نمازهای جشن تکلیف دخترش و همکلاسی‌های او را بدون دستمزد دوخته، به شغل چادردوزی مشغول شده و یکی از اتاق‌های خانه قدیمی پدری اش کارگاه او است. خانم خیاط تعریف می‌کند: «قبل از آن فقط برای خودم و اطرافیانم چادر می‌دوختم، اما وقتی دخترم دانش‌آموز کلاس سوم بود، تصمیم گرفتم چادرهای جشن تکلیف آنها را بدوزم تا هزینه برگزاری این جشن برای خانواده‌ها کمتر شود. بعد از آن هر روز مادر یا اطرافیان همکلاسی‌های دخترم با یک قواره پارچه به سراغم می‌آمدند و کم‌کم آنقدر چادر دوختم که چادردوزی شغلم شد!» پوشش محجبه خانم‌ها جزء اعتقادات دینی خانواده مذهبی کریمی است، ولی او مشتریان جورواجوری دارد که داشتن این پوشش سنتی جزء فرهنگ بومی خانوادگی و قومی آنها به شمار می‌آید.
تزئینات بیشتر هزینه بیشتر
خانم خیاط برای دوخت چادر مشکی مجلسی سنتی ٣۵٠هزار تومان می‌گیرد، اما دوختن چادرهای کنکن ژرژت پرریزش به دقت و حوصله بیشتری نیاز دارد و به‌اندازه ۵٠ هزار تومان بر دستمزد او اضافه می‌شود. دستمزد دوخت چادرهای آستین‌دار هم ٦٠٠ هزار تومان است که به ازای هر ١٠ سانتیمتر تزئینات مروارید دوزی و دانتل و تور چین‌دار ١٠٠ هزار تومان بر این مبلغ افزوده می‌شود.
بیشتر بخوانید:دیدار با خیاط لباس‌های امیرعباس هویدا در تهران | این خیاط لباس‌های سیاست‌مداران ایران را می‌دوزد