همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: یکی از قدیمی‌ترین چالش‌های محیط زیست در کشور، ماجرای تنها جزیره دریای خزر است که از حوالی سه دهه پیش شروع شد و تا کنون ادامه داشته است. آشوراده روستایی است که با زیرآب رفتن آن در دهه ۷۰ خالی از سکنه شد و با بیرون آمدن از آب خواهان‌های بسیار یافت. از ساکنان پیشین و مدعیان بخش خصوصی تا مسئولان گردشگری و میراث فرهنگی، بنیاد مسکن، سازمان منابع طبیعی، قوه قضاییه، دادستانی، سازمان حفاظت محیط زیست و ... در دولت چهاردهم اما تصمیم مدیران بر این شده است که در مورد توسعه گردشگری در جزیره آشوراده به مانند همه مناطق حفاظت شده کشور، به نقشه «زون تفرج متمرکز» و «زون تفرج گسترده» استناد و عمل شود. این نقشه‌ها اساسا بر اساس توان اکولوژیک مناطق طراحی می‌شود و یکی از کارآمدترین روش‌های مدیریت مناطق در دنیاست.
حمید ظهرابی، معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست: «هر چه ساخت‌وساز سنگین در منطقه ۲۲ هکتاری شروع شده بود، به داخل روستا منتقل شد. قرار شد طرح هادی روستا بازنگری شود. از مستثنیات برای توسعه طبیعت‌گردی استفاده کردیم و دیگر فضا برای تغییر کاربری‌های دیگر وجود ندارد. در دوره اولی که بنده در معاونت طبیعی بودم، نکاتی درباره لکه‌های تفرج و گردشگری در این منطقه مطرح و همچنین اشکالاتی درباره انتقال کامل جزیره با سند مطرح شده بود. ما این موارد را اصلاح و نهایتا به زون تفرج ۲۲ هکتاری و ۴۸ هکتار هم برای استقرار سازه‌ها رسیدیم اما وقتی مجددا سر کار آمدیم، متوجه شدیم که در برخی نقاط تفرج گسترده با تفرج متمرکز تداخل شده و هر دستگاهی نیز با مصوباتی که گرفته، به صورت جزیره‌ای عمل کرده و به دنبال بارگذاری‌های خود است.
در آشوراده به هیچ عنوان هتل ساخته نخواهد شد، در اولین مطالعات پیشنهاد شده بود با توجه به ظرفیت برد جزیره، در روستای آشوراده که جزو مستثنیات است، برای سکونت شبانه حداکثر ۸۰ نفر و بازدید روزانه ۵۰۰ گردشگر زون تفرج پیش‌بینی کنیم. در دوره کنونی دوباره به این مطالعه برگشته‌ایم با این توضیح که در مصوبه اخیر بخشی از فعالیت‌های سنگین که در کنار تالاب و در زون تفرج گسترده بود، در دل زون متمرکز (درون روستا) منتقل کردیم. در بقیه روستا در محدوده ۲۲ هکتاری فعالیت‌های سبک مثل پیاده روی، پرنده‌نگری و ... انجام خواهد شد. در روستا امکان راه‌اندازی ۲۰ اقامتگاه با ظرفیت هر کدام ۴ نفر (در مجموع ۸۰ نفر) داده شده است. در کنار آن بازارچه‌های عرضه محصولات روستایی داده شده است. امکاناتی مانند مرکز بازدیدکنندگان که قرار است به آنها آموزش محیط زیستی دهد، اورژانس، سرویس‌های بهداشتی، نمازخانه و ... نیز فقط در درون روستا ساخته شود. قلعه درون آشوراده را سازمان میراث‌فرهنگی و گردشگری بازسازی خواهد کرد ولی به جز یک کافی‌شاپ کوچک، اجازه توسعه بیشتری نخواهد داشت.
مقرر شد که آموزش و پرورش در اردوگاهی که در اختیار دارد، بارگذاری جدیدی انجام ندهد و همچنین نخستین از همه ظرفیت‌های دولتی برای ارتقای مشارکت مردمی و استفاده بهتر از ظرفیت‌های مردمی در این منطقه بهره برده‌ایم. با آموزش و پرورش نیز به توافق رسیدیم که اولین اردوگاه آموزشی محیط زیستی کشور در این منطقه ایجاد شود. علاوه بر آن با شیلات نیز توافق شد تنها از ساختمان‌های موجود استفاده کنند و یک موزه ایجاد شود. همچنین مقرر شد که در هرجایی که در ۱۰۰ سال گذشته آب وجود داشته و به تعبیری محدوده تالابی بوده است، حفاظت شود و توسعه و ساخت و سازی انجام نشود. حواشی ایجاد ده در روند کار ما تأثیری ندارد و ما با مشارکت استاندار گلستان و همه دستگاه‌های دخیل در طرح گردشگری آشوراده، کار را پیش خواهیم برد.»