به گزارش همشهری‌آنلاین، سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان که با اتهام‌پراکنی درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان درصدد صدور قطعنامه در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند، بدون اشاره به اینکه بدعهدی و بی‌عملی کدام طرف‌ها اجرای توافق هسته‌ای را به بن‌بست کشانده است ادعا کردند که گام‌های جبرانی ایران در برجام، منشاء اختلافات پادمانی میان آژانس و تهران است.
تروئیکای اروپایی در این بیانیه که یک نسخه آن در تارنمای وزارت خارجه انگلیس منتشر شد فهرستی از اقدامات جبرانی ایران در پی خروج یکجانبه آمریکا از برجام را مورد اشاره قرار داده و ادعا کردند: ایران همچنان به مانع تراشی در کار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه می‌دهد و این مساله پیامدهای زیان‌باری را بر توانایی آژانس برای راستی‌آزمایی و نظارت مؤثر بر برنامه هسته‌ای ایران و ارائه تضمین درباره ماهیت صلح‌آمیز این برنامه داشته است.
سه کشور اروپایی در واکنش به حسن نیت و اقدام داوطلبانه ایران در خصوص توقف افزایش ذخایر اورانیوم با غلظت ۶۰ درصد ادعا کردند: این اقدامی است که از موعد آن خیلی گذشته است. غنی‌سازی در چنین سطحی نه تنها نقض آشکار تعهدات ایران ذیل برجام است بلکه همانطور که مدیرکل باز هم در گزارش خود بیان کرده، ایران تنها کشوری است که بدون برخورداری از سلاح هسته‌ای چنین اقدامی را صورت می‌دهد.
- فوری | صدور بیانیه اتحادیه اروپا درباره برنامه هسته‌ای ایران
- جزئیات هشدار ایران به اتحادیه اروپا | عراقچی در گفتگو با المیادین: به گام «غیرفنی» اروپا پاسخ مناسب می‌دهیم
تروئیکا در ادامه اظهارات ادعایی خود عنوان کردند: ما باید هوشیار باشیم که حتی اگر ایران چنین اقدامی را صورت دهد، همچنان ذخایر بسیار زیادی از اورانیوم با غنای بالا و همچنین توانایی از سرگیری غنی‌سازی تا ۶۰ درصد را در هر مقطعی دارد. بنابراین ما از ایران می‌خواهیم که نه تنها غنی‌سازی در سطح بالا را متوقف کند، بلکه فوراً ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را رقیق کند.
در ادامه بیانیه، بدون اشاره به فقدان اراده سیاسی دولت آمریکا برای بازگشت به برجام، ادعا شده است: انتخاب‌ها و تصمیم‌های ایران در مورد فعالیت‌های هسته‌ای‌اش عامل بحران طولانی مدت در زمینه اشاعه تسلیحات هسته‌ای است. این ایران است که با خروج بیشتر از تعهدات برجامی، این وضعیت را تشدید کرده است.
انگلیس، فرانسه و آلمان که در تداوم سیاست فشار حداکثری روز گذشته (چهارشنبه) قطعنامه جدیدی را علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران به شورای حکام ارائه کردند، در این بیانیه خواستار توقف فوری پیشرفت‌های اتمی ایران و پرهیز از تهدید ادعایی ایران برای تولید سلاح هسته‌ای شدند.
این سه کشور که همسو با ایالات متحده به تعهدات خود در توافق سال ۹۴ عمل نکردند، پایبندی کامل ایران به محدودیت اتمی در این توافق، از سرگیری تعهدات داوطلبانه ایران در برجام، اجرا و تصویب پروتکل الحاقی و احیای مجوز بازرسان آژانس که ایران براساس حقوق حاکمیتی مصرح در ماده ۹ موافقتنامه جامع پادمان لغو کرده است را خواستار شدند.
اعضای اروپایی برجام ادعا کردند که این گام‌ها به بازسازی «اعتماد ضروری بین ایران و جامعه بین‌المللی» کمک می‌کند. آنها با تکرار این ادعای نخ‌نما که پیشرفت‌های اتمی ایران «به طور قابل‌توجهی به امنیت بین‌المللی آسیب می‌زند و نظام منع اشاعه تسلیحات اتمی را تضعیف می‌کند»، مدعی شدند: ما در کنار شرکای بین المللی خود در مورد بهترین راه حل برای رفع تردیدهای فزاینده در مورد ماهیت صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران به رایزنی‌ها ادامه خواهیم داد. ما به راه حل دیپلماتیک متعهد هستیم و آماده استفاده از تمام اهرم‌های دیپلماتیک موجود برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای هستیم.
به گزارش ایرنا، ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید، تحریم‌هایی که به واسطه برجام رفع شده بود، با تصمیم یکجانبه وی برای خروج از این توافق در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸) بازگردانده شد.
جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۸ سازوکار حل اختلاف را در چارچوب کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران امور خارجه اعضای باقی‌مانده در این توافق فعال کرد. در نتیجه این نشست، طرف‌های عضو برجام با صدور بیانیه‌ای، ۱۱ تعهد را برای جبران خسارت‌های اقتصادی ناشی از اقدام یکجانبه آمریکا مطرح کردند.
اما اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی را در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.
ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، ایران نیز در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد.
دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد، اما هرگز اقدام معتبری را برای جبران سیاست‌های نادرست دولت ترامپ صورت نداد.
ایران در ۸ دور مذاکرات وین حداکثر شجاعت و بصیرت خود را با موافقت برای گفت‌وگو درباره حفظ برجام نشان داد و از طرف‌های غربی انتظار داشت تا به طور متقابل رویکرد مسئولانه‌ای را در پیش گرفته و مسیر تحریم‌های غیرقانونی را تغییر دهند.
اما تجربه گفت‌وگوها نشان داد که هرچقدر باراک اوباما (رئیس جمهوری پیشین آمریکا) برای عقد برجام و دونالد ترامپ درباره فسخ این توافق اراده داشتند، جو بایدن (رئیس جمهوری آمریکا) اراده لازم را برای تصمیم‌گیری در این زمینه نداشت و به همین خاطر مذاکرات وین معطل ماند.
ایران به عنوان کشوری مسئولیت پذیر همواره اعلام کرده است که برای عقد توافقی پایدار و قابل اتکا که تحریم‌ها را به نحوی تضمین شده رفع کند و موضوعی به عنوان اهرم فشار جهت استفاده علیه ایران در آینده باقی نماند، آمادگی دارد.