همشهری آنلاین – گروه سیاسی: دومین قطعنامه ضدایرانی آژانس طی ۶ ماه گذشته در شرایطی به تصویب رسید که با وجود گام‌های اعتمادساز ایران و «رایزنی‌های مثبت» در سفر اخیر مدیرکل آژانس به ایران، این قطعنامه را باید به‌مثابه ضربه‌ای ازسوی طرف‌های غربی به همکاری‌های روبه‌جلوی ایران و آژانس به‌حساب آورد؛ رویکردی که به‌نظر می‌رسد روند حل‌وفصل اختلاف‌های موجود را پیچیده‌تر از قبل خواهد کرد.
براین اساس هم بود که با توجه به اتمام‌حجت ایران با طرف‌های غربی در سفر اخیر رافائل گروسی به ایران، جمهوری‌اسلامی بلافاصله پس از صدور قطعنامه، به این اقدام واکنش نشان داد و با دستور رئیس سازمان انرژی‌اتمی ایران، راه‌اندازی «مجموعه معتنابهی» از سانتریفیوژهای «جدید» و «پیشرفته» از انواع مختلف در دستورکار قرار گرفت.
طیف‌بندی رأی‌ها به قطعنامه ضدایرانی
موافق‌ها
۱۹ رأی
آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، اسپانیا، آرژانتین، استرالیا، بلژیک، اکوادور، اوکراین، کانادا، گرجستان، ژاپن، کره‌جنوبی، مراکش، ایتالیا، لوکزامبورگ، هلند و پاراگوئه
مخالف‌ها
۳ رای
روسیه، چین و بورکینافاسو
ممتنع‌ها
۱۲ رای
آفریقای‌جنوبی، هند، پاکستان، اندونزی، برزیل، غنا، تایلند، الجزایر، ارمنستان، بنگلادش، کلمبیا و مصر
محتوای قطعنامه ضدایرانی
قطعنامه ضدایرانی شورای‌حکام آژانس که طی روزهای اخیر گمانه‌زنی‌های مختلفی درباره آن در رسانه‌های بین‌المللی انجام شده بود، بر مبنای ادعای «عدم‌همکاری کامل» ایران با آژانس استوار شده و از تهران می‌خواهد همکاری‌های خود را با این نهاد بین‌المللی بهبود بخشد. در ادامه مهم‌ترین محورهای این قطعنامه را می‌خوانید:
- ابراز «نگرانی عمیق» با ادعای اینکه ایران هنوز همکاری «لازم»، «کامل» و «بدون‌ابهام» با آژانس نداشته است.
- تأکید بر اهمیت پایبندی ایران به تعهدهای پادمانی خود.
- تأکید بر همکاری کامل و بموقع ایران با آژانس به‌منظور شفاف‌سازی و حل‌وفصل موضوع‌های پادمانی باقیمانده
- درخواست شورای‌حکام از آژانس برای تهیه یک «ارزیابی جامع و به‌روزشده» درباره برنامه هسته‌ای ایران تا بهار ۲۰۲۵
- درخواست از ایران برای ارائه پاسخ‌هایی درباره کشف ذرات اورانیوم در ۲مکان ادعایی آژانس
- تکرار ادعاهای گذشته درباره مواد هسته‌ای اعلام نشده در چند مکان اعلام نشده
- انتقاد از ایران با ادعای عدم‌ارائه توضیحات فنی معتبر درباره وجود ذرات اورانیوم با منشأ انسانی در چند مکان اعلام نشده
- عدم‌تغییر نظر آژانس درباره ذرات اورانیوم با منشأ انسانی
- حمایت از تلاش‌های گروسی برای حل‌وفصل اختلاف‌های باقیمانده با ایران
واکنش ایران
تهران همانگونه که پیش از این هم به طرف‌های غربی و همچنین مدیرکل آژانس هشدار داده بود، به قطعنامه ضدایرانی شورای‌حکام واکنش نشان داد. پس از تصویب این قطعنامه ازسوی شورای‌حکام، وزارت امورخارجه و سازمان انرژی‌اتمی با صدور بیانیه مشترکی، به این «اقدام مخرب» شورای‌حکام واکنش نشان دادند و از انجام «اقدام‌های مؤثری»، ازجمله مجموعه معتنابهی از سانتریفیوژهای جدید و پیشرفته خبر دادند.
درواقع بخشی از واکنش ایران معطوف به فعال‌سازی سانتریفیوژهایی بود که گروسی در بازدید اخیر خود از تاسیسات هسته‌ای ایران، از آنها بازدید کرده بود و مقام‌های ایرانی هشدار داده بودند که این دستگاه‌ها آماده فعالیت است؛ سانتریفیوژهایی که اکنون با اقدام خصمانه طرف غربی، فعالیت خود را آغاز کرده‌اند. به‌گفته مقام‌های مسئول در سازمان انرژی‌اتمی، اقدام‌های واکنشی ایران در چند بخش قابل ارزیابی است که در ادامه به بخشی از آنها اشاره می‌شود:
۱- آغاز اقدام‌های جبرانی ایران در نخستین لحظه‌های پس از تصویب قطعنامه
۲- تجدیدنظر در توافق با گروسی برای بالا نبردن موقتی ذخایر اورانیوم با غنای ۶۰ درصدی
۳- افزایش قابل‌توجه ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم ایران
۴- به‌کارگیری انواع ماشین‌ها و سانتریفیوژهای جدید در حوزه غنی‌سازی
۵- افزایش دادن سرعت تحقیق و توسعه در حوزه فعالیت‌های صنعتی
۶- توسعه و تکمیل زیرساخت‌ها
۷- انجام مجموعه اقدام‌هایی به‌منظور افزایش ضریب امنیت در فعالیت‌های هسته‌ای
رویکردهای واکنشی ایران
رویکردهای تخریبی طرف‌های غربی در قبال همکاری‌های فنی ایران و آژانس در مسیر رفع اختلاف‌های باقیمانده در شرایطی است که جمهوری‌اسلامی طی سال‌های اخیر همواره در قبال سیاسی‌کاری‌ها و اقدام‌های خصمانه طرف مقابل واکنش‌های متنوعی داشته است که در ادامه به بررسی بخشی از آنها می‌پردازیم.
۱
خردادماه ۱۴۰۱
دوربین‌هایی که خاموش شد
واکنش‌های ایران:
- تجدیدنظر در برخی همکاری‌های فراپادمانی ایران
- خاموش کردن دوربین‌های فراپادمانی آژانس
- خودداری ایران از ارائه اطلاعات دوربین‌ها به آژانس
- سرعت‌بخشی به تولید و آماده‌سازی نسل جدید سانتریفیوژهای ایران ازجمله «آی. آر ۶» و «آی. آر ۴»
۲
آبان‌ماه ۱۴۰۱
دومین قطعنامه سیاسی در یک سال
واکنش‌های ایران:
- آغاز تعویض سانتریفیوژهای نسل اول تاسیسات هسته‌ای فردو با ماشین‌های پیشرفته
- کلید زدن غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم در تاسیسات نطنز
- اضافه شدن زنجیره‌های جدید غنی‌سازی اورانیوم
- گازدهی به ۲ زنجیره جدید از سانتریفیوژهای «آی. آر ۲» و «آی. آر ۴»
۳
خردادماه ۱۴۰۳
سومین قطعنامه سال‌های اخیر
واکنش ایران:
- آغاز دور تازه‌ای از تجهیز تاسیسات هسته‌ای فردو با سانترفیوژهای پیشرفته «آی. آر ۶»
- افزایش ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی ایران
- نصب ۴ آبشار جدید از سانتریفیوژها در تاسیسات هسته‌ای فردو
- حذف تعدادی از بازرسان آژانس از فهرست بازرسان تاسیسات هسته‌ای ایران
۴
آذرماه ۱۴۰۳
دومین قطعنامه ۱۴۰۳
واکنش ایران:
- اجرای بلافاصله اقدام‌های جبرانی ازسوی ایران
- آغاز نصب سانترفیوژهای پیشرفته در تاسیسات هسته‌ای ایران
- افزایش دادن سرعت تحقیق و توسعه در حوزه فعالیت‌های صنعتی
- توسعه و تکمیل زیرساخت‌ها