همشهری آنلاین -یکتافراهانی : یک مارمولک فسیل شده کوچک که برای چندین دهه در کمد موزه پنهان شده بود، به عنوان یک یافته مهم شناسایی شده است. این خزنده فسیل شده ۲۰۵ میلیون ساله که در معدنی در نزدیکی بریستول در بریتانیا کشف شد، قدیمی‌ترین مارمولک از نوع مدرن است که تاکنون پیدا شده و عجیب تر از همه آن که با جزئیات قابل توجهی حفظ شده؛ به گونه ای که بعد از گذشت این همه مدت هنوز دندان هایش ثابت هستند.
شکارچی ترسناک
این مارمولک باستانی در زمان خود یک شکارچی ترسناک بود. در مطالعه اولیه سال ۲۰۲۲، گونه فسیلی Cryptovaranoides microlanius نام گرفت که به معنای «مارمولک پنهان، قصاب کوچک» است. قدمت این مارمولک به زمانی برمی گردد که خزندگان بر خشکی تسلط داشتند و نرم تنان بر دریا حکومت می کردند.
بیشتر بخوانید :
نرم‌تنان گوشتخواری که در آبهای خلیج فارس زندگی می‌کنند را بشناسید
شناسایی گونه جدیدی از تیتانوسورها از اسکلت‌های باستانی در اسپانیا
عصر دایناسورها
در نظر داشته باشیم پایان دوره تریاس و آغاز دوره ژوراسیک به‌عنوان عصر دایناسورها نیز شناخته می‌شود. باوجود این، اسکلت کوچک منبع بحث‌های زیادی بوده است. از زمان انتشار اولین مطالعه بر این فسیل در سال ۲۰۲۲، دانشمندان به بررسی هویت این نمونه پرداخته‌اند.
دکتر دیوید وایتساید، نویسنده اصلی مطالعه هم که در Science Advances منتشر شد تأیید کرد که «خزنده کوچک بریستول در واقع قدیمی‌ترین مارمولک مدرن جهان است.»
خویشاوند مارمولک‌ها یا دایناسورها!؟
این مارمولک نه‌تنها قدیمی‌ترین مارمولک شناخته شده است، بلکه ظهور این حیوانات را تقریباً ۳۰ میلیون سال به عقب انداخته است.
پروفسور مایکل یکی از نویسندگان این مقاله می گوید : ما شگفت زده که نه؛ بلکه شاید بتوان گفت شوکه شدیم از اینکه در سال ۲۰۲۳ یک تیم از دانشگاهیان بر این عقیده بودند که Cryptovaranoides یک مارمولک یا حتی یکی از خویشاوندان مارمولک ها هم نیست، بلکه در واقع یک آرکوسورومورف است که بیشتر با کروکودیل ها و دایناسورها مرتبط است.
مارمولک باستانی از نگاه اشعه ایکس و سی تی اسکن
تیم بریستول به نمونه اصلی بازگشت و اسکلت کوچک را در دور دیگری از اشعه ایکس و سی تی اسکن قرار داد. نتایج نشان داد که جمجمه، آرواره‌ها، دندان‌ها و استخوان‌های اندام نشان داد که کریپتووارانوئیدها یک مارمولک هستند، نه آرکوسورومورف.
تجزیه‌وتحلیل فیلوژنتیک
به گزارش سایت سان اینجاست که به نظر می‌رسد باید صدها ویژگی تشریحی را در Cryptovaranoides و دیگر مارمولک‌های مدرن و فسیلی و همچنین آرکوسورومورف‌های مختلف کدگذاری کرد.
وایتساید می‌گوید: همه اینها باید با تجزیه‌وتحلیل فیلوژنتیک آزمایش می‌شدند. به همین خاطر ما بارهاوبارها تجزیه‌وتحلیل کردیم و نتیجه اصلی حاکی از آن است که خزنده کوچک بریستول در واقع قدیمی‌ترین مارمولک مدرن جهان است.