همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: در بودجه امسال فقط ۲۳۲۵ طرح در بخش عمرانی، بودجه مصوب گرفته‌اند. بخشی از این پروژه‌ها از سال‌های قبل هستند و هر سال تمدید می‌شوند. در سال ۱۳۹۰، کمیسیون امور زیر بنایی، صنعت و محیط زیست، بنا به پیشنهاد سازمان حفاظت محیط زیست و به استناد ماده (۱۹۲) قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب کرد که ۵۱ تیپ طرح و پروژه (بعدها ۵۳ تیپ) مشمول انجام مطالعات ارزیابی زیست محیطی شود.
نیمی از پروژه‌های اقتصادی کشور فاقد ارزیابی زیست‌محیطی هستند
غلامعباس ترکی، معاون حقوق عامه دادستان کل کشور: حداقل نیمی از طرح‌های اقتصادی که در کشور اجرا شده‌اند، فاقد ارزیابی زیست‌محیطی هستند. در سند بالادستی سیاست‌های کلی نظام در حوزه محیط زیست، شمای کلی و اصول حکمرانی نظام محیط زیست دیده شده است و اجرای آن می‌تواند آینده محیط زیست ما را تضمین کند، اما بسیاری از بندهای آن تاکنون اجرا نشده و اگر اجرا می‌شد، امروز با این چالش‌ها مواجه نبودیم. حداقل نیمی از طرح‌های اقتصادی که در کشور اجرا شده‌اند، فاقد ارزیابی زیست‌محیطی هستند و این نشان می‌دهد که تا چه میزان در رعایت ارزیابی زیست‌محیطی نظارت داشته‌ایم. سند آمایش سرزمین، سند بالادستی در استقرار صنایع است و اگر رعایت می‌شد، امروز با این مشکلات روبه‌رو نبودیم.
آیا شالی‌کاری در خوزستان متناسب با شرایط آب و اقلیم این استان است؟ بنده پاسخ را می‌دانم، اما از اساتید این حوزه می‌خواهم نظر دهند و اگر آنها بگویند متناسب نیست، باید الگوی کشت تغییر کند.
در حوزه پسماند، در کشور ما ۷۰ تا ۸۰ درصد پسماندها دفن می‌شوند، در حالی که میانگین جهانی نزدیک به ۵۰ درصد است. سوال این است که در حوزه اقتصاد پسماند چقدر سرمایه‌گذاری کرده‌ایم و چقدر از ظرفیت دانش‌بنیان‌ها در مدیریت پسماند استفاده شده است؟
۱۲ درصد پسماندی که وارد خاک می‌شود، پلاستیک است. آیین‌نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی در سال ۱۴۰۱ مصوب شده و اجرای آن را مطالبه می‌کنیم. این کیسه‌ها که قابلیت تجزیه ندارند، خاک را نابود می‌کنند. در حالی که در این خصوص تکلیف قانونی وجود دارد. انباشت پسماند باعث آلودگی خاک، آب‌های زیرزمینی و محصولات کشاورزی شده و شرایط خطرناکی را رقم زده است.
واحدهای آلاینده باید به دقت شناسایی و عوارض آلایندگی آنها وصول شده و در همان استان هزینه شود. ما به‌طور جدی پیگیر این موضوع هستیم که سازمان حفاظت محیط زیست این واحدها را شناسایی و فهرست‌شان را اعلام کند.
پیش‌نویس آیین‌نامه ارزیابی آثار محیط زیستی تدوین شده است
شینا انصاری، رییس سازمان حفاظت محیط زیست: پیش‌نویس آیین‌نامه ارزیابی آثار محیط زیستی طرح‌ها آماده شده و در دسترس همگان قرار گرفته تا با نهایی شدن آن از آثار مخرب طرح ها جلوگیری شود؛ اما بیش از ۴۰۰ طرح اقتصادی که ارزیابی محیط زیستی ندارند باید تعیین تکلیف شود. ما توسعه ای را می پذیریم که محیط زیست در آن محور و اصل باشد. این آیین نامه چندین پیوست دارد، بر حسب این که کدام طرح ها اصلا مشمول ارزیابی هستند آن چیزی که در قبل بوده بالغ بر ۵۳ نوع پروژه بودند که مشمول مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی می شدند و سعی می شده که همه وجوه آن دیده شود حتی مراحلی را دیدند در این آیین نامه جدید که ما به اطلاع عموم برسانیم نظرات آن جوامعی که از این پروژه ها متاثر می شوند نظرات جوامع محلی هم دریافت بشود و سعی کردیم که همه جوانب اجتماعی و اقتصادی موضوع دیده شود.
دستورالعمل منتشر شده است
ارزیابی زیست‌محیطی (EIA) در ایران طبق مقررات سازمان حفاظت محیط زیست برای ۵۳ نوع پروژه ضروری است. این پروژه‌ها در گروه‌های مختلف دسته‌بندی شده‌اند و شامل فعالیت‌هایی هستند که می‌توانند اثرات قابل توجهی بر محیط زیست داشته باشند.
سازمان حفاظت محیط زیست در سال ۱۳۹۹ دستورالعمل‌های تخصصی نحوه انجام مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی هر دسته را برای فعالان این حوزه منتشر کرد.
| عنوان طرح ها و پروژه های مشمول انجام مطالعات ارزیابی زیست محیطی |
||
| ۱- |
راه و راه‌آهن |
آزاد راه، بزرگراه، جاده اصلی درجه یک و راه‌آهن |
| ۲ |
نیروگاه |
گازی، سیکل ترکیبی، هسته‌ای، بادی و خورشیدی، برقآبی و تلمبه ذخیره‌ای |
| ۳ |
صنایع نفت و گاز |
پالایشگاه، پتروشیمی، میادین نفت و گاز، اسکله و سکوهای نفتی |
| ۴ |
خطوط لوله گاز و نفت |
بیشتر از ۲۰ اینچ، بالای ۱۲ تا ۲۲ اینچ، خطوط لوله نفت |
| ۵ |
صنایع و معادن |
تصفیه دوم روغن، شهرک صنعتی، مناطق آزاد و ویژه، کارخانجات ذوب، کارخانجات فولاد نورد و شکل‌دهی، کارخانجات تولید گچ، سیمان، قند و شکر، خودرو، استخراج فراوری سرب و روی، زغال سنگ، طلا، سنگ آهن، سنگ مس |
| ۶ |
صنایع |
سد نگهداشت مواد آلوده (باطله) |
| ۷ |
سازه‌های آبی |
سد های بزرگ با ساختارهای جنبی (شبکه آبیاری، نیروگاه و خط انتقال)، بنادر، شبکه انتقال آب بین حوضه‌ای |
| ۸ |
خدماتی |
کارخانجات کمپوست شهری، فرودگاه‌ها، انبار نفت، مجتمع تفریحی و توریستی، مناطق نمونه گردشگری، شبکه جمع آوری فاضلاب شهری و تصفیه خانه فاضلاب، مراکز دفع و دفن انواع پسماندها، سیستم تصفیه یا امحاء مرکزی پسماندهای پزشکی |
| ۹ |
خدمات (وزارت نیرو) |
خطوط انتقال نیرو فشار قوی، پایانه‌های نفت و گاز، لایروبی رودخانه‌های اصلی و دائمی و خورهای بزرگ |
| ۱۰ |
کشاورزی |
مجتمع پرورش آبزیان، کشتارگاه‌های بزرگ صنعتی، شهرک‌های بزرگ دامداری و دامپروری، مجتمع‌های کشت و صنعت |