همشهری آنلاین - گروه سیاسی: ۳کارشناس ارشد روسیه، ایران و ترکیه در مناظره شبکه الجزیره تاکید کردند جنگ اخیر در سوریه با برنامه ترکیه اتفاق افتاده است. ویاچسلاو ماتوزوف دیپلمات سابق روسیه و رئیس انجمن دوستی روسیه با کشورهای عربی در مسکو، عمر اوزکیزیلچیک، مدیر مطالعات ترکیه در مرکز مطالعات استراتژیک عمران در آنکارا که بر جنگ داخلی سوریه تمرکز دارد و حسن احمدیان استاد دانشگاه تهران و کارشناس سیاست خارجی ایران در این مناظره با یکدیگر مباحثه کردند.
اوزکیزیلچیک کارشناس ترکیه‌ای این برنامه در پاسخ به سوال مجری الجزیره که پرسید «آیا ترکیه در سوریه نقشی داشت و چراغ سبزی برای این حمله نشان داد؟» گفت:
بله. در واقع نقش ترکیه در وقایع اخیر باید این‌طور درک شود که حمله برنامه‌ریزی شده بود و ۷هفته قبل برای اجرا آماده شده بود. این اتفاق باید ۷هفته قبل می‌افتاد. نقش ترکیه جلوگیری از حملات ارتش سوریه است. از اجلاس قبلی آستانه، ترکیه تقاضا کرد که یک عملیات نظامی علیه تروریست‌های یگان مدافع خلق (YGP) انجام دهد. ترکیه این گروه را یک تهدید برای امنیت ملی خود می‌داند. روس‌ها و ایرانی‌ها آن را رد کردند و نماینده ویژه روسیه در سوریه پس از اجلاس آستانه، حضور ترکیه در سوریه را یک نیروی اشغالگر خواند و خواستار خروج کامل ترکیه از سوریه و پایان بازی ترکیه با کارت اپوزیسیون در سوریه شد. پس از این اتفاق ترک‌ها به‌وضوح فهمیدند که تلاش برای عادی‌سازی سرنوشت اسد بی‌نتیجه است، چون ترکیه تقریبا ۲سال است که تلاش می‌کند حکومت اسد و مخالفان اسد را وادار کند تا پشت یک میز بنشینند. ترکیه دست همراهی به دمشق دراز کرد و خواستار یک راه‌حل سیاسی در سوریه شد ولی متاسفانه دمشق آماده نبود و همین‌طور روسیه و ایران آماده نبودند تا دمشق را متقاعد یا مجبور کنند که سازنده عمل کند. به‌همین‌علت ترکیه درنهایت چراغ سبز نشان داد و شورشیان سوری فراتر از انتظار ظاهر شدند.
او همچنین در بخش دیگری از این مناظره مجازی در برنامه تلویزیونی گفت: وقتی ترکیه به ایران، روسیه و سوریه دست همکاری دراز کرد، اطمینان داشت که حکومت بشار اسد می‌تواند بدون دادن هیچ امتیازی به مخالفانش با دولت‌های عرب عادی‌سازی کند، اما ترکیه بارها تاکید کرده است که باید با تروریسم کردهای مدافع خلق مبارزه کرد و یک راه‌حل سیاسی وجود داشته باشد تا مهاجران سوری برگردند، اما هیچ‌یک از خواسته‌های ترکیه پذیرفته نشد، برعکس ما شاهد این درخواست در ترکیه بودیم که از سوریه عقب‌نشینی کند که امکان‌پذیر نیست. ما معتقدیم که اگر یک قانون اساسی جدید، یک دولت انتقالی و انتخابات آزاد و منصفانه وجود داشته باشد، این بهترین نتیجه برای سوریه و ترکیه است. ترکیه خواهان یک دولت منتخب و یک راه‌حل سیاسی در سوریه است. تهران و مسکو باید حکومت بشار اسد را مجاب به پذیرش این راه‌حل سیاسی کنند.
احمدیان استاد دانشگاه تهران در تماس تصویری برنامه الجزیره با این کارشناسی ایرانی گفت: اگر به روند آستانه و پس از آن سوچی نگاه کنیم، آنها به دنبال ۲موضوع اساسی بودند. آنها قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل را تایید کردند که خواستار آتش‌بس بود؛ دوما، مناطق کاهش تنش از جمله در حلب، ادلب و لاذقیه ایجاد می‌کرد. از مارس۲۰۲۰ که نشست سوچی برگزار شد، روسیه، ترکیه و البته ایران خود را ملزم به کاهش تنش‌ها دانستند، اما یک دفعه شاهد فشار معارضان در ادلب و حلب با حمایت ترکیه هستیم. آنچه من از تهران می‌شنوم، یک استدلال این است که معارضان سوری و ترکیه یک ضعف از ناحیه اسد مشاهده می‌کنند و اینکه تا حد زیادی مقاومت ایران معطوف به پرونده‌های دیگری است. دومین بحث این است که آنچه دارد اتفاق می‌افتد از آنچه دارد اسرائیل انجام می‌دهد، جدا نیست که موجودیت مقاومت را تضعیف می‌کند. استدلال این است که ما باید هماهنگ باشیم، چون این شرایط دقیقا همان چیزی است که اسرائیل می‌خواهد تا پرونده غزه را از پرونده‌های دیگر در منطقه جدا کند و سپس مقاومت را به پرونده‌های دیگر از جمله سوریه مشغول کند. من فکر می‌کنم ایرانی‌ها نیز مانند سوری‌ها شوکه شدند چون در ۴سال گذشته غیر از برخی اختلافات دیپلماتیک بین ترکیه و سوریه و ایران و ترکیه، هیچ نوع صلحی غیر از این شرایط متصور نبودند.
ماتوزوف: دیپلمات سابق روسیه نیز با انتقاد از ترکیه گفت: تصویر وضعیت در منطقه شمال سوریه کاملا واضح است: مداخله کاملا و بدون‌تردید از سوی دولت ترکیه حمایت می‌شود. نکته دوم این است که ما مسئله شمال سوریه را نمی‌توانیم بدون در نظر گرفتن موضوع سیاست توسعه بین‌المللی تحلیل کنیم. این توسعه بین‌المللی دارد در اوکراین و خاورمیانه اتفاق می‌افتد. این بخشی از توسعه جهانی است، دوما توسعه‌ای است که دارد در دولت‌های عرب خاورمیانه و جهان عرب اتفاق می‌افتد. سوریه سال قبل با بازگشت به اتحادیه عرب یک موفقیت کسب کرد و روابط خودش را با مصر و دولت‌های منطقه خلیج فارس بهبود بخشید. مداخله‌ای که در حلب سوریه اتفاق افتاد همزمان با امضای آتش‌بس میان لبنان و اسرائیل است. من فکر می‌کنم این اتفاقی نیست بلکه مرتبط با یک بخش از توسعه منطقه است. غیرممکن است که یک فشار نظامی بیاوریم تا سوریه شرایط ما، ناتو، ترکیه و ایالات متحده را بپذیرد. بحث انتقال قدرت یک موضوع مذاکرات صلح است، نه مساله عملیات نظامی. من معتقدم هر تصمیمی درباره سوریه باید در خود همین کشور گرفته است. همه کشورها مستقل هستند.