و عموم مسلمین جهان را به همبستگی اسلامی در این روز بزرگ فراخواندند. از آن روز هر سال میلیون‌ها مسلمان در سراسر دنیا در آخرین جمعه ماه رمضان به خیابان‌ها می‌آیند و خواستار پایان اشغال سرزمین‌های فلسطین می‌شوند. در آستانه روز قدس با ابواسامه عبدالمعطی نماینده حماس در تهران گفت‌وگو کرده‌ایم.
- پیروزی انقلاب اسلامی چه تأثیراتی بر قضیه فلسطین و جنبش‌های آزادیبخش گذاشت؟
قطعا پیروزی انقلاب ایران تاثیر مثبتی در این روند داشت. انقلاب ایران به واسطه پیروزی بر رژیمی که مخالف آرمان‌های فلسطین بود، به‌خودی خود پیروزی بزرگی برای ملت فلسطین محسوب می‌شد.
رژیم شاه به رژیم صهیونیستی وابستگی‌های فراوانی داشت و سقوط او به سود فلسطین بود. از لحاظ محتوایی هم شعارها، اهداف و مسیر انقلاب اسلامی هماهنگ با مسئله فلسطین بود. جمهوری اسلامی ایران امروز هم در سایه همین انقلاب حمایت و کمک‌های مناسبی به ملت فلسطین می‌دهد.
- ارزیابی شما از نقش حضرت امام(ره) در فرایند آزادیخواهی فلسطین چیست؟
امام خمینی(ره) حتی پیش از انقلاب هم موضع گیری‌های بسیار خوبی در قبال آزادی فلسطین داشتند. کتاب‌ها و مصاحبه‌های ایشان در برهه‌های پیش از پیروزی انقلاب هم این موضوع را ثابت می‌کند.
ایشان در درس‌های خود هم به مسئله فلسطین و قدس اشاره‌های فراوانی داشتند. امام چندین بار نامه‌های شدیداللحنی به رژیم شاه در این باره فرستاده و ضمن اعتراض و انتقاد شدید به روابط شاه با اسرائیل، خواستار توقف آن شده بودند. امام خمینی در برهه پیش از انقلاب همواره براین امر تاکید داشتند که حمایت شاه از رژیم صهیونیستی بیانگر موضع ملت ایران نیست.
پس از پیروزی انقلاب ،امام خمینی(ره) تمامی وعده‌ها و گفته‌های خود را در قبال مسئله فلسطین عملی کردند و جمهوری اسلامی ایران از آن پس به حامی همیشگی ملت فلسطین تبدیل شد.
- ارزیابی شما از نقش جنبش‌های اسلامی در مبارزه با اسرائیل از گذشته تاکنون چیست؟
جنبش‌های اسلامی در فلسطین دارای ریشه‌های تاریخی و عمیق هستند. نخستین هسته جنبش‌های اسلامی در فلسطین در سال 1946 میلادی شکل گرفت. این جنبش‌ها با اخوان‌المسلمین مصر در ارتباط تنگاتنگی بودند که مؤسس آن هم امام حسن البنا در مصر بود.
جنبش‌های اسلامی نقش بسزایی در جنگ سال 1948 میلادی ایفا و هزاران نفر از نیروهای آن در این جنگ شرکت کردند. جنبش‌های اسلامی فلسطین در طول تاریخ فراز و نشیب‌های فراوانی را پشت سر گذاشته‌اند.
پیروزی انقلاب اسلامی ایران هم به‌عنوان محرک و پشتیبانی برای تقویت این جنبش‌ها بود. جنبش‌های اسلامی فلسطین پس از پیروزی انقلاب ایران از لحاظ کمی و کیفی گسترش بیشتری پیدا کردند.
- از نگاه شما به‌عنوان عضوی از حماس تأثیر اعلام آخرین جمعه ماه رمضان به‌عنوان روز قدس در جنبش آزادی فلسطین چیست؟
این اقدام ابتکاری نیز در راستای حمایت‌های حضرت امام(ره) از مسئله فلسطین و به‌ویژه قدس بود. معرفی آخرین جمعه ماه مبارک رمضان به‌عنوان روز قدس نشانگر درک بالای حضرت امام(ره) از مسئله وحدت امت اسلام در مقابل رژیم صهیونیستی بود.
مسئله آزادی قدس نقطه محوری وحدت ملت‌های اسلامی است. ملت‌های مسلمان ممکن است در بسیاری از موارد با یکدیگر اختلاف نظرهایی داشته باشند اما درباره قدس اختلاف نظری نیست.
همه ملت‌های مسلمان با هر نژاد و مذهبی همواره از مسئله قدس دفاع کرده و از همین رو انتخاب آخرین جمعه ماه مبارک رمضان به‌عنوان روز قدس اقدام مثبتی بوده است. حضور میلیون‌ها روزه دار نمازگزار در دنیا در تظاهرات حمایت از آزادی فلسطین حمایت بزرگی از مبارزان فلسطینی در برابر صهیونیست‌هاست. این تظاهرات همچنین پیام محکمی برای صهیونیست‌ها درباره اهمیت روز قدس نزد مسلمانان دارد.
- اجازه دهید کمی هم به مسائل روز بپردازیم؛ ماجرای گفت‌وگوهای حماس و فتح در قاهره به کجا رسید؟
تاکنون 6 دور گفت‌وگو با مسئولان فتح انجام داده‌ایم. در برخی حوزه‌ها توافقاتی داشته‌ایم و در برخی مسائل هم همچنان اختلافات باقی است. مهم‌ترین اختلاف ماهم بر سر مسئله تشکیل دولت آتی فلسطین است. فتحی‌ها معتقدند دولت آینده فلسطین از نظر سیاسی باید رژیم صهیونیستی را به رسمیت بشناسد و از سوی دیگر باید تعهدات ساف (در مقابل رژیم صهیونیستی) را بپذیرد.
این در حالی است که حماس اساسا مشروعیت رژیم صهیونیستی را به رسمیت نمی‌شناسد. برادران مصری ما طرح جدیدی را برای برون رفت از بن بست کنونی پیشنهاد داده‌اند که در برخی موارد آن اختلاف وجود دارد و حماس ملاحظاتی درباره آن دارد.
به هر حال هم‌اکنون در حال بررسی این طرح هستیم و ان‌شاءالله در روزهای آینده به‌طور رسمی به این طرح پاسخ خواهیم داد. کلیت این طرح را هم مثبت ارزیابی می‌کنیم.
- ارزیابی رهبران حماس از طرح اوباما برای صلح خاورمیانه چیست؟
متأسفانه اوباما فقط حرف می‌زند و اثری از عمل در رفتار او نیست. اوباما در چندماهی که از آغاز ریاست‌جمهوری‌‌اش می‌گذرد حرکت خاصی در قبال مسئله فلسطین انجام نداده است.
مسئله شهرک‌سازی‌‌ها در کرانه باختری همچنان ادامه دارد. از سویی بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی هفته گذشته به صراحت سخن از ادامه شهرک‌سازی‌‌ها گفت و اوباما هم که می‌بینید نمی‌تواند شروط صلح را به طرف صهیونیستی بقبولاند.
نمی‌گویم نگاه منفی اما اوباما تاکنون نگاه غیرمثبتی به 3 مسئله بازگشت آوارگان، قدس و شهرک‌سازی‌‌های رژیم صهیونیستی داشته است. نگاه ما به طرح اوباما درباره تشکیل 2 کشور هم مثبت نیست و سخنان او بسیار مبهم و گنگ است.
اوباما در سخنانش تنها به تشکیل کشور فلسطین در بخش‌هایی از کرانه باختری و نوار غزه و نه در سراسر سرزمین‌های اشغالی سال 1967 میلادی اشاره می‌کند. کشور مدنظر اوباما تمامیت ارضی ندارد.
از سویی اوباما خواستار نظارت جامعه بین‌المللی بر مقدسات اسلامی شهر قدس است و این به این معناست که صهیونیست‌ها هم در اداره مسجدالاقصی شریک هستند.
گفت‌وگو از: احسان تقدسی