همشهری آنلان - الهام مصدقی راد :بزرگترین دریاچه جهان میان ۵ کشور ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان قرار دارد. حدود ۲۰ سال قبل این کشورها با هدف حفظ اکوسیستم دریای خزر، با امضای سندی تصمیم به اجرای همکاری های مشترک و منسجمی گرفتند تا زیست بوم منحصر به فرد خزر حفظ شود. این جلسه مشترک از آنجا که در تهران برگزار شد به نام کنوانسیون تهران به ثبت رسید و از ۲۵ مرداد ۸۵ که به نام دریای خزر نامگذاری شد، بندهای آن لازم الاجرا شد.
این ۵ کشور توافق کردند که ۵ پروتکل حفاظتی در مورد خزر اجرا کنند. هر کدام از این پروتکل ها نیز باید به تصویب دولت و مجلس هر کدام از این کشورها برسد تا امکان اجرا فراهم شود. تاکنون ۳ پروتکل حفاظتی دریای خزر به تصویب مجلس ایران رسیده و یک پروتکل نیز به تازگی در کمیسیون تخصصی مجلس تصویب شده و امید است در صحن علنی نیز به تصویب برسد.
آمادگی، واکنش وهمکاری منطقه ای درمبارزه با سوانح و آلودگی نفتی :
براساس این پروتکل که به اکتائو کشورهای همسایه خزر به صورت انفرادی یا مشترک اقدامات لازم برای آمادگی و واکنش نسبت به سوانح آلودگی نفتی را انجام خواهند داد. این کشورها باید اطمینان حاصل کنند که کشتی ها اطلاعات مربوط به هر واقعه اضطراری در کشتی شان را که با تخلیه، رها سازی یا نشت نفت همراه است بدون تاخیر به مقامات ملی مسوول اطلاع دهند. کشورها نیز متعهد شده اند هر اقدام عملی به منظور پیشگیری یا رفع آلودگی نفتی را انجام دهند.
حفاظت از دریای خزر در برابر آلودگی‌های ناشی از منابع و فعالیت‌های مستقر در خشکی:
این ۵ کشور متعهد شده اند اقدامات مناسب برای جلوگیری، کاهش و کنترل آلودگی دریای خزر از منابع واقع در خشکی انجام دهند. جلوگیری و کنترل خروج آلاینده ها از منابع آلوده کننده به کمک فناوری ها برای کنترل بهتر، جلوگیری از تخلیه فاضلاب و کاهش آلودگی های آن از طریق استفاده از فناوری ها، به کارگیری انواع تصفیه برای فاضلاب های شهری، کاهش ورود مواد آلی و خطرناک کشاورزی به دریا از جمله مهمترین مواد این پروتکل است.
حفاظت تنوع زیستی :
حمایت، حفاظت و احیاء سلامت و یکپارچگی تنوع زیستی و زیست بوم دریای خزر و همچنین تضمین استفاده پایدار از منابع‌زیستی از اهداف این پروتکل است و در این راستا از گونه های تهدید شده و زیست بوم های آسیب پذیر برای ماندگاری تنوع زیستی در دراز مدت حفاظت خواهد کرد. همچنین مانع کاهش، تنزل و تخریب گونه ها و زیست گاه‌ها خواهد شد. حمایت و حفاظت از مناطقی که به بهترین شکل طیف وسیعی از گونه ها، زیستگاه‌های ویژه، سامانه های بوم شناختی و میراث طبیعی و فرهنگی مربوط را ارائه دهند حمایت و حفاظت خواهد کرد.
ارزیابی اثرات زیست محیطی فرامرزی :
بر اساس این پروتکل کشورهای عضو متعهد می‌شوند تا پیش از اجرای طرح های بزرگ که احتمال دارد اثرات سوء فرامرزی برای سایر کشورها در منطقه دریای خزر ایجاد کند، مطالعات ارزیابی زیست محیطی انجام داده و به دبیرخانه کنوانسیون ارائه دهند. .این کشورها باید فعالیت های توسعه ای خود را به نحوی انجام دهند که به سلامت محیط زیست خزر آسیب نرسد و هر گونه اقدامی که مغایر با این موضوع باشد متوقف شود.
پایش، ارزیابی، دستیابی و تبادل اطلاعات :
تهیه پیش نویس این پروتکل بر اساس تصمیم اتخاذ شده در پنجمین نشست کشورهای عضو که از تاریخ ۷ تا ۹ خرداد ۱۳۹۳ در کشور ترکمنستان برگزار شد، انجام گرفت. این پروتکل هنوز در مراحل اولیه کارشناسی در منطقه است.
بیشتربدانید :