همشهری - نیلوفر ذوالفقاری: مرزهای شمالی پایتخت چه در شرق و چه در غرب تهران، به کوهستان‌های خوش‌آب‌وهوایی منتهی می‌شوند که حالا به گردشگاه‌های محبوب تبدیل شده‌اند. چه اهل کوهنوردی باشید چه علاقه‌مند به قدم‌زدن در کوچه‌باغ‌ها و بافت تاریخی روستایی، درکه می‌تواند مقصد یک طبیعت‌گردی دلچسب، آن هم چسبیده به پایتخت باشد.
ییلاق تاریخی
بین روستاهای تاریخی اطراف پایتخت، درکه یکی از نزدیک‌ترین‌ها و البته قدیمی‌ترین روستاهاست. قدمت درکه به حدود ۸۰۰ سال پیش می‌رسد. زمانی که این روستا کم‌کم رونق گرفت، تبدیل به تفرجگاه ییلاقی مطلوب شاهان و شاهزادگان شده بود. ثروتمندان آن زمان این روستای خوش‌آب‌وهوا را برای استراحت و گذراندن اوقات فراغت انتخاب کرده بودند. به‌این‌ترتیب به‌مرور خانه‌های بیشتری در روستا ساخته شد و درکه شکل یک روستا را در حاشیه یک رودخانه پیچ‌درپیچ پیدا کرد. باغبانی و کشاورزی شغل اصلی روستاییان درکه است و به همین دلیل هم هنوز موقع گردش در روستا از کنار باغ‌های پردرخت و آباد عبور می‌کنید.
خانه‌های سنگی و کاهگلی
وقتی راهی روستای درکه می‌شوید، دیوارهای سنگی و کاهگلی که هنوز شکل و شمایل قدیمی خود را حفظ کرده‌اند توجه‌تان را جلب می‌کند. کوهستانی و برف‌گیربودن این روستا باعث شده معماری خاصی برای ساخت خانه‌ها در آن انتخاب شود. حتی دلیل نامگذاری درکه هم در برخی روایت‌های محلی به همین معماری بازمی‌گردد. برخی محلی‌ها معتقدند ازآنجاکه خانه‌های روستا درهای متعددی داشته‌اند، این محدوده به درکه معروف شده است. البته برخی نقل‌قول‌های قدیمی هم می‌گوید نام درکه به کفش‌های زمستانی محلی اشاره دارد که مردم این منطقه برای عبور از برف‌ها استفاده می‌کرده‌اند. این کفش‌ها به نام درگ شناخته می‌شدند و روستا با گذر زمان و تغییرات زبانی درنهایت به نام درکه شناخته شد. عده‌ای هم معتقدند درکه مخفف دره کوچک است و نام روستا از دره‌های این محدوده کوهستانی گرفته شده است.
تماشای قلمزنی در موزه رازها
کوهنوردانی که از میدان درکه به سمت مسیر کوهپیمایی حرکت می‌کنند، موزه رازها را با دیوار کاهگلی و کوزه‌هایی که سردر موزه چیده شده می‌شناسند. درهای یکی از قدیمی‌ترین خانه‌های درکه چند سالی است به بهانه تماشای آثار قلمزنی به روی مردم باز شده‌است. موزه رازها درواقع نمایشگاهی شخصی است و با ورود به آن می‌توان علاوه بر تماشای آثار قلمکاری هنرمندی به نام رسول ساعی، گوشه‌ای از سبک زندگی مردم در گذشته را به چشم دید. ساعی که بانی راه‌اندازی این موزه هنری در مسیر کوهستانی درکه است، می‌گوید که نخستین راز این موزه، خود درکه است و افرادی که با انتخاب آن برای سکونت، این روستا را آباد کردند.
موزه مردم‌شناسی
طبقه اول خانه کاهگلی فضایی شبیه به گالری شکل گرفته است. این گالری با ابزارهای زندگی مردم درکه در گذشته تزیین شده و نمای زندگی در درکه تا نیم‌قرن گذشته را نشان می‌دهد. از چراغ‌ها و گردسوزهای قدیمی تا چرخ خیاطی و... که روزگاری در تمام خانه‌های این محله به چشم می‌خورد. وسایل موجود در این موزه با دقت انتخاب شده و همین باعث شده موزه رازها هم یک گالری هنری و هم موزه مردم‌شناسی باشد. می‌توانید تاریخچه مختصر و روایت‌های قدیمی مربوط به درکه را هم در این موزه بشنوید؛ مثلا اینکه صاحب اصلی این خانه قدیمی «سیدمعجز» نام داشته؛ مردی که معتمد مردم درکه بوده و اهالی درکه آب جویباری را که از خانه او عبور می‌کرده برای تبرک و آرزوی شفا روی سر بیماران خود می‌ریخته‌اند؛ او به همین دلیل به سیدمعجز مشهور بود.