به گزارش همشهری آنلاین، با توجه به سیاست‌های تحریمی غرب علیه ایران و قطع تقریبی مبادلات تجاری کشورهای اروپایی با کشورمان، طبیعی است که گسترش تجارت با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا می‌تواند فرصتی برای درآمدزایی ایران باشد.
توافق تجارت آزاد میان ایران و کشورهای اوراسیا نیز اجرا شده و ایران می‌تواند بسیاری از کالاهای خود را با تعرفه صفر به این کشورها صادر کند.
نگاه رو به جلو
به گزارش همشهری، ایران به‌عنوان عضو ناظر اتحادیه اقتصادی اوراسیا پذیرفته شد. محمد اتابک، وزیر صنعت شامگاه چهارشنبه با هدف شرکت در اجلاس سران این اتحادیه به سن‌پترزبورگ روسیه سفر کرد و در نهایت همه اعضا با عضویت ایران به‌عنوان ناظر موافقت کردند.
اتحادیه اقتصادی اوراسیا یک اتحادیه اقتصادی میان‌دولتی شامل بلاروس، قزاقستان، روسیه، قرقیزستان و ارمنستان است. اعضای ناظر این اتحادیه پیش از این ازبکستان، مولداوی و کوبا بودند که ایران نیز به جمع آنها پیوست.
سازوکار عضویت ناظر در اتحادیه اقتصادی اوراسیا به گونه‌ای تدوین شده است که تعهداتی را به کشور ناظر تحمیل نمی‌کند، اما در عین حال به کشور ناظر اجازه می‌دهد که در چارچوب‌های کاری این اتحادیه مشارکت و اطلاعاتی درباره فعالیت‌ها در اختیار داشته باشد.
سنگ بنای این اتحادیه حدود ۱۰سال قبل، یعنی در ۲۰۱۴ نهاده شد. ریاست دوره‌ای این اتحادیه در سال۲۰۲۴ را ارمنستان بر عهده داشت. در سال۲۰۲۵ بلاروس عهده‌دار این مسئولیت خواهد بود.
سران اتحادیه اوراسیا همچنین موافقت خود را برای اجرای توافقنامه تجارت آزاد که سال قبل در ایران به امضا رسیده بود، اعلام کردند.
به این ترتیب، حدود ۸۷درصد از صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا می‌تواند بدون تعرفه گمرکی صادر شود و متقابلا نیز صادرات این کشورها به کشورمان از این مزیت برخوردار خواهد شد.
اهمیت اتحادیه اقتصادی اوراسیا
اتحادیه اقتصادی اوراسیا از جنبه‌های مختلفی سهم قابل توجهی در اقتصاد جهان دارد. به‌طور مثال در شرایطی که جمعیت کشورهای این اتحادیه ۲.۳درصد از جمعیت جهان را شامل می‌شود، جمعا بیش از ۲۰درصد تولید گاز جهان در این اتحادیه انجام می‌شود.
همچنین میزان تولید نفت اعضای این گروه ۱۴.۵درصد از کل تولیدات جهان است. این اتحادیه همچنین ۶.۱درصد از غلات جهان و ۵.۳درصد از شیر جهان را تولید می‌کند.
حدود ۴درصد از خطوط جاده‌ای و ۳درصد از خطوط ریلی جهان در کشورهای عضو این اتحادیه متمرکز شده است و نزدیک به ۸۵درصد از جمعیت کشورهای این اتحادیه به‌طور مستقیم به اینترنت دسترسی دارند.
همچنین ۴.۳درصد از فولاد جهان در کشورهای عضو این اتحادیه تولید می‌شود و جمع کل تولید ناخالص داخلی کشورهای آن در حال حاضر رقمی بالغ بر ۲۳۹۱میلیارد دلار است که ۳.۲درصد از کل تولید ناخالص داخلی جهان را شامل می‌شود. این ارقام نشان می‌دهد که همکاری ایران با کشورهای عضو این اتحادیه می‌تواند ظرفیت‌های تجاری ایران راه به شکل مطلوبی افزایش دهد.
میزان همکاری ایران با اتحادیه
توافقنامه تجاری موقت ایران با کشورهای اوراسیا در سال۲۰۱۸ امضا شد و از آن سال تا سال۲۰۲۳ گردش تجاری ایران با کشورهای عضو این گروه تقریبا ۲برابر شد. مبادلات تجاری ایران با کشورهای عضو این اتحادیه در ۱۰ماه سال۲۰۲۴ نیز ۱۲.۸درصد رشد کرده است.
در این مدت، صادرات کالا از اتحادیه اوراسیا به ایران ۱۶درصد و واردات کالا از کشورمان به میزان ۸درصد نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته میلادی افزایش یافته است.
باگیت جان ساگینتایف، رئیس هیأت اجرایی کمیسیون اقتصادی اوراسیا در دیدار با محمد اتابک، وزیر صنعت ایران در سن‌پترزبورگ گفت: انتظار داریم در آینده نزدیک توافقنامه تجارت آزاد با ایران اجرا شود. این توافق به کشورهایمان امکان می‌دهد گردش تجاری و به‌طور کلی همکاری‌های اقتصادی خود را به‌طور مؤثرتری افزایش دهند. ظرفیت توسعه همکاری‌های تجاری با ایران در بخش‌های بسیار زیادی وجود دارد.
طرفین همچنین توافق کردند که همکاری‌های دوجانبه در زمینه توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و لجستیک، گسترش روابط بین شرکت‌ها، همکاری در مجتمع‌های کشت و صنعت، صنایع پالایش نفت و پتروشیمی، و تحقیق و توسعه علمی را تقویت کنند.
جهش اساسی در تجارت خارجی ایران
رئیس‌کل سازمان توسعه تجارت با اشاره به ظرفیت‌ها و توانمندی‌های کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا و همچنین کشورمان گفت: روند تقویت همکاری ایران با این اتحادیه در تجارت آزاد و اعطای موقعیت ناظر می‌تواند زمینه‌ساز جهش اساسی در تجارت کشورمان باشد.
محمدعلی دهقان دهنوی درحاشیه اجلاس سران کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سن‌پترزبورگ با استقبال از تصویب اعطای موقعیت ناظر به کشورمان در این اتحادیه افزود: میزان کنونی تجارت در میان کشورهای عضو این اتحادیه رقمی در حدود ۹۰۰میلیارد دلار است.
او ادامه داد: با توجه به اینکه حجم تجارت خارجی ما حدود ۱۰۰ تا ۱۱۰میلیارد دلار است، حجم تجارت در اتحادیه اوراسیا حدود ۹برابر این رقم است و از این رو، اگر ما بتوانیم فقط ۵ تا ۱۰درصد این حجم تجارت را به خودمان اختصاص دهیم، می‌توانیم جهشی اساسی در تجارت کشورمان ایجاد کنیم.
رئیس‌کل سازمان توسعه تجارت ادامه داد: بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا با توجه به محصولاتی که تولید یا مصرف می‌کنند، مکمل خوبی برای اقتصاد ما محسوب می‌شوند.
او درباره مزایای عضویت ناظر ایران در این اتحادیه نیز گفت: این وضعیت امکان دسترسی ما به روندها و اطلاعات اتحادیه را فراهم می‌کند و سبب می‌شود از فرصت‌های همکاری در این چارچوب مطلع شویم و بتوانیم گام‌هایی مناسب برای مشارکت در آنها برداریم. از این منظر، عضویت ناظر ایران اتفاقی خوب در تجارت کشورمان محسوب می‌شود.