روزی که یادمان می‌انداز به شکل ویژه به بلایا و بحران‌های طبیعی و انسانی که شهرمان را تهدید می‌کند توجه کنیم. بلایایی همچون زلزله که خطر وقوع آن هر لحظه وجود دارد و تنها راه مقابله با آن توجه به مقاومت و استحکام ساختمان‌های شهر و آگاهی در مقابل اوضاع بحرانی چنین است که خوشبختانه چند سالی است سازمان مدیریت بحران شهر تهران آن را مورد توجه بیشتری قرار داده است.
این سازمان در تمامی مناطق شهر تهران ستادهای مدیریت بحران تشکیل داده که آموزش شهروندان و آمادگی مناطق برای مقابله با شرایط بحرانی را بر عهده دارند و نقش آنها در پیشگیری از خسارات جانی و مالی احتمالی بلایا بسیار مهم است.
منطقه ما هم که جزو مناطق مرکزی شهر تهران است و علاوه بر جمعیت ساکن، جمعیت شناور زیادی را در طول روز میزبانی می‌کند و بافت آن مثل دیگر مناطق مرکزی شهر تهران ریزدانه و متراکم است از جمله مناطق کلیدی است که مدیریت بحران در آن از اهمیت زیادی برخوردار است.
موضوعی که باعث شد به مناسبت این روز پای صحبت «رضا طلوعی» دبیر ستاد مدیریت بحران منطقه بنشینیم تا ببینیم منطقه ما برای مقابله با شرایط بحرانی چه وضعیتی دارد و این ستاد تا به حال توانسته چه اقداماتی را برای آمادگی منطقه و شهروندان در مقابله با حوادث و بلایای طبیعی انجام دهد.ابتدای گفت‌وگو را نیز با بررسی بافت منطقه شروع کردیم که در 2 پهنه شرقی و غربی فرق می‌کند و نیازمند برنامه ویژه مدیریتی متناسب با بافت این 2 پهنه است.
- اوضاع منطقه 7 به لحاظ دو نیمه شرقی و غربی بسیار متفاوت است و قطعاً مدیریت بحران ویژه‌ای را می‌طلبد. کمی این شرایط را بیشتر توضیح می‌دهید؟
بافت منطقه 7 به لحاظ بلاخیز بودن و مقابله با شرایط بحران یک بافت ویژه دارد. این منطقه در نیمه شرقی یک بافت ریزدانه، متراکم، فرسوده، ناپایدار و نفوذناپذیر دارد که از نظر ما یک بافت بحران‌خیز نامیده می‌شود و وجود کوچه‌پسکوچه‌های تنگ و باریک و بن‌بست در آن شرایطی رقم زده است که خدمات‌رسانی در شرایط بحرانی را بسیار سخت می‌کند.
اما نیمه غربی منطقه با داشتن بافت منظم شهری که شامل خیابان‌کشی‌های اصولی و ساختمان‌های نوسازتر می‌شود، به لحاظ بحران‌خیز بودن در بالایای طبیعی از وضعیت بهتری برخوردار است و امدادرسانی قطعاً در این نیمه راحت‌تر صورت می‌گیرد. به همین علت بیشترین نگرانی و توجه ما به نیمه شرقی منطقه است که بیشترین جمعیت ساکن منطقه را هم در خود جای داده و عمده بحران را بردوش می‌کشد.
- سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران چه تمهیداتی را برای مقابله با این شرایط در نظر گرفته که به نوعی به کنترل این بحران کمک می‌کند؟
سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در اولین گام این الزام را برای نواحی به وجود آورده که هر کدام یک پایگاه چند منظوره مدیریت بحران داشته باشند تا نیاز محله‌های زیر مجموعه خودشان را در شرایط بحرانی تأمین کند. در واقع 22 منطقه شهر تهران با داشتن 123 ناحیه برای مقابله با شرایط بحرانی بایستی به سطحی برسند که هر ناحیه حداقل یک پایگاه چند منظوره مدیریت بحران داشته باشد و سرفصل‌های آموزشی‌اش را در این زمینه برای شهروندان دنبال کند.
- منطقه ما به این لحاظ در چه شرایطی است و در حال حاضر چند پایگاه مدیریت بحران فعال در منطقه داریم؟
جایگاه‌های مدیریت بحران منطقه ما شامل یک سوله در خیابان شهید علی‌اکبری جنب ایستگاه 53 آتش‌نشانی است. در واقع ستاد اصلی مدیریت بحران منطقه محسوب می‌شود.این ستاد به شکل ویژه تمام فعالیت‌هایش به مدیریت بحران منطقه مربوط می‌شود و محل جمع‌آوری تجهیزات و امکانات امداد و نجات منطقه از تخت، برانکارد، اره برقی، چادرهای صحرایی و... است.
اتاق بحران منطقه نیز که جلسات ستاد بحران منطقه با حضور نمایندگان آب، برق، گاز، اورژانس، هلال‌احمر، آتش‌نشانی و... در آن برگزار می‌شود در این پایگاه مستقر است. مجاورت این پایگاه هم با ایستگاه آتش‌نشانی 53 منطقه که مجهز به پد بالگرد کرده است به نوعی فضای خوبی را برای منطقه فراهم کرده.
دومین پایگاه مدیریت بحران هم در باغ موزه قصر در نیمه شرقی منطقه است که به عنوان یک پایگاه چندمنظوره است و در سال 82 ساخته شده تا در شرایط معمولی بانوان منطقه بتوانند در ضلع شرقی به عنوان فضای ورزشی از آن استفاده کنند. اما متأسفانه این پایگاه پس از ساخته شدن توسط نیروی انتظامی به ازای قطعه زمین این ارگان که در طرح امتداد خیابان مطهری به بزرگراه صیاد شیرازی گرفته شد و باعث شد ما این پایگاه را در نیمه شرقی منطقه از دست بدهیم و عملاً در حال حاضر تنها پایگاه مدیریت بحران همان سوله شهید علی‌اکبری است.
- پس با این شرایط کل امکانات منطقه ما به یک پایگاه مدیریت بحران در نیمه غربی منطقه محدود می‌شود، فکر می‌کنید این پایگاه به تنهایی جوابگوی نیاز منطقه در شرایط بحرانی باشد؟
نه، این فضا و امکانات به تنهایی برای کل منطقه کافی نیست و این پایگاه در خیابان شهید علی‌اکبری با تجهیزاتی که در خود جمع کند نهایتاً می‌تواند پاسخگوی نیاز محله‌های اطراف همچون محله‌های عباس‌آباد ـ اندیشه و نیلوفر ـ شهید‌قندی باشد. برای رفع این مشکل هم ما نیازمند تملک زمین جهت احداث پایگاه و دپو تجهیزات امداد و نجات هستیم که هر پایگاه با توجه به شرط احداث پد بالگرد هواپیما که الزامی است در آن باشد، نیاز به 3 هزار متر زمین دارد.
تملک این مقدار زمین هم با خریدن یک تا 2 ملک مسکونی یا تجاری و اداری ممکن نیست و تنها راه چاره استفاده از فضاهای باز و گسترده منطقه در بافت‌های نظامی است که احداث چنین فضاهایی در آنها وجود دارد.
- تا به حال اقدامی هم در این زمینه انجام داده‌‌اید؟
بله. بطور مثال؛ طی یک ماه گذشته با مسئولان بیمارستان خانواده که متعلق به ارگان ارتش است و درست در ضلع جنوب‌شرقی منطقه واقع شده گفت‌و‌گوهایی را انجام دادیم که طی آن قرار شده مسئولان این بیمارستان بخشی از فضای باز و آزاد این بیمارستان را به ساخت یک سوله چندمنظوره اختصاص دهند تا هم یک فضا جهت مقابله با شرایط بحرانی در اختیار منطقه قرار بگیرد و هم اینکه در شرایط معمولی کار، پرستاران خانم این بیمارستان و بانوان محل بتوانند از این سوله برای ورزش کردن استفاده کنند.
مقدمات اولیه انجام کار هم فراهم شده و برای اینکه در آینده هم مانند پایگاه بحران زندان قصر دچار مشکل نشود موقعیت آن توسط معاونت شهرسازی منطقه در دست بررسی است تا در طر‌ح‌های تفصیلی و جامع قرار نگرفته باشد. از طرفی این امکان در فضای خیاط‌خانه ارتش هم در محله نظام‌آباد برای ما فراهم است که نیازمند همکاری و تعامل مسئولان ارتش است و می‌تواند امکان خوبی را در منطقه فراهم کند.
- با وجود تمامی این اقدامات نیمه شرقی منطقه به لحاظ بحران‌خیز بودن جای کار بسیاری دارد، در این زمینه دیگر چه برنامه‌هایی در دستور کار دارید که به جبران این خلأ در نیمه شرقی منطقه کمک می‌کند؟
خوب ما در کنار تلاشمان برای احداث پایگاه‌های چندمنظوره مدیریت بحران، یکسری برنامه‌های آموزشی را نیز در قالب طرح دوام، داوطلب واکنش اضطراری محله برای شهروندان منطقه داریم که به آمادگی شهروندان برای مقابله با شرایط بحرانی بسیار کمک می‌کند.
اولین برنامه این طرح را هم در سال گذشته در نیمه شرقی منطقه در محله نظام‌آباد برگزار کردیم که در آن ابتدا یک نمایشگاه ویژه و تئاتر خیابانی با حضور نمایندگان تمامی ارگان‌های مسئول در بحران برگزار کردیم منجر به معرفی این طرح به شهروندان محله نظام‌آباد شد و باعث شد اهالی استقبال بسیار خوبی از این طرح بکنند.
بطوری که از میان 200 فرمی که جهت شرکت در این طرح آموزشی توزیع کردیم 50 نفر ثبت‌نام کردند و در دوره تئوری و عملی با کلیه فعالیت‌های اطفای حریق، امداد و نجات، کمک‌های اولیه و... آشنا شدند.
در مرحله بعد هم با جذب بودجه از سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در نظر داریم این آموزش‌ها را برای محله‌های شارق‌الف و ب به شکل ویژه داشته باشیم که باز هم در نیمه شرقی منطقه واقع شده و به رفع این خلأ در این محدوده از منطقه کمک می‌کند.
- تعامل سازمان‌ها و ارگان‌های مسئول در این زمینه با ستاد بحران منطقه چطور است و آیا حضور فعالی در این برنامهها دارند؟
بسیار خوب است. چرا که ما طی جلسات متعددی توانسته‌ایم با تمامی این نمایندگان از سازمان‌های آب، برق، گاز، مخابرات، آتش‌نشانی، هلال‌احمر، اورژانس و... به سطحی از تعامل برسیم که در خیلی از موارد آنها پیشگام اجرای این برنامهها در منطقه باشند. بطوری که هر ارگانی از منطقه که از ما درخواست دوره آموزشی برای کارمندان و پرسنل کرده آنها اعلام آمادگی کردند و در تمامی مانورها حضور فعالی داشته‌اند.
بطور مثال ما برای آموزش نحوه آواربرداری و امداد و نجات همیشه از کمک همکارانمان در سازمان هلال‌احمر، اطفای حریق از کارشناسان ایستگاه‌های آتش‌نشانی منطقه، کمک‌های اولیه کارشناس اورژانس بهره‌مند بوده‌ایم.حتی کارشناسان آب، برق و گاز نیز اعلام آمادگی کرده‌اند تا نحوه کار کردن با وسایل کاری حوزه‌شان در شرایط بحرانی به علاقه‌مندان آموزش بدهند و این آمادگی را در صورت وقوع اتفاقی در آنها ایجاد کنند.
- برنامه‌ای هم برای برگزاری مانور جدید در نیمه دوم سال هم دارید؟
مانور مدیریت بحران همه‌ساله به شکل سراسری در آذرماه برگزار می‌شود. اما ما جدای از این مانور یک مانور دیگر هم طی 2 ماه گذشته در ناحیه 3 شهرداری منطقه داشتیم که طی آن 50 نفر از اعضای ناحیه در گروه‌های اطفای حریق، امداد و نجات، بازگشایی مسیر و... در مانور شرکت کردند که به تقویت ساماندهی و فرماندهی حادثه در نواحی بسیار کمک می‌کند.
همشهری محله - 7