تا در موارد اورژانس، پزشکان بتوانند دلیل بروز شوک‌های این افراد را به سرعت شناسایی کنند. دکتر لیلی ماحوزی، فوق تخصص غدد و دبیر علمی کنگره بین المللی هیپوفیز به همشهری گفت: در برخی جراحی‌های هیپوفیز، بیمار دچار قطع ترشح هورمون‌هایی نظیر تیروئید و کورتون میشود که درصورت عدم‌دسترسی به دارو ممکن است دچار شوک و غش شود.
درصورتی که این افراد فاقد سوابق پزشکی باشند، شناسایی دلایل این وضعیت برای پزشکان بسیار سخت بوده و همین امر کمک رسانی به آنان را دچار اختلال کرده و احتمال فوت بیمار افزایش می‌یابد.
وی افزود: در تمام دنیا چنین بیمارانی دارای علامت شناسایی هستند و به این ترتیب پزشکان اورژانس به راحتی می توانند با تزریق هورمون مورد نظر، بیمار را از مرگ نجات دهند. اما در ایران چنین پروتکلی در بین جراحان و بیمارستان‌ها وجود ندارد.
دکتر لیلی ماحوزی تاکید کرد: درصورت توافق نهادهای تخصصی مانند جامعه جراحان مغز و اعصاب و مسئولان وزارت بهداشت این امر اجرایی خواهد شد و امیدواریم که این اقدام مانع از مرگ و میرهای ناخواسته در میان بیماران ایرانی شود.
داروهای رشد را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید
دکتر حسین نویدی، فوق تخصص غدد درون‌ریز ومتابولیسم اعلام کرد: اختلال‌های رشد ناشی از اختلال در ترشح هورمون‌های جنسی، تیروئیدی، هیپوفیزی و مهم‌تر از همه هورمون رشد است که مهم‌ترین فاکتور در تشخیص این عارضه کوتاه‌تر بودن سطح رشد قدی نسبت به همسالان است اما تشخیص و درمان آن باید تنها توسط پزشک صورت گیرد و در این میان استفاده خودسرانه از برخی داروهای رشد که تنها جنبه تجارتی دارند جایز نیست.
وی با بیان اینکه تشخیص اولیه اختلال رشد که کوتاه قدی غیرمعمول است بر عهده خود بیمار است و درصورت پیدایش علائم باید جدی گرفته شود، گفت: اگر افراد این عارضه را تشخیص دادند باید حتما به متخصص غدد مراجعه کنند تا فاکتورهای مؤثر دیگر در ایجاد این اختلال نیز تشخیص داده شوند.
وی ادامه داد: پس از تشخیص توسط پزشک بررسی میشود که فرد در کدام قسمت از منحنی رشد قرار دارد تا در‌نهایت پس از انجام تست‌های اولیه و یا دقیق‌تر هورمون رشد، این اختلال تشخیص داده شده و به کمک دارو درمان شود.
این فوق تخصص بر عدم‌استفاده از داروهای درمان اختلالات رشد بدون تجویز پزشک تاکید کرد و افزود: اکثر این داروها تجاری و تبلیغاتی هستند که ترکیبات شیمیایی مشخصی ندارند لذا مصرف آنها احتمال ایجاد اثرات جانبی مضر را نیز برای فرد به همراه دارد.
دکتر نویدی تصریح کرد: بنابراین به بیمارانی که دچار اختلال رشد هستند توصیه میشود که از ترکیبات دارویی متفرقه استفاده نکنند و با مراجعه به متخصص، داروهایی با ترکیب علمی مشخص و تایید شده را مصرف کنند که برای اختلال خاص رشدی آنها تجویز شده است زیرا مصرف داروهای تقلبی، موجب ابتلای افراد به ضایعات هورمونی دیگری نیز میشود.
همه کودکان لا‌غر هورمون رشد نمی‌خواهند
پزشکان متخصص می‌گویند: عوامل زیادی بر کوتاهی قد اثرگذار است. عوامل وراثتی، عوامل محیطی، بیماری‌های دوران کودکی و در نهایت کمبود هورمون رشد در فرد که در درصد کمی از کودکان دیده میشود.
هورمون رشد توسط غده هیپوفیز ترشح میشود و کمبود آن در دوران نوزادی و کودکی به‌صورت تاخیر رشد، کوتاهی قد و کاهش قند در حالت ناشتا بروز می‌کند.
این هورمون بر صفحات رشد در استخوان‌ها اثر می‌گذارد و موجب رشد آنها میشود و درواقع کودک قد می‌کشد.ترشح هورمون رشد در دوران بلوغ نیز اهمیت خاصی دارد زیرا اختلال در ترشح آن موجب بیماری‌هایی مانند کوتاهی قد شدید و کوتولگی خواهد شد.
دکتر علی ربانی، فوق تخصص کودکان درباره کودکانی که باید هورمون رشد به آنها تزریق شود می‌گوید: هورمون رشد در موارد به‌خصوصی تزریق میشود؛ مواردی مانند کسانی که ناراحتی مزمن کلیه دارند زیرا این بیماری رشد را متوقف می‌کند. همچنین این هورمون در مواردی که فرد سندروم ترنر دارد یعنی به جای ۴۶کروموزوم ۴۵ کروموزوم دارد نیز به کار می‌‌رود.
دکتر ربانی ادامه می‌دهد: برای کودکانی که ترشح هورمون رشد در آنها کم است نیز این هورمون تجویز میشود. وی به مواردی اشاره می‌کند که کودک بلوغ سریع دارد و پزشک بلوغ وی را متوقف می‌کند.
در این صورت چنانچه پزشک توانمند باشد و تشخیص دهد که رشد کودک کم شده است هورمون رشد به وی تزریق میشود.این فوق تخصص اطفال یکی دیگر از موارد درمان با هورمون رشد را در کودکانی ذکر می‌کند که رشد داخل رحمی کمی دارند و کوچک به دنیا می‌آیند.
وی سنین پایین‌تر کودک را برای تزریق هورمون رشد مناسب‌تر می‌داند و می‌گوید: اگر کودکی به هورمون رشد نیاز داشته باشد و به طور مثال در ۱۰ سالگی این هورمون را به وی تزریق کنیم، کمی دیر اقدام کرده‌ایم.
هرچه سن کودک پایین‌تر باشد زمان برای تزریق هورمون رشد مناسب‌تر است. براساس تحقیقات، هورمون رشد تنها درصورتی موثر است که صفحات رشد بسته نشده باشد. صفحات رشد در دختران حدود ۱۴ سالگی و در پسران حدود ۱۵ تا ۱۶ سالگی بسته میشود.
این استاد دانشگاه علوم پرشکی تهران ادامه می‌دهد: ممکن است رشد برخی از کودکان از منحنی رشد هم پایین‌تر باشد اما از نظر ترشح هورمون رشد مشکلی نداشته باشند. کمبود رشد این کودکان ممکن است به اختلال ژنتیک مربوط باشد و یا جزء آن دسته از کودکان باشند که در زمان بلوغ جهش خوبی دارند.
دکتر ربانی درخصوص عوامل وراثتی در کوتاهی یا بلندی قد کودک می‌گوید: بررسی‌های آماری نشان می‌دهد فرزندان پدر و مادران کوتاه قد شانس بیشتری برای قد بلندی دارند اما زمانی که یک والد کوتاه و دیگری بلند باشد چون ژن کوتاهی غالب است احتمال کوتاهی قد فرزند آنها بیشتر است.
وی بر این نکته تاکید دارد که تزریق هورمون رشد صرفا باید با تجویز پزشک صورت گیرد و می‌گوید: خوشبختانه علم پزشکی در کشور ما آنقدر پیشرفت کرده که پزشکان به درستی تشخیص می‌دهند که چه کودکی به هورمون رشد نیاز دارد و چه کودکی نیاز ندارد.