بر اساس تازه‌ترین رتبه بندی دانشگاههای جهان که توسط دانشگاه «ژیاتونگ شانگهای» انجام شده، دانشگاه تهران برای نخستین بار در شمار 500 دانشگاه برتر بر اساس این رتبه‌بندی قرار گرفته است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، جعفر مهراد با بیان این که رتبه بندی دانشگاههای جهان که توسط دانشگاه «ژیاتونگ شانگهای» انجام می‌شود، یکی از دو رتبه بندی معتبر بین‌المللی است گفت: در این رتبه بندی یک‌هزار و 200 دانشگاه و موسسه آموزش عالی در سطح جهان بر اساس فرمول‌های مشخص با هم مقایسه می‌شوند.
وی افزود: معیارهایی که شانگهای مورد توجه قرار می‌دهد، فارغ‌التحصیلان برنده جایزه نوبل و فیلد مدال (10 درصد)، اعضای هیات علمی برنده جایزه نوبل و فیلد مدال (20 درصد)، پژوهشگران پراستناد در 21 رشته موضوعی عام (20 درصد)، مقالات منتشر شده در مجلات ساینس و نیچر (20 درصد)، نمایه استنادی علوم و نمایه استنادی علوم اجتماعی (20 درصد) و عملکرد دانشگاه (10 درصد) می‌باشد.
مهراد با بیان این که رتبه بندی شانگهای از سال 2003 آغاز شده و هر سال مجددا دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی بر اساس معیارهای ذکر شده ارزیابی و رتبه بندی می‌شوند، تصریح کرد: رتبه بندی شانگهای توجه دانشگاه‌ها، دولت‌ها و رسانه‌ها را در سطح جهان به خود جلب کرده است. تاثیر با اهمیت این رتبه بندی در این واقعیت نهفته است که رتبه بندی شانگهای از نظر روش شناختی شفاف و دقیق است. همچنین رتبه بندی شانگهای و محتوای آن به طور گسترده به عنوان نقطه شروع برای تعیین نقاط ضعف و قوت موسسات آموزش عالی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی در عین حال گفت: البته، نقدهای زیادی برای رتبه بندی‌های دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی از بعضی جهات وجود دارد در رتبه بندی شانگهای نیز از این نقدها مستثنی نیست. حتی پدید آورندگان این نظام رتبه بندی معتقد هستند که کیفیت دانشگاه‌ها را نمی‌توان صرفا بر اساس ارقام و اعداد به دقت سنجید؛ از این رو رتبه‌بندی‌های دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی را باید با احتیاط به کار برد و روش شناسی آنها را نیز قبل از بهره‌برداری از نتایج حاصله به دقت مطالعه کرد.
رییس مرکز منطقه‌یی اطلاع رسانی علوم و فن‌آوری تصریح کرد: هم اکنون با خوشحالی باید بپذیریم که دانشگاه تهران برای نخستین بار در رده 400 - 500 این رتبه بندی معرفی شده است.
معیارهایی که از آنها نام بردم معیارهای کلی بوده و در عین حال رسیدن به این معیارها نسبتا دشوار است و مستلزم سرمایه‌گذاری‌های گران در حوزه‌های آموزشی و به ویژه پژوهشی است. جالب توجه این که دانشگاه «ملک سعود» در«عربستان» و دانشگاه «استانبول» در «ترکیه» نیز در همین طیف، اما جلوتر از «دانشگاه تهران» قرار دارند.
وی ادامه داد: حضور دانشگاه تهران در بین دانشگاههای برتر جهان را باید نقطه عطفی در تاریخ آموزش عالی کشور بدانیم و به نظر می‌رسد که تلاش‌های پژوهشگران دانشگاهی و مدیران آموزش عالی در نهادینه کردن تولید علم در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی به ثمر نشسته و راه‌های ترقی و توسعه را می پیماید.
مهراد با بیان این که با مرور در رتبه بندی دانشگاه‌ها از 2003 تا 2009 نشان می‌دهد که دانشگاه «هاروارد» در همه سال‌ها جایگاه اول را به خود اختصاص داده است به ایسنا گفت: دانشگاه «استنفورد» به استثنای سال 2006 که در مقام سوم قرار داشت، در بقیه سال‌ها رتبه دوم را از آن خود کرده است. دانشگاه «کمبریج» نیز در انگلستان در سال‌های 2003 تا 2009 به ترتیب رتبه‌های 5، 3، 2، 4، 4 و 4 را به خود اختصاص داده و دانشگاه «برکلی» در کالیفرنیا در طی سال‌های مزبور حائز رتبه 4، 4، 4، 4، 3، 3، و 3 بوده است.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) خاطرنشان کرد:وضعیت «انستیتو تکنولوژی ماساچوست» (MIT) به استثنای سال 2003 میلادی که در مرتبه ششم جهان قرار داشت در بقیه سال‌ها مرتبه پنجم را در بین دانشگاههای جهان از آن خود کرده است.
وی افزود: اگر بخواهیم در سال 2009 میلادی 10 دانشگاه برتر را از بین 100 دانشگاه جهان به عنوان دانشگاههای تراز اول معرفی کنیم، شامل هشت دانشگاه از ایالات متحده آمریکا و دو دانشگاه از انگلستان خواهند شد. دانشگاههای کمبریج و آکسفورد به ترتیب رتبه‌های چهارم و دهم و دانشگاههای هاروارد، استنفورد، برکلی و ام .آی. تی، انستیتو تکنولوژی کالیفرنیا، کلمبیا، پرینستون و شیکاگو به ترتیب رتبه‌های اول، دوم، سوم، پنجم، ششم، هفتم، هشتم و نهم را به خود اختصاص داده‌اند.
مهراد بابیان این که پنج دانشگاه از ژاپن در بین 100 دانشگاه برتر این رتبه بندی معرفی شده‌اند، خاطرنشان کرد: دانشگاههای توکیو، کیوتو،اوزاکا، ناگویا و توهوکو به ترتیب در رتبه‌های 20، 24، 71، 82 و 84 قرار دارند.
وی افزود: دانشگاه «عبری اورشلیم» در سرزمین‌های اشغالی دارای رتبه 64 است. به جز این نام هیچ یک از دانشگاههای کشورهای آسیایی در بین 100 دانشگاه برتر جهان مشاهده نمی‌شود.
مهراد ادامه داد: در ارتباط با دانشگاههای «استرالیا» نام سه دانشگاه در بین 100 دانشگاه ممتاز جهان جلب توجه می‌کند. دانشگاه ملی «استرالیا» با رتبه 59، دانشگاه «ملبورن» با رتبه 75 و دانشگاه «سیدنی» با رتبه 94 در این رتبه بندی جای دارند. همچنین دانشگاههای «لندن»، «انستیتوتکنولوژی سوییس»، «امپریال کالج لندن» ، «پاریس 06» ، دانشگاه «پی یر» و«مادام کوری» ، «منچستر» ، «کپنهاک» ، «پاریس 11» و «انستیتوکارولینکا » در فرانسه دارای رتبه‌های 21 ، 23 ، 26، 40، 41، 43 و 50 هستند.همچنین به ترتیبی که نام این دانشگاه‌ها آمده حائز رتبه‌های یک تا 10 در قاره اروپا هستند.
رییس مرکز منطقه‌یی اطلاع رسانی علوم و فن‌آوری تصریح کرد:در رتبه بندی شانگهای از کشور «کانادا» چهار دانشگاه یعنی دانشگاههای «تورنتو»، «بریتیش کلمبیا»، «مک گیل» و«مک ماستر» به ترتیب در رتبه های 27، 36، 65 و 27 جهان در این رتبه بندی را دارند.
وی افزود:در این رتبه بندی، دانشگاههای «روسیه» در بین 100 دانشگاه ممتاز جهان جایگاه برجسته ای ندارند. دانشگاه ایالتی «مسکو» از روسیه با رتبه 77 تنها دانشگاه این کشور است که نام آن به چشم می خورد. پنج دانشگاه نیز از کشور «آلمان» توانسته اند جایگاهی را برای خود در بین 100 دانشگاه تراز اول جهان در رتبه بندی شانگهای کسب کنند که دانشگاههای «مونیخ»، «فنی مونیخ»، «هایدلبرگ»، «گوتینگن » و «بن» به ترتیب رتبه های 55، 57، 63و90 را دارا بوده و در مجموع «ایالات متحده آمریکا » دارای 54 دانشگاه در بین 100 دانشگاه تراز اول جهان در رتبه بندی «شانگهای» است.
گفتنی است، بر اساس نتایج منتشر شده از آخرین رتبه‌بندی دانشگاههای جهان از سوی دو موسسه معتبر THE-QS نیز دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران با 117 پله صعود در رده 368 (در ردیف 400 دانشگاه برتر جهان) دنیا قرار گرفته که امتیاز برجسته‌ای برای آموزش عالی کشور محسوب می‌شود.