نظرسنجی تلفنی از مردم تهران درباره خرید اینترنتی

مدیر طرح: میترا زاغی
همکاران: سیامک کفایی، فریده درفشی،‌ زهره دیداری، سمیه گایگانی، امیر حسین زارع

پیشگفتار:

در حال حاضر فن‌آوری اطلاعات(IT)، بر تمام وجوه زندگی افراد تأثیر گذاشته و امور اقتصادی و اجتماعی و حتی طرز تفکر مردم را تغییر داده است. به نوعی تمام امور زندگی (مانند آموزش، بهداشت، صنعت و تولید، تجارت، بانکداری، خدمات وحتی نحوه گذاران اوقات فراغت و سرگرمی‏ها) تحت‌الشعاع آثار و تغییرات این تکنولوژی قرار گرفته‏اند.

 نزدیکی روزافزون مردم جهان به یکدیگر، تعامل فرهنگ‌ها و ... نمونه‏هایی از تأثیرات این تکنولوژی بر زندگی افراد است. پیشرفت‌های تکنولوژی اطلاعات به حدی گسترده است که برخی از صاحبنظران آن را با پدیده‏هایی چون "اختراع ماشین بخار" مترادف دانسته‌اند. تجارت الکترونیک هم نشأت گرفته از تأثیر تکنولوژی اطلاعات بر اقتصاد است و پیشرفت آن در سایه پیشرفت فن‌آوری اطلاعات محقق گشته است.

از تجارت الکترونیک، تعاریف متعددی ارائه شده است. در حقیقت مجموعه متنوع و وسیعی از تعاریف و مفاهیم برای تجارت الکترونیک وجود دارد که موضوعات، کاربردها، و مدل‌های گوناگونی را در بر می‏گیرد. بر اساس مطلبی که در سایت "نور طوبی"  تجارت الکترونیکی در ساده‌ترین تعریف عبارت از یافتن منابع، انجام ارزیابی، مذاکره کردن، سفارش، تحویل، پرداخت و ارائه خدمات پشتیبانی است که بصورت الکترونیکی و بدون استفاده از کاغذ انجام می‌شود، به عبارتی تجارت الکترونیک روشی است که براساس آن اطلاعات، محصولات و خدمات از طریق شبکه های ارتباطات کامپیوتری خرید و فروش می‌شوند.

 تجارت الکترونیکی معمولا کاربرد وسیعی دارد، یعنی نه تنها شامل خریدو فروش از طریق اینترنت است بلکه سایر جنبه‌های فعالیت تجاری، مانند خریداری، صورت‌برداری از کالاها، مدیریت تولید و تهیه و توزیع و جابه‌جایی کالاها و همچنین خدمات پس از فروش را در بر می‌گیرد. این نوع تجارت انواع گوناگونی دارد که می‌توان به تجارت بین تاجر با تاجر (B2B‬)، تاجر با مشتری(B2C‬) و مشتری با مشتری(C2C) ‬اشاره کرد.

می‏توان گفت این نوع تجارت ، از حدود سال 1965 آغاز شد که مصرف کنندگان توانستند پول خود را از طریق ماشین‌های خود پرداز (ATM) دریافت کرده و خریدهای خود را با کارت‌های اعتباری انجام دهند. تجارت الکترونیک با ورود اینترنت به دنیای بازرگانی و تجارت، از ابتدای دهه 1990 شکل گرفت. کاربردهای تجارت الکترونیکی به دلیل توسعه استانداردها و شبکه‌های جدید، پیمان‌ها و نرم‌افزارهای تجارت الکترونیکی و افزایش رقابت بین بنگاه‌ها و کسب و کارها به سرعت گسترش یافت.

در مدت کوتاهی که از آغاز عمر تجارت الکترونیک در جهان معاصر می‌گذرد، این فعالیت رشد بی‌سابقه‌ای را در کشورهای پیشرفته داشته است و بر اساس آمار محاسبه شده موسسات معتبر اقتصادی نیز پیش‌بینی شده است که گستره این فعالیت تا سال 2010 به طور متوسط 54 الی 71 درصد رشد خواهد کرد که نشان‌دهنده شتاب‌دار بودن حرکت آن است. اما به دلایل مختلفی این امر در ایران به کندی پیش می‌رود.

خرید اینترنتی دارای مزایای بسیاری است به طوری که می‌تواند زندگی افراد را ارتقاء بخشد. استفاده از فروشگاه‌های اینترنتی برای ساکنان کلان شهرهایی چون تهران حداقل دارای سه مزیت مهم است: کاهش ترافیک، کاهش آلودگی هوا و صرفه جویی در وقت و انرژی. برای فراگیر شدن تجارت الکترونیک در کشور یک بعد مسأله، اقداماتی است که باید توسط دولت برای ایجاد و توسعه‌ی زیرساخت‌ها و مسائل فنی مرتبط با آن انجام گیرد، بعد دیگر آن، مسأله‌ی میزان آگاهی افراد از فرآیند تجارت الکترونیک و کاربرد این خدمات توسط آنان است. چرا که اگر تمامی زیرساخت‌های فنی، ارتباطی و مخابراتی برای توسعه‌ی تجارت الکترونیک در کشور فراهم شوند اما مردم انگیزه، توانایی مالی و سواد لازم برای استفاده از اینترنت و خدمات آن در حوزه‌ی تجارت الکترونیک را نداشته باشند دراین صورت نیز با عقب ماندگی در این عرصه مواجه خواهیم بود.

اهداف تحقیق:

هدف از انجام این پژوهش ترویج فرهنگ خرید از اینترنت در بین مردم است.

جامعه آماری و تاریخ نظرسنجی:

نمونه آماری این تحقیق که از تاریخ 3 تا 5 آبان ماه 1388 انجام شده شامل 600 نفر از مردم تهران است که از این تعداد 50 درصد مرد و 50 درصد زن هستند.

گزیده‌ای از یافته‌های این تحقیقق به قرار زیر است:

از میان 301 نفر پاسخگویی که از امکان خرید اینترنتی کالاها آگاهی داشتند، 86 درصد تا به حال خرید اینترنتی نداشته‌اند و فقط 14 درصد به صورت اینترنتی خرید کرده‌اند.

نمودار زیر نشان‌دهنده دلایل پاسخگویانی است که اصلا خرید اینترنتی نداشته‌اند:

جدول زیر توزیع پاسخگویان را بر اساس اینکه بیشتر چه کالاهایی را به صورت اینترنتی خریداری می‌کنند نشان می‌دهد:

این نظرسنجی‌ها ادامه دارد. ممکن است در روزهای آینده، پژوهشگران مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ای همشهری، با تلفن شما هم تماس بگیرند. متن کامل این خبر را در www.hccmr.com بخوانید.