برگزاری پنل رسانه و اطلاع‌رسانی در کنفرانس حل مسئله

در این نشست که با مدیریت دکتر حسین انتظامی برگزار شد، دکتر حسن خجسته (مدیر رادیو)، مهندس علاءالدین ظهوریان (مدیرکل مطبوعات داخلی وزارت ارشاد)، مهندس جهانگرد (دبیر سابق شورای عالی اطلاع رسانی)، دکتر حسن نمکدوست (مدیر مرکز آموزش همشهری) و دکتر سیاوش شهشهانی (مسئول ثبت دامنه ir) به ارائه نظر پداختند.

دکتر حسین انتظامی در این نشست گفت: در پنل رسانه کنفرانس حل مسئله، سعی شده سخنرانان مصادیق یا ساختاری از حل مسئله در حوزه رسانه را مطرح کرده باشند، و به طور مثال سخنرانی آقای جهانگرد ساختار سازی در حل یک مسئله و مدل دکتر خجسته مصداقی برای حل مسئله در یک رسانه است.

فضای بازتر برای گفتگو

در نخستین بحث دکتر حسن خجسته با ترسیم فضای افت مخاطب رادیو در اوایل دهه هفتاد، از استراتژی توسعه و تنوع به عنوان راه حلی یاد کرد که برای مقابله با این موضوع در پیش گرفته شده بود.

وی گفت در حال حاضر 54 شبکه رادیویی در ایران فعال هستند که از این تعداد 9 شبکه به صورت سراسری، 30 شبکه به صورت استانی، 3 شبکه به صورت محلی، 7 شبکه به صورت شهری و 5 شبکه به صورت برون مرزی مشغول فعالیت هستند.

دکتر خجسته گفت: استراتژی توسعه به گونه ای طراحی شده است که شبکه های جدید ا یکدیگر نسبت رقابتی تکمیلی دارند و با حداقل همپوشانی حوزه ها در مسیر خود یکدیگر را تکمیل می کنند.

وی به نوآوری هایی که در شبکه های مختلف به لحاظ فرم ارائه برنامه ها صورت گرفته اشاره کرد و گفت: شبکه های مختلف صدا همدیگر را به مثابه رقیب می بینند و این رقابت به گونه ای است که تکنیک و فن در همان شبکه باقی می ماند.

خجسته آنگاه به نوع شناسی شبکه های رادیویی کشور پرداخت و گفت: برخی از شبکه‌های رادیویی همه افراد و موضوعات می‌پردازند مثل رادیو ایران و رادیو تهران، برخی به لحاظ موضوعی تخصصی هستند مثل رادیو ورزش و معارف و برخی به گروه های خاصی اختصاص دارند مثل رادیو جوان و گفتگو.

وی سپس با طرح مسئله‌ای جدید به ضرورت های جدیدی پرداخت که منجر به شکل گیری رادیو گفتگو شد.

دکتر خجسته برخی از این ضرورت‌ها را کمک به تعامل و تعاطی و تقابل اندیشه‌ها، افزایش نقدپذیری و کاهش ضریب‌های آسیب‌های فردی و اجتماعی، کمک به شفاف‌سازی حوزه‌های معرفتی، و کمک به شفاف‌سازی فعالیت‌های سیاسی- حزبی ذکر کرد.

وی گفت در رادیو برای حل این مسئله به استراتژی رویکرد چندصدایی رسیدیم و بر این اساس از اردیبهشت 85 رادیو گفتگو شکل گرفت.

خجسته در تشریح مأموریت‌های رادیو گفتگو گفت: اینرادیو می‌خواهد یک «کرسی رسانه»ای باشد تا به « تحقق آزادیخواهی، آزاد اندیشی و فرصت سازی برای اندیشیدن و بیان اندیشه توام با ادب، استفاده از آزادی که یک مطالبه اسلامی است» کمک کند.

وی حضور صدها کارشناس در زمینه‌های مختلف و طرح مباحث روز را از ویژگی‌های رادیو گفتگو دانست و تأکید کرد خط قرمز رادیو گفتگو حوزه‌های اجتماعی‌است و مباحث تا جایی که مخاطب اشکال وارد نکند پیش خواهند رفت.

ورود ایران به جامعه اطلاعاتی

در دومین بحث از این پنل دکتر جهانگرد به طرح موضوع توسعه کاربری فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در کشور پرداخت.

وی از این پروژه به عنوان اولین برنامه‌ای که در آن فن آوری ارتباطات و اطلاعات به کار گرفته شده است یاد کرد و گفت: ما تا پیش از این در عرصه ملی هیچ گونه برنامه‌ریزی در حوزه‌های مختلف  و به صورت چند جانبه نداشته‌ایم. کارکرد اصلی برنامه تکفا پیاده سازی یک نگرش سیستمی د ر عرصه به کار گیری  فن‌آوری است.  در نتیجه این برنامه در عرصه برنامه ریزی ایران یک نقطه عطف تلقی می‌شود.این برنامه همراه با تولد خود یک جهش استراتژیک در عرصه برنامه ریزی کشور ایجاد کرد.

در تمامی برنامه‌هایی  که قبل و بعد از انقلاب اجرا شده ، مدل برنامه‌ریزی به گونه ای نبوده است که در آن بیش از منابعی موجود برنامه‌‌ریزی شود. در نتیجه اتفاقی که در دهه 50 افتاد این بود که در‌آمدمان بیش از برنامه افزایش یافت و دولت وقت برنامه ای برای مصرف آن نداشت. اقتصاددانان معتقد اند که این افزایش در‌آمد و نداشتن برنامه اقتصاد ایران را بیمار کرد.

برای اولین بار در برنامه چهارم توسعه ، تکفا نقش یک موتور محرک را ایفا کرد . برای اولین با ر در این برنامه ابتدا برنامه ریزی کردیم و بعد به دنبال احصا منابع رفتیم . اینکه چگونه بتوانیم 40 درصد کمبود اعتبار را تامین کنیم.

وی با اشاره به اینکه ایجاد جهش در برنامه‌ریزی  استراتژیک در کشور اصلی ترین ماموریت طرح تکفا بوده است به افق‌ها و چالش‌های رسانه‌های جدید از منظر اقتصادی پرداخت.

وی گفت:  بی شک مدیا و شبکه اطلاع رسانی بر تولید ناخالص  کشورها تاثیر خواهد گذاشت به طوری که 70 درصد از تولید ناخالص کشور‌ها از این راه بدست خواهد آمد اگر کشوری در این بین غفلت کند  بیگمان ضرر خواهد کرد.

جهانگردبا اشاه ره اینکه  بر اساس اسناد تاریخی ، زمانی مهمترین عامل مبادله ارتباطات بین کشورها کالاها بودند پس از آن و با افزایش سرمایه و مهمترین عامل بین‌المللی شدن حضور شرکت های چند ملیتی بود گفت: با ظهور اطلاعات مهمترین مشخصه جهانی شدن مبادله اطلاعات شده است به طوری که بر اساس تعریف های بین‌المللی، جهانی شدن متاثر از ای سی تی خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه جهانی شدن پدیده‌ای الزامی است گفت:  تا قبل از دهه 80 در آمد سالانه کشور‌ها بیش از 8 تا 10 هزار دلار در دنیا گزارش نشده بود. اما تغییر ساختار قدرت در عرصه های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بر مبنای تکتولوژی باعث شد کشورهایی مثل سنگاپور و سوئیس به درآمد‌هایی 44 هزار دلار برسند.

وی با اشاره به اینکه هم اکنون ای سی تی در جهان به عنوان مولفه زیربنایی مطرح است گفت: برنامه‌های توسعه جوامع در جهان در طول تاریخ تغییرات اساسی کرده است . منابع اصلی توسعه از نیروی کار،  سرمایه، به  اطلاعات و دانش مبدل شده ‌است. هر جامعه ای که شرایط رشد این بخش را فراهم کند زودتر پیشرفت خواهد کرد.

فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان موتور محرک اقتصاد در جهان تبدیل شده است. در این شرایط پروژه تولید ثروت نیز در دنیا تغییر کرده است . سیستم‌ها ی بسته در جهان حذف می‌شوند توزیع قدرت و مولفه‌های اقتدار تغییر می‌کند. فاصله جغرافیایی به صفر  خواهد رسید در نتیجه این تغییرات  کشور‌ها با تغییر مدیریت و سازماندهی، خود را برای تغییر آماده می‌کنند.

وی با اشاره به چالش‌های کشورهای جهان سوم در راه توسعه در مورد ایران گفت: در ایران ما به این نتیجه رسیدیم که مهمترین نکته برای پایداری، رشد و توسعه، تقلیل فاصله بین فهم مردم در فهم منافع ملی است که لازمه آن دستیابی به آموزش و دسترسی عام به اطلاعات است.

وی با اشاره به اینکه هر پدیده ای برای بقا  نیازمند  برنامه، قانون، بودجه و نهاد باشد گفت: نبود بخش نهاد در طرح تکفا باعث سردرگمی در برخی از بخشهای این طرح است.

وی در پایان گفت: با یک رویکرد جهانی برنامه ملی با رویکرد بخشی ،بازار محور و شهروند مدار این برنامه تهیه شده است.

تجربه چاپ همزمان روزنامه در کشور

مهندس علاءالدین ظهوریان در سومین بخش از این پنل با مرور تجاربی که در زمان قائم‌مقامی مؤسسه جام‌جم داشته به طرح مسئلهه چاپ همزمان روزنامه در کشور پرداخت.

وی هدف از پیگیری این مسئله را  ثبت یکی از تحولات تاریخ مطبوعات به نام جام جم، حرکت بر مدار توجیه اقتصادی، توجه بیشتر به اخبار محلی در چاپ اول جام جم، توسعه ناوگان چاپ کشور، و کمک به توسعه فرهنگی اجتماعی شهرستان‌ها ذکر کرد.

وی تشریح کرد که چگونه پنج حوزه همدان، اصفهان، تبریز، اهواز و ساری توسط جام‌جم به ماشین‌های چاپ تجهیز شد و در قبال این مسئله چه آثار و تبعاتی در توزیع روزنامه در این حوزه‌ها و مناطق هم‌جوار پدید آمد.

به گفته ظهوریان برنامه‌ریزی در پیگیری این مسئله به گونه‌ای بود که در یک دوره یک‌سال و چهارماهه کلیه سرمایه بازگشت یافت و طرح به سوددهی رسید.

براین اساس پیش از اجرای طرح چاپ همزمان جام‌جم در کشور، از 330هزار نسخه تیراژ روزنامه، 180هزار نسخه برای شهرستان‌ها ارسال می‌شد که کل این تعداد در تهران به چاپ می‌رسید و نهایتاً تا ساعت 16 همان‌روز یا بعضاً 10 صبح روز بعد به دورترین نقاط کشور می‌رسید.

در حالی‌که با اجرای این طرح علاوه بر این با افزایش شمارگان روزنامه به 370 هزار نسخه، از 250 هزار نسخه توزیعی در شهرستان‌ها تنها 50 هزار نسخه در تهران چاپ می‌شد، زمان وصول روزنامه به آخرین نقطه کشور نیز به 10 صبح همان روز کاهش یافته بود.

استراتژی بازآموزی خبرنگاران در روزنامه همشهری

چهارمین بحثی که در این نشست جانبی ارائه شد، مسئله ایجاد مرکز آموزش در یک نهاد رسانه‌ای بود.

دکتر حسن نمک‌دوست تهرانی در این خصوص با اشاره به این موضوع که تکنیک‌های روزنامه‌نگاری در جریان‌ کار، تولید، آزمون و اصلاح می‌شوند و ارتقا می‌یابند، اضافه کرد به عبارت دیگر جریان تولید دانش عملی روزنامه‌نگاری از روزنامه‌ها به دانشگاه / آزمایشگاه است.

وی مسائل اصلی تولید و کاربرد دانش روزنامه‌نگاری در ایران را اختلاف سطح میان دانش روزنامه‌‌نگاری ایران و جهان و گسست میان آ‍موزش دانشگاهی و آموزش تحریریه‌ای دانست و افزود، دو هدف اصلی از پیگیری ایجاد مرکز آموزش در روزنامه همشهری کاستن از اختلاف سطح میان دانش روزنامه‌‌نگاری ایران و جهان و کوشش برای حذف گسست میان آ‍موزش دانشگاهی و آموزش تحریریه‌ای بوده‌است.

دکتر نمک‌دوست به برنامه آموزش فراگیر روزنامه‌نگاری همشهری با تأکید بر روزنامه‌نگاری چند رسانه‌ای اشاره کرد ویژگی‌های این دوره را پذیرش شش هکار همشهری، پذیرش شش همکار آزاد از طریق بررسی شرح سابقه کار، آزمون زبان، مصاحبه تخصصی، نگارش مقاله تخصصی، آموزش در «نیوزروم»، تمام وقت بودن آموزش، رایگان بودن دوره، پرداخت کمک هزینه تحصیلی، آموزش زبان انگلیسی، آموزش نرم‌افزارها، سفارش محتوای اختصاصی برای دوره به استادان ایرانی، دعوت از استادان غیرایرانی، و حضور شرکت‌کنندگان در این دوره در تحریریه روزنامه ذکر کرد.

دکتر نمک‌دوست در تشریح بخش‌های دیگری از استراتژی بازآموزی خبرنگاران روزنامه همشهری به آموزش‌های عمومی و تخصصی ضمن خدمت در مؤسسه همشهری آشاره کرد.

وی همچنین نشست‌های برگزار شده توسط مرکز آموزش همشهری این گونه معرفی کرد:

• نشست اول: روزنامه‌نگاری آنلاین؛ یک نشست تعاملی – شهریور 1385
• نشست دوم: صدا در ایننترنت: پادکست - مهر ماه 1385
• نشست سوم: اس. ام. اس (Sms) ؛ رسانه خبر – آبان 1385

دکتر نمک‌دوست همچنین از برگزاری نشست چهارم مرکز آموزش با عنوان‌ روزنامه‌نگاری شهروندی که در آذر 1385 برگزار خواهد شد اشاره کرد.

مسئله‌های ثبت دامنه ir

دکتر سیاوش شهشهانی آخرین بخش این نشست جانبی را با موضوع ثبت دامنه ir ارائه کرد.

بر اساس آنچه دکتر شهشهانی در تاریخچه موضوع ذکر کرد، اخذ مجوز ثبت دامنه در 15 فروردین 73 انجام شد و در 13 شهریور 80 با سازماندهی جدیدی که برای ثبت دامنه ir صورت گرفت، تعداد دامنه‌های ثبت شده به حدود ۶۷۰ رسید.

وی گفت از ابتدای دی‌ماه 82 با آزادسازی ضوابط تعداد دامنه‌های ثبت شده به 3400 دامنه رسید و از مرداد 83 با ارائه مجوز کارگزاری ثبت دامنه رشد چشگیری داشت که بر این اساس در پایان سال 83 تعداد 14 هزار و در پایان سال 84 تعداد29500 دامنه ir ثبت شده بود که این رقم امروز بالغ بر 45 هزار و 300 دامنه است.

وی همچنین به امکان ثبت دامنه فارسی از مهرماه 84 اشاره کرد.

دکتر شهشهانی ضریب دامنه‌های عمومی به دامنه‌های کشور در ایران را در حال حاضر 1.38 ذکر کرد.

در عین حال دکتر شهشهانی تأکید کرد در موضوع ثبت دامنه ir با مسائلی روبه‌رو بودیم اما سعی کردیم به‌جای کلی‌نگری مسائل را به صورت جزئی پیگیری و به عمل برسانیم.

دکتر شهشهانی از جمله این مسائل را کارشکنی برخی مقامات آمریکایی در اختصاص دامنه ir به ایران ذکر کرد که با پیگیری‌های انجام شده سرانجام ایران موفق به در اختیار گرفتن این دامنه شده‌است.

کنفرانس بین‌المللی استراتژی‌ها و تکنیک‌های حل مسئله، که از روز یکشنبه ششم آذر در محل سالن اجلاس سران آغاز به کار کرده بود، روز دوشنبه(7 آذر) به کار خود پایان داد.

تولید علم و فناوری، استراتژی‌ها و تکنیک‌های حل مسأله با تأکید بر:

• فلسفه، مبانی و اهداف استراتژی‌های حل مسأله؛
• تاثیر استراتژی‌های حل مسأله در توسعه مرزهای دانش؛
• تاثیر استراتژی‌های حل مسأله در توسعه فناوری؛
• جایگاه حل مسأله در نظام های نوآوری؛
• فلسفه و مبانی تفکر خلاق در خلق سیستم‌های بدیع و بهبود سیستم‌های موجود.

محور اصلی این کنفرانس بود.