اوباما با کنترل بیشتر اوضاع در افغانستانی که در تاریخ 2500 ساله‌اش همواره دربرابر اشغال خارجی‌ها مقاومت کرده‌است، قصد دارد ماموریتی که اسکندر و کشورگشایان دیگر در آن و در افغانستان ناکام ماندند را با موفقیت به سرانجام برساند.
برنامه جدید اوباما با همه جنجال‌هایی که به همراه داشت، یک بازی پرریسک است که شانس برد و باخت در آن پنجاه پنجاه است. هزینه پیروزی - اگر پیروزی در کار باشد - هم برای افغان‌ها و هم برای غرب بسیار بالاست. هزینه شکست اما آنقدر بالاست که قابل محاسبه نیست. بهای شکست را هم مردم افغانستان باید بپردازند؛ هم دولت غیرنظامی ضعیف پاکستان، هم ناتو و هم اوباما.
به همین دلایل است که این برنامه جدید برای همه نکته‌ای دارد و از جمله برای طالبان. نکته این استراتژی جدید برای طالبان این است که آمریکا و متحدانش همزمان با پیشروی، برای عقب‌نشینی و خروج از افغانستان هم برنامه تعیین کردند.
آنها با همان انرژی که درباره افزایش نیرو سخن گفتند، از مذاکره و تعامل با میانه‌روها هم حرف زدند و از دولت کرزی هم خواستند در کنار ملت افغانستان بایستد. آمریکا و متحدانش به‌دنبال واگذاری قدرت از دولت مرکزی کابل به شهرستان‌ها و مناطق و قبایل سنتی هستند.
به گفته یکی از دستیاران کاخ سفید، استراتژی جدید آمریکا در افغانستان از هر نظر که نگریسته‌شود، یک میدان مین بالقوه است. با شدت گرفتن درگیری‌ها در افغانستان در ماه‌های آینده، این استراتژی می‌تواند مانند یک ابزار انفجاری عمل و وجهه اوباما را نابود کند. این جنگ اوباماست و شخص او مهم‌ترین تلفاتش خواهد بود.
آیا این برنامه جواب می‌دهد؟ فعلا که رقابت شروع شده و توپ در رفته‌است. از نظر نظامی، قرار است بیش از 9 هزار تفنگدار آمریکایی در روزهای آینده در جنوب افغانستان و در هیلمند و قندهار مستقر شوند. این منطقه اکنون صحنه شدیدترین درگیری‌ها با حضور نظامیان انگلیسی و کانادایی است. ژنرال جیمز کانوی، فرمانده تفنگداران هفته گذشته گفت: نخستین گروه از نیروها قرار است تفنگداران باشند. ما قبل از سخنرانی رئیس‌جمهور، خودمان را آماده کرده‌بودیم. جنگ سختی پیش رو داریم.
با اعلام نظر اوباما، شمار نظامیان آمریکایی در جنوب افغانستان دوبرابر می‌شود. هدف اصلی و اولیه، مقر طالبان موسوم به مقر مرجان است. این مرکز، کانون تجارت تریاک در مرکز هیلمند است. نزدیک به هزار نظامی آمریکایی به‌زودی عازم جنوب می‌شوند.
یک گروه دیگر از نظامیان به‌سوی شرق در منطقه پکتیا و خوست روانه می‌شوند. این منطقه کانون عملیات شاخه حقانی است که نفوذش به مرز افغانستان و پاکستان و منطقه وزیرستان گسترش یافته‌است. فشار آمریکا به اسلام‌آباد برای افزایش همزمان عملیات و حملاتش علیه طالبان پاکستان در مناطق قبایلی، از امروز بیشتر خواهد شد.
بخش دیگری از استراتژی جدید اوباما بر ضرورت حفاظت از شهرهای افغانستان و غیرنظامیان و راه‌های ارتباطی تاکید دارد. این همان تاکتیکی است که نیروهای شوروی در دهه 1980 به‌کار گرفتند. برای تحقق این هدف بسیج سریع نیروهای نظامی در اطراف قندهار و دیگر شهرها ضروری است.
ژنرال نیک کارتر، فرمانده جدید انگلیسی جنوب افغانستان اخیرا گفته است که نظامیان ائتلاف قرار است در مناطق پرجمعیت متمرکز شوند. حضور این نیروها قرار است با افزایش کمک‌های اقتصادی، آموزشی، توسعه‌ای و هماهنگی بیشتر برای ایجاد فضای نرمال زندگی شهری در این مناطق همراه شود.
همزمان حملات هدفمند شکار و کشتار فرماندهان القاعده و طالبان در مناطق کوهستانی و حومه شهرها با به‌کار‌گیری نیروهای ویژه، هواپیماهای بدون سرنشین و واحدهای ارتش افغانستان قرار است بیشتر شود.
شمار رو به رشد ارتش و پلیس افغانستان که قرار است تا پایان سال 2010 دو برابر شود، مذاکرات مستقیم با رهبری طالبان در افغانستان و پاکستان، توسعه منابع دولتی و محلی در بیش از 400 شهر و روستای افغانستان، فشار به کرزی برای اعمال حاکمیت مؤثرتر و مبارزه با فساد و تعیین استاندارد و معیار برای پیشرفت و توسعه منابع نظامی و غیرنظامی افغانستان، از دیگر جنبه‌های مهم استراتژی جدید است، اما هیچ‌کدام از این موارد قرار نیست به‌سرعت به نتیجه برسد. بازی اوباما هم به همین دلیل خطرناک و پرریسک است.
اگر اول از همه، روند افغانیزه کردن امور و پیشرفت ارتش و پلیس افغانستان به خوبی پیش رود، انتقال قدرت به‌خود افغان‌ها از پایان سال 2010 ممکن خواهد شد. این تنها راه خروج از این بحران است، اما زمان به سرعت در حال از دست رفتن است. هم از نظر سیاست داخلی آمریکا و هم از نظر میزان حمایت افکار عمومی، وقت بسیار تنگ است.
اوباما کمتر از یکسال وقت دارد تا در این زمینه پیشرفت کند، اما هزینه‌های این بازی پرخطر روز‌به‌روز در حال افزایش است. پاکستان؛ جایی که همه منتظر یک کودتای نظامی دیگر در آن هستند، در ناتو که اعتبارش بسته به آینده افغانستان است و در آمریکا، همه چیز به این استراتژی و میزان موفقیتش بستگی دارد،
اما از همه مهم‌تر اوباما باید اعتماد مردم افغانستان را به‌دست آورد که بسیار به موفقیت ماموریت غرب در نهمین سال جنگ بدگمانند. تا‌کنون هیچ قدرت خارجی نتوانسته در افغانستان به چنین موفقیتی برسد.
گاردین- 2 دسامبر 2009
ترجمه: نیلوفر قدیری