محمد شریفی‌مقدم، معاون پشتیبانی سازمان نظام پرستاری کشور با بیان اینکه آیین‌نامه اجرایی قانون ارتقای بهره‌وری نیروهای بالینی نظام سلامت (کاهش ساعت کاری پرستاران) در هیأت دولت به تصویب رسید،
اظهار کرد: براساس این مصوبه با توجه به سختی کار، سابقه خدمت و کار در نوبت‌های کاری غیرمتعارف دستورالعملی به تفکیک مشاغل و به نسبت نوع فعالیت توسط وزارت بهداشت تعیین و ابلاغ خواهد شد.
با اجرای این طرح، ساعت کاری پرستاران با توجه به سختی کار و سنوات کاری به‌صورت پلکانی کاهش می‌یابد این درحالی است که ابتدایی‌ترین سؤال یعنی چگونگی پرداخت افزایش هزینه‌های بیمارستان‌ها پس از اجرای این طرح همچنان بی‌پاسخ مانده است؟
اجرای طرح ارتقای ساعت کاری پرستاران و کاهش ساعت فعالیت پرستاران در طول هفته از44ساعت به 35 ساعت، افزایش بار مالی دولت را در پی دارد؛ آن هم بخشی از دولت که همین حالا هم با گرفتاری‌های مالی لاینحلی روبه‌روست؛ یعنی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
از سوی دیگر، اگرچه دستورالعمل قانون کاهش ساعت کار پرستاران مصوب مجلس شورای اسلامی، تهیه و نهایی شد، اما به‌نظر نمی‌رسد مشکلات پرستاران که تابعی از مشکلات نظام سلامت در کشور ماست، در آینده نزدیک قابل حل باشد.
میرزابیگی، رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری در این خصوص گفت: شاخص پرداخت کارانه به پرستاران، علم، اخلاق و ارتباط و تعامل صمیمی و دوستانه با بیماران است، بنابراین هر پرستار باسواد و خوش اخلاق که رضایت بیماران را تأمین‌کند، از کارانه و امنیت شغلی بالاتری برخوردار است و نمره ارزشیابی بالاتری خواهد داشت و هر پرستار بداخلاق و کم‌سواد که بیماران از او رضایت نداشته باشند،
از کارانه کمتر و امنیت شغلی بی‌ثبات‌تری برخوردار می‌شود. وی افزود: برآورد ابتدایی بار مالی اجرای این طرح برای دولت سالانه 100 تا 120میلیارد تومان است که امیدواریم در بودجه سال آینده مصوب و اجرایی شود. همچنین وزارت بهداشت باید نیروی لازم را برای اجرای این قانون جذب کند.
با تصویب آیین‌نامه اجرایی قانون ارتقای بهره‌وری خدمات پرسنل بالینی، بالاخره پرستاران جزو شاغلان مشاغل سخت و زیان آور محسوب شدند و از سال آینده با اجرای آن، آنها زندگی حرفه‌ای جدیدی را تجربه خواهند کرد.
میرزابیگی گفت: با اجرای این طرح، ساعت کاری پرستاران براساس 3 عامل سابقه کاری، سختی کار و نوبت کاری تا 8 ساعت براساس جداولی که در حال طراحی است، به دست‌کم 35ساعت در هفته تقلیل می‌یابد.
5ساعت از این کاهش ساعت کاری مربوط به سابقه کار است که مثلاً برای یک پرستار با 15 سال سابقه به شکل کامل اعمال می‌شود و 2ساعت آن به سختی کار و یک ساعت دیگر آن به نوبت کاری پرستار وابسته است.
وزیر بهداشت و درمان نیزدرخصوص جزئیات این طرح گفت: براساس این مصوبه ساعت کار شاغلان بالینی شامل پرستاران، بهیاران، کمک‌بهیاران، ماماها، کاردان‌های اتاق عمل، کاردان‌ها و کارشناسان هوشبری در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی شبانه روزی دولتی و غیردولتی دست بالا تا 8ساعت در هفته کاهش می‌یابد.
دکتر مرضیه وحید دستجردی افزود: این کاهش با توجه به سختی کار، سابقه خدمات و کار در نوبت کاری غیرمتعارف و با توجه به شیوه‌نامه تفکیک مشاغل و به نسبت نوع فعالیت از سوی وزارت بهداشت، تعیین و ابلاغ می‌شود.
وی با بیان اینکه براساس این مصوبه ساعت کار کارکنان بالینی در بخش‌های دولتی و غیردولتی در ایام تعطیل و شب‌ها با ضریب 5/1 محاسبه می‌شود، ادامه‌داد: بنابراین اکثر کارکنان بالینی شاغل در نوبت‌های شب که 8 ساعت کارمی کنند، تعداد ساعت آنها 5/1 برابر محاسبه شده و حقوقی معادل 5/1 برابر می‌گیرند.
وزیربهداشت گفت: کارکنان بالینی در بخش‌های روانی و سوختگی بیمارستان‌ها هم که سابق بر این مشمول این مصوبه بودند، علاوه بر مرخصی استحقاقی سالانه، دست بالا یک ماه از مرخصی استحقاقی استفاده می‌کنند.
پرستاران شاغل در مراکز درمانی معتقدند که در حال حاضر چند نوع ساعت کاری برای پرستاران در بیمارستان‌های دانشگاهی مختلف کشور حاکم است؛ عده‌ای موظف به 36 ساعت کار، عده‌ای 40 ساعت و عده‌ای دیگر 44 ساعت کار در هفته هستند.
تنها گروهی که ساعت کاریشان بیش از 44ساعت است اعضای هیأت علمی هستند که 54ساعت در هفته برای آنها مصوب شده است، در حالی‌که گاهی عملا حضور اعضای هیأت علمی در مراکز درمانی دولتی به 10ساعت در هفته هم نمی‌رسد و بقیه وقت آنها در بخش خصوصی می‌گذرد.
فاصله با استاندارد
طبق استاندارد جهانی، حداقل نیروی لازم برای هر 3شیفت کاری حدود2نیرو به ازای هر تخت بیمارستانی است و برای هر یک‌هزار جمعیت در دنیا، حداقل 3 پرستار وجود دارد.
از سوی دیگر، ساعت کار مصوب پرستاران اکنون ۴۴ساعت در هفته است که این میزان برای شغل پرستاری که از پرعارضه‌ترین حرفه‌هاست، بسیار زیاد است.
همچنین در شرایطی که دستمزد پرستاران در جهان در ردیف‌های دوم، سوم و یا چهارم قراردارد در ایران و در نظام بهداشت فاصله دستمزد این قشر با سایر بخش‌ها بسیار زیاد است.
کارشناسان معتقدند که، متأسفانه پرستاران تنها در حیطه درمان دیده شده‌اند، در حالی که پرستاران درهر سه حیطه پیشگیری، درمان و بازتوانی می‌توانند حضور فعال داشته باشند لذا باید استانداردهای مراقبت‌های پرستاری را تدوین کنیم تا بر مبنای این استانداردها بتوانیم ارزیابی درستی از وضعیت و کیفیت ارائه خدمات پرستاری داشته باشیم.
اختلال خواب یکی از مشکلات شایع بین پرستاران است، با این حال در بسیاری از بیمارستان‌ها شاهدیم که به‌علت کمبود پرستار، 30 تا 40 بیمار به یک پرستار تحویل می‌شوند و پرستار خسته باید به‌تنهایی از همه بیماران در یک شیفت کاری مراقبت کند.
در بسیاری از کشورهای دنیا ازجمله استرالیا، پرستاران نه‌تنها به اضافه کاری اجباری مجبور نمی‌شوند، بلکه حتی‌حق‌یک ساعت اضافه کاری بیشتر را هم ندارند.
کارشناسان معتقدند که شرح وظایف فعلی پرستاران حدود 20سال است که بازنگری نشده و در مراکز درمانی، خدمات در سطح پایین و بدون هیچ الگویی ارائه می‌شود درحالی‌که این حق مردم است که بدانند نقش پرستار در مراکز درمانی چیست و چه انتظاراتی باید از آنها داشت و چه انتظاراتی را نباید داشت.