آیا استفاده بیش از حد از ویتامین‌ها انسان را بیمار می‌کند؟
سهند رکنی از تهران
استفاده بیش از اندازه و بی‌رویه از ویتامین‌ها به طور قطعی می‌تواند بیماری‌ها و ناراحتی‌های فراوانی ایجاد کند. ویتامین‌ها ترکیباتی حیاتی هستند که به عنوان مواد غذایی به میزان بسیار کم مورد نیاز بدن هستند. این ترکیبات در اوایل قرن نوزدهم به تدریج شناخته شدند و عوارض کمبود هر یک از آنها برای پزشکان مشخص شد. میوه‌ها و سبزی‌ها اغلب از بهترین موادی هستند که در آنها ویتامین یافت می‌شود. همان‌طور که کمبود ویتامین می‌تواند برای انسان مضر باشد و سبب بیماری شود، استفاده بیش از حد ویتامین هم برای فرد مشکلات فراوانی ایجاد می‌کند. البته این ناراحتی‌ها همیشه با مصرف بی‌رویه قرص‌ها و آمپول‌هایی که شامل ویتامین هستند اتفاق می‌افتد.
بنابر این باید از مصرف بیش از حد ویتامین‌های خوراکی پرهیز و تنها به اندازه لازم آنها را مصرف کنید. معمولاً قرص‌های مولتی ویتامین خوراکی به میزان یک بار در روز شامل تمام مواد ویتامینی مورد نیاز برای بدن هستند و مشکلی ایجاد نمی‌کنند. باید به یاد داشته باشید که مسمومیت با ویتامین تنها زمانی رخ می‌دهد که این داروها بیش از اندازه استفاده شود. استفاده زیاد از میوه‌ها و سبزی‌ها به هیچ‌وجه باعث ایجاد مسمومیت با ویتامین نمی‌شود و این مواد برای سلامتی بسیار مفید هستند.
لبنیات نیز دارای ویتامین D هستند که برای رشد بدن و استخوان‌ها بسیار مفیدند، ویتامین A در هویج، ویتامین C در مرکبات مانند پرتقال، نارنگی و... و ویتامین‌های B در سبزی‌ها وجود دارد. همچنین گوشت، جگر خوراکی و غذاهای دریایی شامل انواع ویتامین‌ها به خصوص انواع ویتامین‌های B هستند.
در مصر باستان به این نکته پی برده بودند که خوردن جگر باعث می‌شود که بیمار دچار شب کوری (ناراحتی ای که در اثر کمبود ویتامین A رخ می‌دهد) بهبود یابد. همچنین دریانوردانی که در قرن‌های قبل برای ماه‌ها در کشتی کار می‌کردند و هیچ‌گونه میوه و سبزی استفاده نمی‌کردند دچار بیماری ای به نام«اسکوروی» [اسکوربوت] می شدند که در اثر کمبود ویتامین C رخ می‌دهد.
در شرق آسیا مردمانی که به علت فقر برای مدت‌ها تنها از برنج استفاده می‌کردند و هیچ‌گونه گوشتی نمی‌خوردند، دچار بیماری‌ای به نام «بری‌بری» می‌شدند که در حقیقت در اثر کمبود ویتامین1 B رخ می‌دهد. مسمومیت با ویتامین اگر چه به هیچ وجه به اندازه کمبود ویتامین شایع و خطرناک نیست، می‌تواند عوارض زیادی ایجاد کند. مسمومیت با ویتامین A می‌تواند باعث سردرد، تهوع، بی‌اشتهایی و بسیاری علایم دیگر شود. مسمومیت با ویتامین D (تنها در اثر مصرف بی‌رویه داروهای شامل ویتامین D) می‌تواند باعث افزایش کلسیم خون، سنگ کلیه و بسیاری عوارض دیگر شود. سایر ویتامین‌ها هم در صورت مصرف بی‌رویه می‌تواند برای فرد مشکلات فراوانی ایجاد کند.