تاریخ انتشار: ۱۶ تیر ۱۳۸۵ - ۱۵:۲۹

سارا صاحبی : مابین داخل و خارج خانه ها، ساختمانها و فضاهای شهری ، لایه حد واسطی وجود دارد که از ابتدایی ترین مراحل پیدایش معماری در زندگی بشر،تاکنون سیر تحولی قابل تاملی داشته است.

این لایه ، علاوه بر وظایف نخستین خود مانند نقش حفاظتی ، تعیین محدوده های مالکیت و ایجاد فضای خصوصی، رفته رفته وظیفه ابراز هویت ، زیبا سازی محیط شهری و همین طور کارکردهای فرهنگی بسیاری را نیز به عهده گرفته است .

 پوشش ساختمان که در ابتدا موظف بود حائلی میان انسان و تهدیدهای محیط خارج باشد ، در عین حال می باید نقش رابط میان فضاهای خصوصی و عمومی، خلوتی و شلوغی ، مصنوعی و طبیعی را نیز ایفا کند .

امروزه بحث نما سازی در ساختمان و ساخت بدنه شهری یک بحث هویتی و فرهنگی است . در نماهای شهری ما معمولا به هم ریختگی هایی مشاهده می شود که بیشتر ناشی از تقلیدهای کورکورانه از سبک های معماری است . استفاده های بی رویه و نا به جا از یکی از مصالح در یک دوره زمانی باعث از بین رفتن و بی ارزش شدن آن مصالح می شود که متاسفانه در بدنه های شهری خود بسیار با این پدیده روبه رو هستیم . مگر نه این که معماری هر عصر ، بیانگر تفکر و اندیشه حاکم برآن دوره است ؟ پس در این صورت می توان گفت که سیمای هر بنا نیز بیان کننده تفکر صاحب آن است . حال پرسشی که پیش می آید این است که آیا ارتباطی میان آشفتگی نماهای شهری با آشفتگی اندیشه صاحبانشان وجود ندارد ؟

متاسفانه با وجود توجه روزافزون به مساله پوشش بنا و نقش مهمی که می تواند در بهبود شرایط معماری روزگار ما داشته باشد در معماری معاصر کشور ما هنوز توجهی در خور و مناسب به آن نشده. اغلب دست اندرکاران صنعت ساختمان ، پوشش ساختمان را لایه ای جدا در نظر می گیرند که فقط وظیفه زیبا ساختن بناها و نشان دادن منزلت اجتماعی صاحبانشان را بر عهده دارند.

در اثبات این امر، همین بس که قوانین کنترل پیش آمدگی بنا ، خط آسمان و کنترل همسطح بودن بناهای مجاور است . در حالی که مثلا در روسیه ، هر ساختمانی که قرار است ساخته شود قبلا ماکت آن تهیه می شود و در صورت همخوانی با بدنه شهری مجوز ساخت می گیرد و همخوانی و زیبایی بدنه شهری نیاز به برنامه ریزی و تفکر دارد.

به گفته حسن فتحی ، معمار مصری ، بدبختانه ، چشم آدمی مانند گوشش حساس نیست . وقتی گوشتان صدای ناهنجاری را می شنود، شما ناخود آگاه از جا می پرید ، اما اگر دیدگانتان تناسبی ناهنجار را ببیند ، یکه نمی خورید و مثلا چشمتان سرخ نمی شود یا از آن اشک نمی آید و دردتان نمی گیرد ! البته امروزه بسیاری از نقشها تا حدی از هم تفکیک گردیده و به صورت لایه های مجزا و مستقل و یا ترکیبی در بناها قابل رویت می باشند .

به هر صورت پوشش ساختمان باید به این نیازها پاسخ دهد:
مقاومت و پایداری در برابر نیروهای جانبی و خارجی
مقاومت در برابرآب و هوا و رطوبت زمین
دوام و عدم نیاز به نگهداری
آتشپادی ( پایداری و مقاومت در برابر نفوذ آتش و حرارت)
مقاومت در برابر انتقال حرارت
مقاومت در برابر صوت

در نماهای امروز شهرهای ما آنچه دیده می شود تنها تضاد است؛ تضادها و آشفتگی هایی که به یکپارچگی نمی رسند و این وظیفه طراحان و معماران است که با استفاده صحیح از دانش و هنر و تکنولوژی و مصالح چهره شهر ها را سامان بخشند.