موجب شد تا سر انجام چندی پیش نمایندگان مجلس به یک فوریت طرحی رای دهند که درصورت تصویب نهایی و حذف بند مرتبط با تعیین تعرفه 70 درصدی، امسال نیز تعرفه 90 درصدی واردات خودرو اعمال خواهد شد.
با اسحاق جهانگیری، وزیر اسبق صنایع و معادن در این‌باره گفت‌وگو کرده‌ایم.
- در تعیین تعرفه کالاهای صنعتی چه الزاماتی باید مد نظر قرار گیرد؟
تعرفه باید به‌گونه‌ای باشد که در آن میزان حمایت دولت از تولید‌کننده مشخص شود. از سوی دیگر تعیین عدد تعرفه به سرمایه‌گذاران جدید علامت می‌دهد که در چه رشته صنعتی مزیت‌هایی برای سرمایه‌گذاری در کشور وجود دارد. هنگامی که تعرفه فولاد 15 درصد و تعرفه خودرو حدود 100درصد است،
سرمایه‌گذار می‌داند که سرمایه‌گذاری در صنعت خودرو به‌دلیل میزان حمایت‌های دولت و کاهش تعرفه چندان قابل اتکا نیست اما صنعت فولاد به‌دلیل مزیت‌هایی مانند وجود انرژی، منابع معدنی و نیروی انسانی مناسب حتی با تعرفه 15درصدی قادر به ادامه حیات با افزایش واردات است. در واقع اعمال تعرفه بالا این علامت را به سرمایه‌گذار می‌دهد که رشته مد نظر مشکلاتی را دارد که حتی با تعرفه 100درصدی و حمایت همه‌جانبه دولت نیز به سختی قادر به ادامه رقابت با محصولات خارجی است.
گروه سومی که در تعیین تعرفه حائز اهمیت است مصرف‌کننده داخلی است. به هنگام تعیین تعرفه باید مصرف‌کننده داخلی احساس نکند که با تعرفه بالا و بازار انحصاری مورد اجحاف قرار گرفته است. تعرفه باید حقوق مصرف‌کننده را تامین کند. گروه چهارم ذینفع در تعیین تعرفه، دولت است که یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی دولت از محل واردات تامین می‌شود.
- چالش‌های اخیر در زمینه تعیین تعرفه واردات خودرو، ریشه در چه مسائلی دارد؟
تعرفه، موضوعی است که از پیچیدگی و اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و باید به‌نحوی طراحی شود که همه جوانب مذکور در آن رعایت شود؛ هنگامی که به شیوه غیرکارشناسی و سیاسی در مورد آن تصمیم‌گیری شود، حقوق بخشی از افراد ذینفع در آن نادیده گرفته خواهد شد.
اگر تولیدکنندگان در این زمینه تصمیم اصلی را بگیرند ممکن است حقوق مصرف‌کننده رعایت نشود و علامت درستی به سرمایه‌گذاران داده نشده و منافع دولت حفظ نشود و درصورتی که دولت تنها با هدف کسب درآمد بیشتر، تعرفه‌ها را کاهش دهد ممکن است حقوق سایر بخش‌ها نادیده گرفته شود. به همین دلیل گفته می‌شود تعیین تعرفه از پیچیدگی‌های کارشناسی خاصی برخوردار است و به هنگام تعیین تعرفه باید صرفا به مباحث کارشناسی و سیاستگذاری توجه شود.
- چگونه می‌توان در بازارهای جهانی با سایر تولیدکنندگان رقابت کرد؟
کشورمان که تیراژ تولید خودرو در آن به یک تا 5/1 میلیون رسیده، نباید خودرو را تنها برای بازار داخلی تولید کند بلکه باید کیفیت خودرو به حدی بالا رود که قادر به رقابت در بازارهای جهانی باشد. باید سیاستگذاری خودرو در وزارت صنایع و معادن به‌نحوی تعیین شود که آینده این صنعت را تثبیت کند و‌گر نه حتی مصرف‌کننده داخلی نیز به‌دلیل قیمت و کیفیت نامناسب به سمت خودروهای وارداتی خواهد رفت.
خودرو‌سازان اگر قادر به کاهش قیمت و افزایش کیفیت محصولات خود نباشند، حتما زمینگیر خواهند شد. برای برون رفت از این شرایط در دولت پیشین، ارتباط با خودرو‌سازان معتبر دنیا و رعایت استانداردهای جهانی را مد نظر قرار دادیم و بر همین اساس بود که از تولید پیکان، پاژن، پاترول و رنو 5 جلوگیری کردیم.