متن سخنرانی رییس‌جمهور به این شرح است:
« بسم‌الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و الصلوه و السلام علی سیدنا و نبینا محمد و آله‌الطاهرین و صبحه المنتجبین
اللهم عجل لولیک الفرج و العافیه والنصر واجعلنا من خیر اعوانه و انصاره و المستشهدین بین یدیه
خانم‌ها و آقایان، میهمانان گرامی
خداوند را سپاسگزارم که فرصتی عنایت فرمود تا در مورد یکی از مهمترین موضوعات مشترک جهانی با یکدیگر گفت‌وگو نماییم.
از میهمانان عزیزی که از سایر کشورها حضور یافته‌اند تشکر می‌نمایم و امیدوارم تلاش این جمع به نتایج مفیدی منجر شود.
شعار این اجلاس یک شعار بسیار پرمعنا و در صورت تحقق، ضامن امنیت پایدار و صلح برای همگان است.
دوستان گرانقدر
به خوبی می‌دانید که امنیت از پایه‌های اصلی زندگی شرافتمندانه و مقدمه‌ی لازم برای پیشرفت و رفاه عمومی است. صلح و امنیت خواست اولیه‌ی همه‌ی ملت‌ها و دولت‌های مستقل و صلح‌طلب است. بدون امنیت پایدار و احساس امنیت، امکان برنامه‌ریزی همه‌جانبه برای پیشرفت و رفاه وجود ندارد. امروز علیرغم اینکه بخش وسیعی از منابع ملت‌ها به جای توسعه‌ی رفاه، صرف تامین امنیت ملی می‌گردد، نشانه‌ای از بهبود وضعیت و کاهش فضای تهدید مشاهده نمی‌شود.
شورای امنیت و سازمان ملل متحد نیز طی بیش از شصت سال نتوانسته‌اند امنیت پایدار و احساس امنیت را بر روابط بین‌المللی حاکم نمایند و شرایط امروز به مراتب نامناسب‌تر از دهه‌های قبل است.
جنگ‌ها، تجاوز و اشغالگری‌ها و بالاتر از آنها سایه تهدید و مهمتر از اینها انباشت سلاح‌های هسته‌ای و کشتار جمعی و بدتر از همه سیاست‌های اعمالی از ناحیه چند دولت توسعه‌طلب، چشم‌انداز امنیت در مقیاس ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی را برای همه‌ی کشورها و ملت‌ها مبهم ساخته است و فضای ذهنی امروز جوامع به شدت متاثر از احساس تهدید و ناامنی است. شعار خلع سلاح هسته‌ای محقق نشده است و آژانس انرژی اتمی در انجام وظایف خود موفق نبوده است. زرادخانه‌های هسته‌ای و شیمیایی و بیولوژیک هر روز انباشته‌تر می‌شود و رقابت تسلیحاتی گسترش می‌یابد.
به راستی علت چیست؟
به نظرم علت را باید در سیاست‌ها و اقدامات چند دولت زیاده‌خواه و مستکبر جست‌وجو کرد که به برخی از آنها اشاره می‌نمایم:
1- سیاست تولید و به کارگیری سلاح‌های هسته‌ای
اولین سلاح‌های هسته‌ای توسط دولت آمریکا ساخته و به کارگیری شدند. این اقدام ضدبشری به ظاهر دست برتر را برای آمریکا و متحدینش در جنگ دوم پدید آورد، لیکن خود عامل و مشوق اصلی توسعه‌ی سلاح‌های هسته‌ای توسط دیگران شد. نفس تولید سلاح‌های هسته‌ای در یک کشور بهترین توجیه و عامل توسعه توسط دیگران است.
2- استفاده از سلاح هسته‌ای به عنوان ابزار بازدارندگی
این سیاست عامل اصلی توسعه‌ی رقابت تسلیحاتی است؛ چرا که بازدارندگی، مستلزم داشتن دست بالا در کیفیت و کمیت سلاح است و این خود به رقابت خانمان‌برانداز هسته‌ای دامن زده است. می‌دانید امروز بیش از 20 هزار کلاهک هسته‌ای در دنیا وجود دارد که حدود نیمی از آن در آمریکا انبار شده است که از این تعداد حدود 2500 کلاهک، استراتژیک بوده و به سوی اهداف حیاتی دنیا نشانه‌گیری شده است. در طرف رقیب آمریکا نیز بالاجبار و به بهانه بازدارندگی، توسعه سلاح اتمی ادامه دارد.
3- تهدید به استفاده از سلاح هسته‌ای در مناسبات بین‌المللی
متاسفانه دولت آمریکا هم از سلاح هسته‌ای استفاده کرده است و هم به طور رسمی تهدید به استفاده از آن کرده است. یک کشور دیگر اروپایی نیز چند سال قبل به بهانه‌ای همین تهدید را تکرار کرد. وقتی دارندگان و تهدیدکنندگان و استفاده‌کنندگان از سلاح اتمی با برخورداری از حق ناعادلانه وتو در بالاترین مرجع مسوول امنیت جهانی حضور دارند، آیا این به معنای تشویق دیگران به تولید سلاح اتمی برای تامین امنیت ملی‌شان نیست.
4- استفاده ابزاری و یک‌جانبه از شورای امنیت و آژانس انرژی اتمی
متاسفانه این رفتار ناپسند و ناعادلانه بر اثر تکرار به یک روند تبدیل شده است. شورای امنیت آشکارا به ابزار اعمال سیاست‌های چند دولت زورگو تبدیل شده و تا کنون نتوانسته است از حقوق و امنیت ملی کشورها صیانت نماید. توجیه حمله به عراق و افغانستان، رفتار در جنگ صدام علیه ملت ایران و در موضوع فلسطین موید این معناست.
آژانس انرژی اتمی نیز به جای خلع سلاح دارندگان سلاح اتمی، به عنوان فلسفه وجودی‌اش و کمک به اعضا برای استفاده مناسب و صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای طبق وظیفه ماده 4 اساسنامه، متاسفانه به ابزار فشار بر اعضای فاقد سلاح و جلوگیری از بهره‌مندی آنان از حقوق هسته‌ای قانونی تبدیل شده است.
تا کنون هیچ یک از اعضای فاقد سلاح هسته‌ای نتوانسته‌اند به راحتی و بدون تحمل فشارها و تهدیدها از حقوق قانونی خود در استفاده‌ی صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای برخوردار شوند؛ این در حالی است که علیرغم صراحت ماده‌ی 6 اساسنامه، حتی یک گزارش از نظارت بازرسان آژانس از تاسیسات هسته‌ای دولت آمریکا و متحدانش منتشر نشده است و هیچ برنامه‌ی مصوبی برای خلع سلاح آنها وجود ندارد. در مقابل، تحت فشار همان دارندگان سلاح هسته‌ای و به بهانه‌های گوناگون، ده‌ها قطعنامه علیه اعضای فاقد سلاح هسته‌ای صادر شده است.
5- اعمال معیارهای چندگانه
در حالی که رژیم صهیونیستی بیش از 200 کلاهک اتمی ذخیره کرده، مسبب چندین جنگ گسترده بوده و همواره ملت‌ها و کشورهای منطقه را تهدید به ترور و حمله‌ی نظامی می‌کند، از سوی دولت آمریکا و متحدانش به طور مطلق حمایت می‌شود و کمک‌های لازم برای توسعه سلاح اتمی نیز دریافت می‌کند. ولی همین دولتها به بهانه احتمال کذب انحراف در فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای دیگران و بدون ارائه حتی یک سند معتبر، سنگین‌ترین فشارها و جنگ‌های روانی را بر اعضاء آژانس اعمال می‌نمایند. آنان در توجیه این سیاست دوگانه می‌گویند که رژیم صهیونیستی عضو آژانس نیست.
آیا این به معنای تشویق دیگران به خروج از آژانس و تعلیق تعهدات منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای نیست!
6- یکسان معرفی کردن سلاح اتمی با انرژی اتمی
می‌دانید که انرژی اتمی جزو پاکترین و ارزان‌ترین انرژی‌هاست. تغییر آب و هوایی و آلودگی‌های ناشی از سوخت فسیلی و تجدیدناپذیری آن ضرورت توسعه به‌کارگیری انرژی اتمی را دوچندان می‌کند. به علاوه فناوری هسته‌ای در تولید دارو، در شناخت و درمان بیماری‌های صعب‌العلاج، در صنعت و کشاورزی و بسیاری از زمینه‌های مورد نیاز کاربرد گسترده و بسیار مفید و موثری دارد.
از بزرگترین خیانت‌های دارندگان انحصاری سلاح اتمی، یکسان معرفی کردن سلاح اتمی با انرژی اتمی است. اصولا مسیر ساخت سلاح با مسیر استفاده از انرژی اتمی متفاوت است و آنها این را به خوبی می‌دانند. می‌خواهند هم سلاح را و هم انرژی هسته‌ای را به صورت انحصاری در اختیار داشته باشند و از این طریق اراده خود را بر جامعه جهانی تحمیل نمایند.
آیا این رفتار زمینه توسعه و تولید سلاح هسته‌ای نیست؟
دوستان عزیز
معلوم شد که تولید و انباشت سلاح هسته‌ای و سیاست‌های اعمالی توسط دارندگان انحصاری آن بزرگترین عامل ناامنی و مشوق توسعه سلاح‌های هسته‌ای است. انهدام سلاح هسته‌ای و رفع تهدید هسته‌ای بزرگترین خدمت به ایجاد امنیت پایدار و صلح و دوستی است.
اما سوال این است که آیا سپردن امر مهم خلع سلاح و جلوگیری از اشاعه، به خود دارندگان این سلاح، روش درستی است؟ پیگیری این روش طی شصت سال گذشته به نتایج عکس منجر شده است. انتظار اقدام داوطلبانه از سوی دارندگان سلاح هسته‌ای انتظاری غیرمنطقی و ساده‌لوحانه است؛ چرا که آنان سلاح اتمی را عامل برتری خود می‌دانند.
ضرب‌المثل ایرانی می‌گوید : "چاقو دسته خودش را نمی‌برد"
انتظار برقراری امنیت از صاحبان حق وتو و بزرگترین فروشندگان سلاح در جهان، انتظاری غیرمنطقی است.
همکاران گرامی
برای تحقق هدف انسانی خلع سلاح هسته‌ای و جلوگیری از اشاعه، پیشنهادات زیر ارائه می‌گردد:
1-تشکیل یک گروه مستقل بین‌المللی برای برنامه‌ریزی و نظارت بر خلع سلاح اتمی و جلوگیری از اشاعه با اعطای اختیارات کامل از سوی مجمع عمومی؛ این گروه به گونه‌ای عمل کند که همه دولتها و ملتهای مستقل در مدیریت کار مشارکت موثر داشته باشند.
2-تعلیق عضویت دارندگان، استفاده‌کنندگان و تهدیدکنندگان به سلاح هسته‌ای از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شورای حکام.
تا کنون حضور و فشار آنان و تسلط سیاسی بر آژانس مانع از انجام وظایف قانونی خصوصا در مواد 4 و 6 اساسنامه و موجب انحراف آژانس از انجام ماموریت‌های قانونی شده است؛ به خصوص دولت آمریکا که در جنگ عراق از سلاح ساخته شده از زباله هسته‌ای استفاده کرده و موجب گسترش بیماری‌های صعب‌العلاج در عراق و منطقه شده است، نباید عضو شورای حکام باشد.
3-بازنگری در پیمان منع گسترش سلاح هسته‌ای
این بازنگری باید توسط کشورهای مستقل و فاقد سلاح هسته‌ای صورت گیرد. حضور دارندگان سلاح اتمی به خصوص دولت آمریکا مانع از تنظیم یک قرارداد و تعهد عادلانه است. دولت آمریکا خود متهم به تولید و اشاعه و استفاده ظالمانه است. او نمی‌تواند مدعی باشد. این پیمان باید جامع و مانع و عادلانه و به قدری مستحکم باشد که از بالاترین کارآیی برخوردار گردد.
4-تلاش جمعی برای اصلاح ساختار شورای امنیت
ساختار فعلی به شدت ناعادلانه و ناکارآمد است و از عوامل اصلی حمایت از دارندگان سلاح هسته‌ای است.
یا باید حق وتو که ناعادلانه وغیرانسانی و غیردموکراتیک است لغو شود و یا اگر عده‌ای اصرار دارند همچنان از این حق ظالمانه برخوردار باشند برای کاهش تبعات منفی آن کشورهای دیگری از آمریکای لاتین، از اروپا، از آفریقا و از آسیا نیز دارای حق وتو شوند تا حداقل اعتماد به شورای امنیت ایجاد گرد.
5- کارگروهی از حاضران برای پیگیری مصوبات و پیشنهادات تشکیل گردد.
جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری که با تلاش دانشمندان بومی از فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای برخوردار شده است آمادگی دارد همه تجربیات خود را تحت نظر آژانس در اختیار اعضا قرار دهد. ما علیرغم حداکثر همکای با آژانس و انجام کامل تعهدات ، نه تنها از کوچکترین مساعدت و همکاری اعضاء دارنده فناوری و آژانس استفاده نکرده‌ایم بلکه به صورت ناعادلانه، تحت سنگین‌ترین فشارها بوده‌ایم. با این حال با اعتقاد راسخ به ضرورت خلع سلاح جهانی آماده مشارکت سازنده در مدیریت خلع سلاح جهانی و تنظیم مقررات جدید هستیم و همکاری خود با آژانس را در چارچوب قوانین ادامه می‌دهیم.
همکاران گرامی
در حضور شما چند جمله‌ای هم خطاب به دولتمردان آمریکایی و متحدانش عرض می‌نمایم:
بدانند دوران اتکاء به بمب اتمی گذشته است. تهدید به استفاده از سلاح به خصوص سلاح هسته‌ای مخصوص کسانی است که فاقد منطق روشن و اندیشه انسانی هستند. این که در مقابل منطق قوی از تهدید استفاده شود متعلق به گذشته و فاقد کارآمدی در مناسبات است.
تهدید به استفاده از سلاح هسته‌ای، فقط آبروی دولتمردان آمریکا را بیش از پیش برد و سیاست‌های ضدانسانی و تجاوزگرانه آنان را برملا کرد. دوران، دوران ملت‌ها و دوران اندیشه و فرهنگ است و تکیه بر سلاح در مناسبات بین‌المللی میراث دولت‌های بی‌فرهنگ و عقب‌مانده از تاریخ است.
سیاست‌های تسلط بر خاورمیانه و انرژی و منابع ارزان آن آشکارا شکست خورده است و خوابهای برپایی امپراطوری‌های جدید آشفته است و تعبیر نخواهد شد.
بهتر است به جای ادامه راه پیشینیان که به زباله‌دانی تاریخ پیوسته است، به جاری زلال ملت‌ها و دولت‌های مستقل و فرهنگ و منطق انسانی بپیوندند. این برای خود آنان بهتر و مفیدتر است. آینده از آن ملتهاست و امنیت و صلح و عدالت با کمک صالحان و انسان کامل در تمام جهان مستقر خواهد شد و زورگویی در آینده جایی نخواهد داشت.
با همکاری و همراهی و همدلی این آرزو تحقق‌یافتنی است که "انرژی هسته‌ای برای همه ، سلاح هسته‌ای برای هیچ‌کس".
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»