دولت اوباما که نسبت به چین و خاورمیانه دلمشغولی پیدا کرده است، فضای کمی را در دستور کار خود به هند اختصاص داده و در زمانی که از به‌قدرت‌رسیدن این دولت می‌گذرد، نتوانسته است توفیق چشمگیری داشته باشد.
در دیدار رسمی مان موهان سینگ، نخست‌وزیر هند از آمریکا، وی عکس‌های یادگاری زیادی با اوباما گرفت، اما موافقت‌نامه‌هایی که با موضوع آموزش، انرژی و غیره امضا شد به امور کم‌اهمیتی اختصاص داشت.
دیپلمات‌های نزدیک به سینگ می‌گویند این نتایج کم‌فروغ نشان می‌دهد چقدر این روابط نسبت به زمانی که بیل کلینتون و بوش‌های پدر و پسر رقابت تیره به سبک دوران جنگ سرد را به مشارکت راهبردی میان بزرگ‌ترین دمکراسی‌های جهان تبدیل کردند، نزول کرده است.
پیشینیان اوباما رابطه‌ای بر مبنای مذاکرات تجاری، تمرین‌های نظامی مشترک و ائتلاف‌های معین برای کمک‌رسانی انسان‌دوستانه پس از سونامی اندونزی بنا نهادند. به‌رغم شهرت جورج بوش به دیپلماسی به‌شدت زورمدارانه، وی بود که موافقت‌نامه مهمی را منعقد کرد که هند را به‌عنوان یک قدرت هستهای مشروع به رسمیت شناخت و راه را برای فروش فناوری هستهای غیرنظامی به هند هموار کرد.
هیچکدام از اقدامات آمریکا بیش از این احترام واشنگتن را نسبت به دهلی‌نو به‌عنوان یک قدرت برابر و در حال خیزش نشان نداده است. اکنون اوباما که با وعده احترام گذاشتن به متحدان آمریکا به قدرت رسید، برای اجرای این توافق تعلل می‌کند و این امر باعث سرشکستگی هند‌ی‌ها شده است.
به‌نظر می‌رسد اوباما تا حد زیادی نسبت به نگرانی‌های هند بی‌توجه است. هنگامی که آمریکا هم‌پیمانان خود را در جنگ افغانستان، دی‌ماه در نشست سران در لندن گرد هم آورد، مقامات هندی احساس کردند مورد بی‌توجهی قرار گرفته‌اند زیرا به هیچ وجه از آنان نظرخواهی نشد یا به‌نظرشان توجه نشد.
سخنان مقامات آمریکایی دایر بر طلوعی جدید در روابط با دشمن قدیمی هند یعنی پاکستان و اعتمادی که ظاهراً مقامات آمریکایی نسبت به تمایل پاکستان برای جنگیدن با طالبان دارند، باعث دلخوری هر چه بیشتر هند شده است.
آنان بر این باورند که مشاوران ارشد اوباما همچون جیمز جونز (مشاور امنیت ملی) و ریچارد هالبروک (نماینده ویژه پاکستان) تجربه چندانی در جنوب آسیا ندارند و در سخنان علنی از خود ساده‌لوحی قابل توجهی نشان داده‌اند.
جونز مکررا استدلال کرده است که کاهش تنش بین پاکستان و هند به پاکستان اجازه خواهد داد نیروهایش را از مرز هند به مرز افغانستان برای جنگیدن با طالبان انتقال دهد. به اعتقاد مقامات هندی، این امر کاملاً احمقانه است. آنان بر این باورند که پاکستان همچنان با تروریست‌هایی پالوده می‌خورد که منافع دهلی‌نو را در کشمیر هدف قرار می‌دهند و حملات ویرانگر سال 2008 را در بمبئی ترتیب دادند.
به‌رغم این مسائل، هند گفت‌وگو با پاکستان را از سر گرفته و نظامیان خود را از مرز غیررسمی ایالت جامو و کشمیر منتقل کرده است. پاکستان هنوز اقدام متقابلی صورت نداده است؛
در نتیجه، برخی از مقامات دهلی‌نو به‌شدت از سخنان جونز برآشفته‌اند. هالبروک هم در اواسط اسفندماه سخنانی بر زبان راند که واکنش مشابهی را برانگیخت. پس از آنکه طالبان افغانستان تعدادی از کارگران هندی را در کابل کشتند، وی با بی‌مبالاتی گفت قربانیان این حمله به‌دلیل ملیت خود مورد حمله قرار نگرفتند. مقامات هندی علناً از سخنان هالبروک انتقاد و آن را بدون پشتوانه آگاهی توصیف کردند.
آنان در پشت پرده، اظهار نظرهای هالبروک را جزئی از بی‌اعتنایی وسیع‌تر دولت اوباما در قبال هند می‌دانند. هند تا مدتی نامحدود منتظر نخواهد شد تا کاخ سفید روابط را به حال عادی بازگرداند؛ در عوض، دهلی‌نو با کشورهایی معامله می‌کند که به اهمیت آن احترام می‌گذارند. روسیه که گذاشت پیوندهای قدیمی شوروی با هند تحلیل رود، اکنون به‌طور چشمگیری در حال تجدید این پیوند است.
ولادیمیر پوتین، نخست‌وزیر روسیه اخیراً از هند دیدار کرد و با انعقاد چندین موافقت‌نامه به کشورش بازگشت. از جمله این قراردادها می‌توان به موافقت‌نامه‌هایی در زمینه استفاده غیرنظامی از انرژی هستهای و فروش بیش از 5/1میلیارد دلار هواپیمای مناسب برای استفاده در نیروی دریایی اشاره کرد. بی‌توجهی اوباما سبب شده است تا پیشرفت روسیه امکان‌پذیر شود.
دشوار بتوان فهمید چرا واشنگتن همچنان یک هم‌پیمان ارزشمند را نادیده می‌گیرد. هند، بازار وسیع و رو به رشد، بازیگر نظامی مهم در جنوب آسیا و نیرویی تاثیر‌گذار در مذاکرات جهانی در زمینه تغییر اقلیم و عدم‌تکثیر سلاح‌های هستهای است.
بنابراین، در عوض نادیده‌گرفتن یا انتقاد از هند، واشنگتن باید راهی برای پرهیز از موضوع کشمیر بیابد، همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم را افزایش دهد و فعالانه خواستار مشارکت هند در مذاکرات مربوط به افغانستان شود. این کار به ایجاد رابطه بین واشنگتن با کشوری کمک خواهد کرد که مهم‌تر از آن است که در حاشیه نگه داشته شود.
منبع: نیوزویک، 2 آوریل 2010
ترجمه: وحیدرضا نعیمی