مظفر حاجی مصطفی اوغلو که از بخش‌های مختلف عمران و شبکه حمل‌ونقل تهران بازدید داشته، پیش‌بینی می‌کند که با سرعت عملی که مدیریت شهری در پیش گرفته در آینده نزدیک بر این مشکل فائق می‌آید. او در مورد مونوریل هم دیدگاه‌های جالبی دارد و تعجب می‌کند از اینکه در تهران بدون مطالعه، مونوریل می‌سازند و نیمه‌کاره رها می‌کنند. مظفر حاجی مصطفی اوغلو پیشنهاد می‌کند در احداث مونوریل، مدیران بیشتر دقت کنند و ملاحظات جنبی را در نظر بگیرند. گفت‌وگوی همشهری با مدیرکل حمل‌ونقل و ترافیک استانبول را می‌خوانید.
مشکل بزرگی که ما در تهران با آن مواجه هستیم ترافیک است و خود شما هم شاهد آن بودید و از نزدیک دیدید که چقدر وقت شهروندان در ترافیک اتلاف می‌شود. بفرمایید وضعیت کلانشهر استانبول در این ارتباط به چه صورت است و آیا شما چنین چالشی در مدیریت شهری استانبول دارید یا نه؟
نکته جالبی که باید در جواب سؤال‌تان بگویم این است که ما در کلانشهر استانبول هم با مشکل مشابهی روبه‌رو هستیم و فکر نمی‌کنم فقط تهران درگیر این مشکل باشد هر چند ممکن است در اینجا نسبت به دیگر کلانشهرهای دنیا شکل پیچیده‌تری به‌خود بگیرد و به‌نظر بیاید گره ترافیکی مختص تهران است. ما در استانبول هم بحث ترافیک را داریم و در شهر ما هم این مشکل موجب اتلاف وقت شهروندان می‌شود به‌طوری‌که برای حل این مشکل از سال‌ها پیش اقدام به توسعه حمل‌ونقل عمومی کرده‌ایم.
- در برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌سازی‌‌هایی که در این ارتباط داشتید اولویت را به توسعه کدام بخش از سیستم حمل‌ونقل عمومی دادید؟ اتوبوس اولویت شما بوده، مترو بوده، یا دیگر سیستم‌ها؟
با توجه به مشکل موجود اولویت اول ما توسعه مترو است و ما سعی داریم این سیستم حمل‌ونقل عمومی را توسعه بیشتری دهیم چون اعتقاد داریم مترو، هم یک سیستم حمل‌ونقل پاک است و هم اینکه ظرفیت جابه‌جایی بالای مسافر را دارد و خب، طبیعی است که باید در بررسی این مشکل نیازسنجی هم صورت بگیرد که بر این اساس به این نتیجه رسیدیم که مترو را در اولویت برنامه‌هایمان قرار دهیم.
- سقف زمانی‌ای که برای توسعه مترو تعیین کرده‌اید چه زمانی است و قرار است در این بازه زمانی چند کیلومتر مترو احداث شود؛ البته قبل از آن بفرمایید در حال حاضر چند کیلومتر مترو در استانبول دارید؟
در حال حاضر 150 کیلومتر مترو و تراموا در شهر استانبول داریم و سقف زمانی‌ای که برای آن تعیین کرده‌ایم سال2023 میلادی است و قرار است در این بازه زمانی شبکه ریلی ما اعم از مترو و تراموا به 632کیلومتر برسد، طوری‌که در این فاصله زمانی باید 482 کیلومتر مترو و تراموا ساخته شود تا بتوانیم مشکل ترافیک را حل کنیم. البته این فقط بخشی از برنامه‌ریزی‌های ما برای حل این مشکل است و در بخش‌های دیگر هم برنامه‌ریزی‌های دقیقی انجام داده‌ایم.
- با توجه به موقعیت جغرافیایی استانبول که در 2سوی تنگه بسفر امتداد یافته آیا در بخش وسایط نقلیه دریایی هم تصمیم‌سازی‌‌هایی داشته‌اید؟
بله. 100در صد. اتفاقا می‌خواستم این نکته را بگویم که موقعیت جغرافیایی شهرها یکی از ملاک‌های تصمیم‌گیری در بخش توسعه حمل‌ونقل عمومی است و پیشنهادم به دوستان در سازمان حمل‌ونقل و ترافیک تهران این است که حتما در برنامه‌ریزی‌هایشان این موضوع را مدنظر داشته باشند و ما هم مطابق برنامه‌ریزی‌ها در تنگه بسفر اقدام به توسعه وسایط نقلیه دریایی کرده‌ایم و در حال حاضر وضعیت خوبی در این بخش داریم که فکر می‌کنم توسعه یافته است.
- برنامه‌ریزی‌هایتان در بخش‌های دیگر به چه صورت است، با توجه به اینکه می‌خواهیم در این ارتباط مقایسه‌ای بین تهران و استانبول داشته باشیم؟
در بخش اتوبوسرانی هم برنامه‌ریزی‌های مشابهی داریم و قرار است تا سال 2023 آن را توسعه دهیم و جالب است این موضوع را هم بگویم که در استانبول بیشترین درصد جابه‌جایی مسافران درون‌شهری توسط اتوبوس و تاکسی صورت می‌گیرد.
- منظورتان همان دل موش است که ظرفیت 10 سرنشین را دارند یا تاکسی‌های اختصاصی؟
هر دو، اما بیشتر دل موش است که در بخش تاکسیرانی برای اینکه درصد بیشتری مسافر جابه‌جا شود از این ماشین‌ها استفاده می‌کنیم که البته من مشابهش را در تهران هم دیدم که سبزرنگ بودند.
- شما گفتید در حال حاضر بیشترین درصد سفرهای درون‌شهری توسط اتوبوس و تاکسی صورت می‌گیرد، آمار هم می‌دهید؟
دقیقا 88 درصد جابه‌جایی‌ها توسط این وسایل حمل‌ونقل انجام می‌شود که از نظر ما رقم بالایی است.
- با توجه به بازدید‌هایی که از بخش‌های مختلف حمل‌ونقل عمومی داشتید وضعیت تهران را چگونه دیدید؟
به‌نظرم وضعیت بدی ندارد و با توجه به عقب‌افتادگی‌هایی که در این ارتباط بوده و در بررسی‌هایی که سال‌ها پیش ما از وضعیت کلانشهرها داشتیم و تهران جزو شهرهای ضعیف به حساب می‌آمد امروزه وضعیت خوبی از این حیث دارد و من عملا در بازدید‌هایی که از پروژه‌های در حال ساخت آن داشتم، دیدم که سرعت توسعه حمل‌ونقل بالاست و کارهای بزرگی در بخش حمل‌ونقل تهران صورت می‌گیرد که واقعا فکر نمی‌کردم به این صورت باشد.
- یکی از مشکلات ما در بحث ترافیک، موضوع افزایش تعداد خودروهای شخصی و عدم‌خروج خودروهای فرسوده است که ترافیک را دامن می‌زند. در استانبول وضعیت به چه صورت بوده و سیاست‌های سلبی که در این رابطه اتخاذ کرده‌اید چیست؟
در استانبول روزانه 400 خودرو شماره‌گذاری شده و وارد شهر می‌شود که البته در ازای آن تعدادی هم از چرخه خارج می‌شوند و ما سقفی را برای عمر خودرو گذاشته‌ایم که به مرور از رده خارج می‌شود.
- این آمار ورود خودرو برای چه تعداد جمعیت است؟
استانبول در حال حاضر 12میلیون و 600 هزار نفر جمعیت دارد و این آمار برای این تعداد جمعیت است. روزانه 23 میلیون سفر درون‌شهری صورت می‌گیرد.
- در بحث توسعه سیستم حمل‌ونقل عمومی آیا احداث مونوریل هم دیده شده؟ آیا قرارهست برای استانبول که یک شهر توریستی است مونوریل بسازید؟
تا حالا که مونوریل نداشتیم اما در حال حاضر 7 پروژه در دست مطالعه و طراحی داریم که مسافت آن به 42 کیلومتر می‌رسد.
- این مطالعات چقدر زمان می‌برد؟
حداقل 2 سال.
- ولی در تهران یک ماهه پایه‌هایش را هم احداث کردند؟
عجیب است. از این نظر که چنین پروژه‌ای برای کلانشهری مثل تهران که توریستی هم نیست مطالعات بیشتری می‌خواهد و از سوی دیگر ضرورتی برای احداث آن احساس نمی‌شود چون مطابق آماری که دوستان دادند مترو در خطوط مختلف گسترش می‌یابد.
- از مسیرهای دوچرخه سواری در استانبول بگویید و اینکه در حال حاضر چند کیلومتر مسیر دوچرخه‌سواری دارید و فکر می‌کنید در تهران توسعه این مسیرها چه کمکی به کاهش ترافیک بکند؟
در استانبول 60 کیلومتر مسیر دوچرخه سواری داریم که در 10 سال آینده قرار است آن را به 600 کیلومتر برسانیم و در تهران هم همانند استانبول توسعه آن می‌تواند ترافیک را کاهش دهد و با توجه به پیچیدگی ترافیک پیشنهاد می‌کنم از تمامی سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی در تهران استفاده شود، چرا که در تجربه‌ای که ما داشتیم این سازوکار نتیجه خوبی داشته و در حال حاضر ترافیک استانبول نسبت به 6 سال گذشته بسیار بهبود یافته به طوری‌که ما در این فاصله با توسعه 40 درصدی حمل‌ونقل توانستیم ترافیک را کنترل کنیم.
- در یک ارزیابی کلی، ترافیک تهران نسبت به استانبول چگونه است؟
سنگین.
- اگر مدیر ترافیک تهران بودید برای حل معضل ترافیک چه کار می‌کردید؟
مترو می‌ساختم.
به‌عنوان آخرین سؤال، هزینه‌های سفر با حمل‌ونقل عمومی توسط چه بخشی پرداخت می‌شود؛ البته از این بابت می‌پرسم که در تهران بخشی را شهرداری، بخشی را دولت و درصدی را هم شهروندان می‌پردازند؟
در استانبول خود مردم پرداخت می‌کنند، آن هم هزینه تمام شده را.