رضوان آیرملو : ضریب نفوذ شبکه ریلی در یک کشور، شاخص مهمی از توسعه اقتصادی است ولی به‌رغم قدمت 80ساله راه‌آهن در کشورمان، این زیر ساخت مهم توسعه اقتصادی و ترانزیتی در آذربایجان غربی از ضریب نفوذ کمتری برخوردار است.

امروز خطوط ریلی به‌عنوان یک راه ارتباطی ارزان، پر‌حجم و ایمن به‌شمار می‌رود اما استفاده از این شاخصه مهم برای ایجاد سهولت در حمل‌ونقل آذربایجان غربی با توجه به همسایگی این  استان با 4 کشور دیگر دچار غفلت است و لزوم  سرعت بخشی  به روند اجرای آن بیش از پیش احساس می‌شود.

اجرای طرح راه‌آهن ارومیه - مراغه در سال 1380آغاز شد. این در حالی است که اجرای این طرح، غیر از مسیر بین شهرستان‌های میاندوآب و مراغه، با گذشت 9سال پیشرفت مطلوبی ندارد و نبود اعتبار کافی عامل اصلی در کندی عملیات اجرای آن عنوان شده است.

پیش‌بینی‌ها حاکی از بهره‌برداری از طرح راه‌آهن ارومیه – مراغه در سال 1390 بود اما به‌رغم تلاش‌های بسیار و کمتر از یک‌سال مانده به زمان پیش‌بینی شده، طرح مذکور تنها
 15 درصد رشد فیزیکی دارد وبا وجود وعده‌های مسئولان برای آغاز عملیات ریل‌گذاری در مسیر ارومیه - مهاباد هیچ اقدامی در این ارتباط انجام نشده و اقدامات اجرایی سایر مسیرها نیز همچنان دچار مشکل نبود اعتبارات لازم است.

با وجود هم مرزبودن آذربایجان غربی با 4 کشور ترکیه، عراق، جمهوری آذربایجان و ارمنستان 60 درصد مسافرت‌های زمینی به این کشورها با استفاده از راه‌های ارتباطی این استان انجام می‌گیرد. این در حالی است که  آذربایجان غربی در زمینه حمل‌ونقل در رتبه دهم کشوری قرار دارد و باید اقدامات اساسی برای توسعه بخش حمل‌ونقل جاده‌ای و
 سرعت بخشی در ایجاد امکانات ریلی برای تسهیل در روند خدمات‌رسانی به مسافران در اسرع‌وقت صورت گیرد.

در حال حاضر شاهد آن هستیم که توسعه حمل‌ونقل در آذربایجان غربی متناسب با نیازهای منطقه نیست و انتظار می‌رود مسئولان با تلاش بیشتر و همت جدی‌تر، کام مردم استان را مانند سایر استان‌ها به داشتن خطوط راه‌آهن شیرین کنند.

وجود ظرفیت‌های مهم گردشگری، بسترهای لازم برای ایجاد مناطق آزاد تجاری و دارابودن مولفه‌های آب و نیروی انسانی بالقوه، لزوم ایجاد ارتباط ریلی در استان را صد چندان
 می‌کند.

نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه با اعتبارات موجود تا 6- 5 سال آینده نیز خط آهن مراغه – ارومیه به بهره‌برداری نمی‌رسد، افزود که وزیر راه در نشست‌های اخیرش با نمایندگان وعده بهره‌برداری از این طرح را برای سال 1390 داد در حالی‌که در نگاه کارشناسان و با در نظر گرفتن پیشرفت کنونی و اعتبارات اختصاص یافته، بعید است این وعده‌ها محقق شود.

سلمان ذاکر با یادآوری این‌که 2 سال پیش وزیر راه و ترابری در سفر خود به آذربایجان غربی به مردم استان و نمایندگان آنها قول داد راه‌‌آهن ارومیه – مراغه تا پایان سال ۸۹ به اتمام برسد، اعلام می کند که این وعده با گذشت 2 سال هنوز محقق
 نشده است.

وی با انتقاد از به تعویق افتادن 9 ساله این طرح می‌گوید: «هنوز پیمانکار کار را از سمت ارومیه شروع نکرده است و پیشرفت این قسمت به کندی صورت می‌گیرد.»

این مقام مسئول افزود که دولت امسال 30 میلیارد تومان به این طرح اختصاص داده است که 20 میلیارد آن به‌عنوان بدهی معوق باید به پیمانکار پرداخت شود و فقط 10 میلیارد آن باقی می‌ماند که این مبلغ برای ادامه عملیات ناکافی و ناچیز است.  نماینده ارومیه با بیان وعده‌های وزارت راه و ترابری برای استفاده از فاینانس خارجی در اجرای این طرح اضافه می‌کند: «با شرایط کنونی، استفاده از فاینانس برای طرح‌های این‌چنینی تقریبا غیرممکن است. چون اکنون ما برای فاینانس طرح‌های بزرگ ملی مشکل داریم.»

سید سلمان ذاکر خاطرنشان می‌کند که با توجه به  این موانع، مهم این است که آیا دولت قصد اتمام این طرح 200 کیلومتری را دارد یا نه‌؟ زیرا این موضوع که آیا دولت به‌طور جدی قصد اتمام آن را دارد زیر سؤال است.  استاندار آذربایجان غربی نیز در این زمینه گفت: «تاخیری که در روند اجرای طرح راه آهن مراغه به میاندوآب و میاندوآب به مهاباد و تکمیل ایستگاه‌های میاندوآب و مهاباد پیش‌آمده است، قابل‌قبول نیست و مجری و پیمانکاران طرح باید در این زمینه به افکار عمومی منطقه پاسخگو باشند.»

درحــالی‌که نـاکـافی بودن اعتبارات اختصاص‌یافته از عوامل کندی در روند اجرای طرح عنوان شده است، وحید جلال‌زاده می‌گوید که دولت تا حد قابل توجهی اعتبارات مورد‌نیاز اجرای این طرح را تامین کرده است و نباید به‌دلیل وجود مشکلات اداری و پیمانکاری، روند اجرای طرح کند شود.

استاندار آذربایجان غربی با بیان اهمیت ساخت طرح راه‌آهن مراغه - ارومیه در اقتصاد منطقه براین نکته تاکید دارد که باید به‌منظور ایجاد شرایط لازم برای تسهیل در امور مربوط به حمل‌ونقل ریلی کالا و مسافر در منطقه راه‌آهن مراغه به ارومیه هر‌چه سریع‌تر تکمیل و با اعمال مدیریت واحد و مناسب در اجرای طرح کاستی‌ها به‌صورت دقیق بررسی و در جلسات کارشناسی رفع شوند.

جلال‌زاده خاطرنشان می‌کند که مدیریت استان از هیچ اقدامی برای رفع مشکلات پیش روی اجرای طرح فروگذار نکرده و آماده همکاری با مجری طرح برای تسریع در روند اجرای آن
است.

یکی از شهروندان ارومیه‌ای در این مورد می‌گوید: «افسوس که وقتی طرحی افتتاح می‌شود، همه داد اجرای عملیات را در اسرع‌وقت سر می‌دهند اما اکنون طرح راکد مانده و هیچ مقامی مسئولیت متوقف شدن آن را نمی‌پذیرد یا پیگیری نمی‌کند.» وی ادامه می‌دهد که برخی مسئولان فقط وظیفه خود را در کمترین حد انجام می‌دهند.وی ادامه می دهد  امیدوار بودیم کلانشهر شدن، تغییری در شهر ایجاد کند اما
 اینگونه نشد.

مدیرکل اداره راه و ترابری آذربایجان غربی نیز با بیان اینکه طرح راه‌آهن ارومیه – مراغه یک طرح ملی است و همسویی تمام ارگان‌ها و مخصوصا پیگیری نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی را می‌طلبد اضافه می‌کند: «خطوط ریلی از نیاز‌های اساسی آذربایجان غربی است و مسئولان باید به‌جای انتقاد و اینکه این طرح از مهاباد، ارومیه یا مراغه شروع شود، تلاش کنند تا طنین سوت قطار به گوش ساکنان استان برسد و سال تلاش مضاعف و همت مضاعف ترجمان این طرح  شود. اینجاست که همدلی و همراهی مسئولان در راه‌‌اندازی خطوط ریلی معنا می یابد.» رحمان‌زاده از اختصاص 300میلیارد ریال اعتبار در سال 89 به این طرح خبر می‌دهد و تصریح می کند که در سفر سوم رئیس‌جمهوری به استان نیز بر افزایش اعتبار تاکید شده است.

به گفته این مقام مسئول هرچند اعتبار

 یاد شده به‌طور کامل ابلاغ نشده اما پیمانکاران آن مشخص شده‌اند و درصدی از پیشرفت کار نیز قابل رویت است. وی همچنین بر پیشرفت مطلوب کار در 2 ماه اخیر تاکید می کند و می گوید  که  این طرح در حال حاضر از رشد چشمگیری برخوردار است و درصورت دریافت کامل اعتبار در آینده نزدیک شاهد جهش‌های قابل توجه در اجرای آن خواهیم بود.