تاریخ انتشار: ۱۶ تیر ۱۳۸۹ - ۰۶:۱۸

وقتی صحبت از‌گیر کردن زبان می‌شود اغلب ما حالتی را تصور می‌کنیم که در اثر ترس یا هیجانات روحی شدید، فرد قادر به تکلم نیست.

 اما منظور ما در این مقاله حالت نسبتاً شایعی است که در آن زبان به کف دهان چسبیدگی دارد و نمی‌تواند خوب حرکت کند.جلوی آیینه دهان خود را باز کرده و زبان خود را به طرف بالا ببرید. خواهید دید که رشته و پرده‌ای از زیر زبان به کف دهان چسبیده است.

به این رشته فرنولوم می‌گویند. وقتی نوزادی به دنیا می‌آید فرنولوم زبان او نسبتاً ضخیم است و قسمت زیادی از زبان را به کف دهان متصل می‌کند.

با رشد کودک، فرنولوم نازک‌تر شده و پسروی می‌کند؛ یعنی چسبیدگی زبان به کف دهان به قسمت‌های عقبی زبان محدود می‌شود. در بعضی از کودکان ممکن است فرنولوم محکم به زبان چسبیده باشد و مانع حرکت کامل زبان شود که به آن‌گیر زبان می‌گوییم. چه هنگامی‌گیر زبان احتیاج به درمان دارد ؟

در نوزادان

تغذیه: نوزادی که زبانش‌گیر دارد ممکن است در مکیدن و شیرخوردن با مشکل روبه‌رو شود و در نتیجه خوب وزن نگیرد و لذا والدین به‌دلیل خوب وزن نگرفتن، نوزاد را به نزد متخصص اطفال می‌برند و معمولاً همکاران متخصص اطفال هستند که این نوزادان را برای درمان بیشتر به نزد جراح گوش و حلق و بینی و یا فوق تخصص جراحی اطفال ارجاع می‌دهند.

در بچه‌های نو پا و بزرگ‌تر

بعد از اینکه کودک دندان درآورد، شیر دادن به کودک مبتلا به‌گیر زبان ممکن است برای مادر دردناک باشد لذا ممکن است مادر مجبور شود که شیر دادن طبیعی را قطع کند.

صحبت: به‌طور معمول زبان قابلیت بسیار زیادی برای جبران محدودیت حرکتی ناشی از‌گیر زبان در تکلم دارد اما در مبتلایانی که محدودیت حرکتی زبان زیاد باشد ممکن است ادای بعضی از حروف و کلمات به راحتی امکانپذیر نباشد. در این کودکان در حدود 3سالگی، اشکالات تکلمی به‌خصوص ادای حروفی مثل سِ، شِ، زِ، ممکن است جلب توجه کند.

اگر بیش از نیمی از سخنان و کلماتی که یک بچه 3ساله ادا می‌کند توسط افراد غریبه درک نشود باید کودک از نظر‌گیرزبان بررسی شود.وقتی نوزادی مبتلا به‌گیرزبان است به راحتی نمی‌توان پیش‌بینی کرد که آیا بعداً دچار مشکلات تکلمی خواهد شد یا خیر؟ اما اگر موارد زیر وجود داشته باشد به احتمال زیاد به هنگام به حرف افتادن مشکلات تکلمی ظاهر خواهد شد: نوک زبان یک فرورفتگی داشته باشد یا به عبارت ساده‌تر نوک زبان دو شاخه باشد، نوزاد نتواند زبانش را از دهانش بیرون بیاورد یا زبانش را به سقف دهانش برساند.

والدینی که می‌خواهند بدانند که آیا کودک آنها از این نظر مشکل دارد یا نه می‌توانند آزمایش ساده‌ای را انجام دهند. کافی است یک بستنی قیفی به کودک خود بدهند. اگر کودک در لیسیدن بستنی با مشکلی مواجه نباشد به احتمال زیاد زبان وی‌ گیر ندارد.

ظاهر فرد: ظاهر صورت بچه‌های بزرگ‌تر که مبتلا به‌گیر زبان هستند ممکن است در اثر این مشکل دچار تغییراتی شود. مثلاً فاصله داشتن 2 دندان پیش پایین از یکدیگر ممکن است نشانه‌ای از‌ گیر زبان باشد.

درمان

با جراحی می‌توان‌ گیر زبان را برطرف کرد. این عمل بسیار ساده است و معمولاً عارضه‌ای هم ندارد. بسته به سن کودک این عمل با نیمه بیهوشی و حتی با بی‌حسی موضعی نیز قابل انجام است. به‌رغم اینکه اصلاح جراحی این اختلال بسیار راحت است، نتایج این عمل هم بسیار خوب است.

دکتر محمـدحسن عامری
متخصص گوش و حلق و بینی