انگار گیرکردن درترافیک این جادهها نیز بخشی از تفریح و گردش مردم در تعطیلات شده است؛ زیرا با وجود قابل پیشبینی بودن، تاثیر چندانی در تصمیم خانوادهها برای راهی شدن ندارد.
این جادهها که زمانی مالرو بود وبه اندازه عبور یک حیوان جا داشت، امروز نیز در بیشتر مسیر به اندازه عرض یک خودرو، تعریض شده است که به همین دلیل تمام خوشیهای سفر به ترافیک ختم میشود و پلیسراه از سر ناچاری مسیر برگشت به تهران را یکطرفه میکند. وقتی جادههای کمعرض و پر مسافر یکطرفه میشود کسی نگران خط ممتد وسط جاده نیست و همه برای بازگشت به روزمرگیهای خاکستری تهران از هم سبقت میگیرند. خودروها با شتاب از کنار روستاییانی میگذرند که یکطرفه شدن جاده برایشان یک معنا بیشتر ندارد؛ دردسر راهی یکطرفه که حتی مشکلاتش هم برای آنان یکطرفه است چون مسافران فقط گاز میدهند و میروند!
جاده چالوس که از آن بهعنوان یکی از 10 جاده زیبای دنیا یاد میشود، سالانه 13 میلیون گردشگر دارد. این جمعیت در روزهای تعطیل بدون یکطرفه کردن مرزنآباد تا کرج در ترافیک چندین و چند ساعته گیر میکنند، اما این یکطرفه شدن به معنی پایان بیاحتیاطیها و صفرشدن آمار حوادث نیست.
بیشک جاده یکطرفه امکان امدادرسانی به حادثهدیدگان و مردم محلی نیازمند خدمات اورژانسی را کاهش میدهد. برای نمونه، در خبرها آمده بود که مدتی قبل در منطقه آسارا نیروهای امداد نتوانستند بهدلیل یکطرفه شدن جاده خود را به یکی از گردشگران حادثهدیده برسانند و در نتیجه وی جانش را از دست داد .جاده هراز هم از روستای آباسک به رودهن در روزهای آخر هفته یکطرفه میشود. نبیالله قاسمی، رئیس شورای منطقه پلور، درباره مشکلات یکطرفه شدن این جاده به همشهری میگوید: «مردمی که در این مسیر زندگی میکنند، برای رفتوآمد و همچنین رساندن بیماران خود به مراکز درمانی شهرهای اطراف با مشکل مواجهند و این درحالی است که منطقه پلور یک درمانگاه دارد که آنهم یا پزشک ندارد یا دارو.» به گفته وی، اهالی حتی مجبورند مهمانیهایشان را هم با یکطرفه شدن جاده تنظیم کنند.
جادههای قاتل
سال پیش خانهای در آبعلی آتش گرفت که یک طرفه بودن جاده هراز و نرسیدن نیروهای آتشنشان در خاکستر شدن آن بیتاثیر نبود. صاحب خانه آن زمان از شهرداری بهدلیل رسیدگی نکردن به درخواست کمکش شکایت کرد، اما شهرداری و وزارت راه مسئولیتی بر عهده نمیگیرند و میگویند که پلیسراه جاده را یک طرفه میکند. پلیسراه هم موضوع همیشگی خطرناک بودن جادههای ایران و آمار مرگ و میر خیرهکننده در آن را پیش میکشد و اعلام میکند که چارهای جز این ندارد.اختلاف میان این دستگاهها همچنان ادامه دارد و جادهها همچنان زندگی مسافران را میبلعند.
به گفته فرمانده پلیسراه کشور 3 هزار نقطه حادثهخیز در جادههای کشور وجود دارد و بیشتر جادههای کشور ایمن نیست. وزارت راه هم از بودجه محدودش سخن به میان میآورد. با وجود این، کیست که نداند مرگ و میر در جادههای ایران ماهانه از کشتهشدگان عراق، افغانستان یا هر کشور در حال جنگ دیگری بیشتر است و هر 25 دقیقه یک نفر در جادههایی که بیشتر آنها هم دوطرفه است، کشته میشوند؟
عزیز فیلی، مدیرکل دفتر نگهداری راه و ابنیه فنی سازمان راهداری و حملونقل جادهای، وجود هزار نقطه و مقطع پرحادثه را تایید میکند و میگوید که سازمان راهداری 200 میلیارد تومان برای اصلاح آنها بودجه کنار گذاشته است. وی با تاکید بر اینکه بسیاری از راههای پرخطر امروز، در زمان ساخت خطرناک نبودهاست، ادامه میدهد: «بهعلت توسعه مناطق جمعیتی، گسترش شهرنشینی در حاشیه راهها و ساخت شهرکهای صنعتی، آموزشگاه و دانشگاه در کنار جادهها، این مراکز که نیازمند اتصال به راه اصلی بودند بهطور غیراستاندارد خود را به جاده وصل کردهاند و همین امر موجب ایجاد نقاط حادثهخیز یا پرحادثه شده است.» البته پرسش اینجاست که وظیفه نظارت و جلوگیری از این غیراستانداردسازیها در تمام این سالها بر عهده کدام نهاد بوده است؟
راههای جایگزین
برای کمتر شدن معضلات در محدودهای از جادههای چالوس و هراز که یکطرفه میشود، تاکنون پیشنهادهای مختلفی مطرح شدهاست. رئیس شورای منطقه پلور از لزوم محدود شدن مسیری که در جاده هراز یکطرفه میشود، سخن میگوید و اینکه بهتر است این مسیر از رودهن آغاز و به آبشار قلعهدختر ختم شود تا مردم محلی کمتر آسیب ببینند.جاده هراز جایگزین ندارد، اما در مسیر کرج - چالوس میتوان از این پتانسیل استفاده کرد. ابوالقاسم باقری، شهردار آسارا، با تاکید بر بهسازی راههای جایگزین در منطقه، میگوید:«برای نمونه جاده آدران به نوژان و جاده شهرستانک به آهار باید تعریض و آسفالت شود تا بتوان از آنها بهعنوان راههای جایگزین استفاده کرد تا در مواقع اضطراری به کار گرفته شوند.»
از سوی دیگر، نهادهای ذیربط نیز باید هرچه سریعتر اختلافنظرها را رفع کنند. برای نمونه شهرداری آسارا تکلیفش را با وزارت راه روشن کند و پس از آزادسازی حریم شهر و عقبنشینی منازل و دیوار باغها، از وزارت راه بخواهد هزینه ساخت بلوار شهر آسارا تامین شود تا بتوان برای تردد در این محدوده بهتر برنامهریزی کرد.
بودجه ایمنسازی راهها و تعریض آنها اهمیت ویژهای دارد و تا زمانی که راههای ما استاندارد نباشد، پلیسراه نیز مجبور است به یکطرفه کردن جاده در روزهای شلوغ سال ادامه دهد؛ چراکه در غیر این صورت خودروها باز هم خط ممتد وسط جاده را رد میکنند، از هم سبقت میگیرند و جان خود و دیگران را به خطر میاندازند.