اسناد و شواهد نشان میدهد که در دوران 4ساله حکومت خمرهای سرخ بیش از 2میلیون نفر کشتهشدهاند. آنها که به اتهاماتی واهی همچون خواندن کتاب و روزنامه یا جاسوسینکردن از همسایه و فامیل، در لحظه اعدام نمیشدند خوشاقبال بودند. مردان و زنان و گاه کودکانی بودند که در زندانهای مخوفی چون زندان21 که مخوفترین شکنجهگاه آن دوران بود، ذرهذره جان دادند. ریشه این حکومت در گروههای مسلح کمونیستی بود که در دهه1960 در مناطق کوهستانی و جنگلی شمال شرق این کشور فعالیت میکردند. بعد از آنکه حکومت پادشاهی نوردوم سیهانوک در سال1970 در کامبوج در یک کودتای نظامی سرنگون شد، خمرهای سرخ با سیهانوک همپیمان شدند و قدرت را به دست گرفتند. البته این روند 5سال طول کشید. سرانجام شبهنظامیان خمرهای سرخ در سال1975 پایتخت را گرفتند و حکومت خود را آغاز کردند.
آنها میخواستند فلسفه خود را در کشور حاکم کنند و مهندسی اجتماعی خاص خود را پیاده کنند. هر کس که به هر طریقی روشنفکر تلقی میشد، کشته میشد. گاهی حتی داشتن یک عینک روی چشم برای اثبات این اتهام مرگبار کافی بود. کسی که زبان خارجی میدانست، اصلا نیازی به بازجویی هم نداشت و مرگش حتمی بود. صدها هزار نفر از طبقه متوسط تحصیلکرده کامبوج شکنجه و اعدام شدند. آنها شهرها را تخلیه کردند، اردوگاههای کار اجباری در مزارع برنج ایجاد کردند و کسانی را که دشمن انقلاب تشخیص میدادند اعدام میکردند. در زندان معروف و مخوف21، 17هزار مرد و زن و کودک طی این دوره 4ساله حبس بودند.
در بیرون از زندان هم صدها هزار نفر بر اثر بیماری، گرسنگی یا فقر جان خود را از دست دادند. این حکومت وحشت در سال1979 در حمله نیروهای نظامی ویتنام که بعد از مناقشه مرزی با کامبوج آغاز شد، سرنگون شد. بعد از سرنگونی حکومت، رهبران خمرهای سرخ به نقاط دوردست جنگلی و کوهستانی کشور فرارکردند. عمق فاجعهای که در این 4سال در کامبوج روی داد چند سال بعد و زمانی معلوم شد که درهای کامبوج به روی جهان باز شدهبود. نجاتیافتگان 4سال حکومت وحشت، فجایعی را که بر آنها رفتهبود برای مخاطبان ناباور و حیرتزده تعریف میکردند.
پل پوت رهبر خمرهای سرخ در جولای سال1997 در یک محاکمه نمایشی توسط فرماندهان سابق نیروهای خودش، محکوم به حبس خانگی شد اما یک سال بعد مرد و آرزوی میلیونها نفر از قربانیان جنایات او برای محاکمه واقعی و اجرای عدالت درباره او بر باد رفت. اما چند تن از رهبران این حکومت زنده ماندند و محاکمه شدند. دادگاهی بینالمللی این هفته یکی از همین رهبران ارشد رژیم خمرهای سرخ کامبوج را به 35سال زندان محکوم کرد. کینگ گوئک ایو، مشهور به دوخ که 67سال دارد رئیس زندان خمرهای سرخ بود. او اعتراف کرده که ناظر بر قتل 15هزار نفری بوده که در زندان تول سلنگ محبوس بودهاند. دوخ در جریان محاکمه خود طلب بخشش کرده بود. این نخستین حکم دادگاه تحت نظر سازمان ملل متحد علیه مقامهای خمرهای سرخ است. دادستانها از قضات تقاضای 40سال زندان کرده بودند. 4نفر دیگر از مسئولین ارشد این رژیم نیز بازداشت شده و در انتظار محاکمه به سر میبرند.
بسیاری پیشبینی میکردند دوخ به جرم جنایت علیه بشریت و نیز جنایت جنگی در این دادگاه که در بیرون از پنومپنه برگزار شد به حبس ابد محکوم شود.او به سمت خود در زندان تول اسلنگ اعتراف کرد اما گفت که تنها فرامین مافوق خود را اجرا میکرده است. دوخ در نخستین جلسه محاکمه خود در نوامبر گذشته تقاضای تبرئه کرد. این در حالی است که دادستانها گفتهاند، این معلم سابق ریاضی برای اعترافگیری دستور به استفاده از شیوههای خشونتآمیز شکنجه نظیر کشیدن ناخن پا و شوک الکتریکی میداد. گفته میشود کلیه اعدامها به تأیید او میرسید. دوخ با دقتی بالا آرشیو کاملی از تصاویر، اعترافات و سایر مدارک مربوط به زندانیان تهیه کرده بود.در یکی از نامهها، دوخ در پاسخ به سؤال نگهبانی درباره 6پسر و 3دختر متهم به خیانت گفته: تا نفر آخر را بکش.
حکم حبس برای این مقام ارشد سابق خمرهای سرخ، اعتراض و خشم خانوادههای قربانیان و گروههای حقوق بشر را برانگیختهاست. آنها این مجازات را اصلا با جنایات هولناک او متناسب نمیدانند.