تاریخ انتشار: ۱۰ مرداد ۱۳۸۹ - ۰۵:۴۸

کاملیا مافی: آب، خاک، جنگل و مرتع هر استانی جزو میراث طبیعی آن محسوب می‌شود و نقش بسزایی در گسترش اکوتوریسم و توسعه‌یافتگی دارد.

اما در کشور ما این عوامل توسعه پایدار، قربانی  توسعه نیافتگی استان‌ها می‌شود. برای نمونه در مناطق حاشیه زاگرس با وجود مناظر بی‌نظیر و دلکش از جمله آبشارها، رودخانه‌های خروشان، جنگل‌های پرشکوه بلوط، دشت‌های گل‌، گیاهان و تنوع جانوری که تنها گوشه‌هایی از زیبایی‌های این مناطق به شمار می‌رود، نه تنها تلاش چشمگیری برای توسعه گردشگری طبیعت نمی‌شود، بلکه با کم‌لطفی‌های برخی مردم و کم‌توجهی‌های بعضی نهاد‌ها هر روز گوشه‌ای از این طبیعت به سمت نابودی می‌رود.

یکی از مهم‌ترین عوامل نابودی جنگل‌ها آتش‌سوزی است؛ به‌طوری که به گفته فرمانده یگان حفاظت جنگل‌های کشور، وضع جنگل‌ها به جز محدوده شمال ایران در روزهای گرم امسال بحرانی شده و حریق از نظر مساحت و دفعات در مقایسه با پارسال صد در صد رشد داشته است؛ مسبب اصلی این آتش‌سوزی‌ها انسان‌ بوده‌ است.

گروهی در خاموش کردن ته سیگار خود بی‌دقتی کردند، گروهی دیگر از مسافران بدون توجه به محیط اطراف آتش روشن کردند و جان خود و دیگران را با این کار به خطر انداختند. همچنین اختلافات محلی و دعوای حقوقی با منابع طبیعی باعث می‌شود برخی با ایجاد حریق بخواهند اراضی جنگلی را به زراعی تبدیل کنند. فرمانده یگان حفاظت جنگل‌‌ها می‌گوید که بیشتر آتش‌سوزی جنگل‌های بلوط در منطقه زاگرس ناشی از سهل‌انگاری و بی‌توجهی افراد بومی و به‌ویژه کشاورزان در مراقبت از آتش‌سوزی مزارع و خاموش نکردن آتش ناشی می‌شود. تقی ایروانی ادامه می‌دهد:« هنوز برآورد خسارتی در مورد آتش‌سوزی‌های امسال انجام نشده اما می‌توان گفت خسارت‌ها در بسیاری از مناطق زاگرس غیرقابل جبران‌ و بالا بوده است؛ زیرا برای کاشت دوباره جنگل عملا کار چندانی از دست ما بر نمی‌آید.»

نابودی با هدف اشتغال زایی

مدیرکل سابق دفتر حفاظت جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در همین باره خاطرنشان می‌کند: « یکی از دلایل مهم آتش‌سوزی در جنگل‌ها، حریق عمدی است. این نوع آتش‌سوزی بیشتر در جنگل‌های شمال کشور دیده می‌شود و رتبه دوم از آن جنگل‌های زاگرس است. » شعبان اسدی در ادامه توضیح می‌دهد : حریق‌های عمدی بیشتر در کنار جنگل‌ها و مناطق چسبیده به آنها برای تصرف جنگل و تبدیل آن به مزرعه از سوی کشاورزان صورت می‌گیرد.

اسدی ادامه می‌دهد:« البته به آتش‌سوزی‌های عمدی، باید آتش‌سوزی‌های سهوی را نیز اضافه کنم. زاگرس‌نشینان عموما برای زراعت بهتر و برداشت محصول در سال آینده زراعی پس چر مراتع یا باقی مانده زراعت خود را آتش می‌زنند که این امر سبب سرایت آتش به جنگل و مرتع می‌شود. »

بالگرد، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر

یکی از کمبودهای بزرگ نهاد‌های مسئول حفاظت و نگهداری از جنگل‌ها در فصول گرم سال نداشتن بالگرد برای خاموش کردن حریق است، زیرا با توجه به استعداد آتش گرفتن این جنگل‌ها و سابقه آتش‌سوزی در آنها، مؤثرترین روش برای شناسایی و جلوگیری از گسترش نقاط آتش گرفته، استفاده از گشت هوایی است. به گفته مسئولان دفتر حفاظت سازمان جنگل‌ها و مراتع، با وجود این‌که به‌طور معمول هر سال تجهیزات این سازمان افزایش پیدا می‌کند، اما هنوز مشکل کمبود بالگرد این سازمان رفع نشده است.

رضا آریایی، مدیرکل ستاد حوادث غیرمترقبه استانداری لرستان، با بیان این‌که استان‌های همجوار از جمله اصفهان، خوزستان و همدان به بالگرد مجهز شده‌اند می‌گوید:« با توجه به کوهستانی بودن لرستان وجود بالگرد برای اعزام و هلی برد نیرو در مواقع مختلف ضروری است.» یک عضو جامعه جنگلبانی ایران در تایید این اظهارنظر‌ها می‌گوید: « به‌دلیل وضع جغرافیایی و جوی، همچنین صعب‌العبور بودن مناطق جنگلی و مرتعی استان لرستان دسترسی ماموران اطفای حریق به نقاط دچار حریق به آسانی میسر نیست و بنابراین برای لرستان و سایر استان‌های دارای پوشش گیاهی و مرتعی، تهیه وسایل و تجهیزات پیشرفته مانند بالگرد ضرورت دارد. »

علی حسین بیرانوند با تاکید بر این‌که آتش‌سوزی خبر نمی‌کند می‌افزاید: « ما نباید منتظر باشیم تا در جنگل و مرتع آتش‌سوزی اتفاق بیفتد، سپس به مقابله با آن بپردازیم، زیرا آشنایی با راه‌های پیشگیری از آتش‌سوزی مهم‌تر از نحوه خاموش کردن آتش است.»به گفته وی دولت باید برای پیشگیری از آتش‌سوزی، علاوه بر برگزاری کلاس‌های آموزشی و ترویجی برای ساکنان حاشیه جنگل‌ها و مراتع، تابلو هشدار‌دهنده نیز در کنار جاده و مناطق جنگلی نصب کند.

ما را خبر کنید

سازمان جنگ‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور برای تسهیل در حفاظت از عرصه‌های طبیعی و بالابردن ظرفیت کمک‌رسانی به طبیعت‌گردان شماره امداد راه‌اندازی کرده است.گردشگران از طریق تماس با شماره 09696 می‌توانند از کمک‌های جنگلبانی استفاده کنند. این شماره تلفن در هر جای ایران و در هر یک از نواحی جنگلی به‌صورت 24 ساعته شما را به گارد مسلح و آماده جنگلبانی وصل می‌کند. همچنین درصورت حریق، سیل، جنگل‌بری قاچاق و حتی گم‌شدن در جنگل می‌توانید با این شماره تماس بگیرید و از حمایت امداد جنگل برخوردار شوید. شماره 09696 تنها برای عرصه‌های جنگلی استفاده نمی‌شود، در عرصه‌های مرتعی نیز می‌توان از طریق این شماره از حمایت گارد جنگلبانی منابع طبیعی بهره‌مند شد.