تاریخ انتشار: ۱۱ مرداد ۱۳۸۹ - ۰۹:۰۲

سمیه شرافتی: احتمالا اگر کسی از شما بپرسد که بیشترین عامل مرگ‌ومیر در جهان چیست، پاسخ شما بسیار ساده است: بیماری‌های قلبی- عروقی. بیماری‌های قلبی دشمن شماره یک سلامتی انسان به حساب می‌آیند.

اما شما می‌توانید خطر ابتلا به بیماری قلبی را به بهترین نحو کاهش دهید. یکی از این روش‌ها دقت کافی در انتخاب مواد غذایی است. اما قبل از آشنایی با این انتخاب درست، باید بدانید که 2‌عامل خطر مستقل در ایجاد بیماری‌های قلبی- عروقی، پرفشاری خون و بالا بودن کلسترول خون است به‌طوری که دیده شده با کاهش مؤثر فشار خون می‌توان میزان حمله قلبی را تا 21درصد، سکته مغزی را تا 37درصد و مرگ در اثر این بیماری را تا 25درصد کاهش داد.

با کاهش 10درصد از میزان کلسترول خون نیز میزان بروز بیماری عروق کرونر تا 30درصد کاهش می‌یابد. ضمن اینکه تغذیه غلط، اضافه وزن و چاقی نیز باید از طریق ایجاد تغییر در شیوه زندگی و با استفاده ازداروهای مناسب تحت کنترل قرار گیرند.

برای کنترل بیماری‌های قلبی- عروقی ابتدا باید عوامل خطر را شناخت و سپس مشخص کرد که کدامیک از عوامل را می‌توان تغییر داد و از میان عوامل قابل تغییر کدامیک را باید در اولویت قرار داد.

فشار خون بالا : فشار خون بالا میزان بار قلب را افزایش داده و از این طریق موجب ضخیم شدن وسخت شدن قلب می‌شود. علاوه براین احتمال سکته مغزی، حمله قلبی، نارسایی کلیه و نارسایی احتقانی قلب را افزایش می‌دهد. با وجود عوامل خطر دیگر، احتمال حمله قلبی در بیماران مبتلا به پرفشاری خون چندین برابر خواهد شد.

کم تحرکی: زندگی بدون فعالیت یک عامل خطر برای بروز بیماری عروق کرونر است. فعالیت جسمانی متوسط تا شدید به‌صورت منظم از بیماری عروق خونی و قلب جلوگیری می‌کند.

چاقی و اضافه وزن: کسانی که چربی اضافه به‌خصوص در ناحیه شکمی دارند، بیش از دیگران به بیماری‌های قلبی دچار می‌شوند. افزایش وزن منجر به بالا رفتن بار قلب، افزایش کلسترول خون و بالارفتن فشار خون از یک طرف و کاهش HDL از طرف دیگر می‌شود. این عامل، خطر بروز دیابت را نیز در افراد افزایش می‌دهد. با کاهش حتی چندکیلو میزان خطر حمله قلبی در افراد چاق کاهش می‌یابد.

دیابت: دیابت به‌طور جدی احتمال بروز بیماری‌های قلبی- عروقی را افزایش می‌دهد. حتی با وجود کنترل قند خون، دیابت احتمال بیماری قلبی را افزایش می‌دهد ولی درصورت عدم‌کنترل این خطر به‌مراتب بالاتر خواهد رفت.

دیگر عوامل خطر: واکنش افراد به استرس‌های روزمره نیز می‌تواند در ایجاد بیماری قلبی سهم داشته باشد. به‌طور مثال بعضی از افراد در اثر استرس‌های روزمره به مصرف دخانیات روی آورده یا بیش از حد غذا می‌خورند و بدین صورت خود را در معرض عوامل خطر ثابت شده بیماری‌های قلبی- عروقی قرار می‌دهند.

رژیم غذایی: 25‌میلی‌گرم افزایش در کلسترول رژیم غذایی، کلسترول خون را یک واحد بالا می‌برد و افزایش کلسترول خون منجر به بروز بیماری‌های قلبی- عروقی می‌شود. مواد غذایی حاوی کلسترول بالا، کلسترول خون و LDL را بالا می‌برند اما به مقدار کمتر از چربی اشباع به‌طوری که غذاهای پر از چربی اشباع 4 برابر غذاهای پر از کلسترول، چربی خون را بالا می‌برند.

منابع غذایی کلسترول

زرده تخم‌مرغ: زرده تخم‌مرغ غنی از کلسترول است و در افرادی که ریسک فاکتورهای بیماری‌های قلبی را دارند باید به 3 عدد در هفته محدود شود. ضمن اینکه حاوی لسیتین است که چربی خون را پایین می‌آورد. سفیده تخم‌مرغ غنی از پروتئین (با امتیاز 100) است و نباید محدود شود.

کره: کره حیوانی، چربی اشباع است و حاوی کلسترول هم هست و دو فاکتور خطر دارد.
کره گیاهی (مارگارین) چربی اشباع است و کلسترول ندارد، ولی حاوی اسیدهای چرب ترانس است که فاکتور خطر بیماری‌های قلبی و سرطان است. در کل کره‌های گیاهی نرم که کمترین اسیدهای چرب ترانس را دارا هستند نسبت به کره‌های حیوانی ارجحیت دارند.

روغن حیوانی: این نوع روغن هم چربی اشباع و هم کلسترول بالایی دارد و در بیماران قلبی توصیه نمی‌شود.

گوشت و امعا و احشا

جگر: پروتئین آن بالاتر ولی چربی آن پایین‌تر از گوشت قرمز است. با این حال جگر 3 برابر گوشت قرمز آهن دارد و غنی از ویتامینA و ویتامین ‌B12 است.

دل و قلوه(قلب و کلیه): پروتئین و چربی شبیه به گوشت دارد، کلسترول قلوه بالاتر از دل و گوشت و شبیه به جگر است. آهن آن بیشتر از گوشت است.

سیرابی و شیردان: چربی آن در مقایسه با گوشت قرمز به‌ویژه گوشت گوسفند کمتر و مشابه گوشت کم‌چرب است. پروتئین آن برابر با گوشت قرمز و سفید است. کلسترول آن از دل و قلوه و جگر پایین‌تر است. علاوه بر اینکه مصرف آن 4-3 بار در ماه همراه با نان یا برنج اشکال ندارد.در این میان کارشناسان توصیه می‌کنند که افراد مبتلا به بیماری قلبی از خوردن سوسیس و کالباس، شیرینی‌های پرچرب، سس‌ها و کباب‌های کوبیده پرچرب پرهیز کنند.مصرف لبنیات کم چرب و نان سبوس‌دار که حاوی مقادیر زیادی ویتامین B بوده ، باعث کاهش چربی خون این بیماران می‌شود. بهترین روغن برای مصرف به‌خصوص در افراد مبتلا به بیماری‌های قلب و عروق، روغن مایع ذرت و آفتابگردان است.

مهم‌ترین علت مصرف زیاد روغن جامد ناآگاهی مصرف‌کنندگان از مضرات آن، اقتصادی‌بودن و بهره‌مندی روغن‌های نباتی و جامد از یارانه‌های دولتی است. همچنین علت عمده جامد کردن و هیدروژنه کردن روغن‌های مایع، گرایش مصرف‌کنندگان به استفاده از روغن جامد، پایداری این نوع روغن در مقابل عوامل محیطی و سهولت در حمل‌ونقل آن است.با این حال در سال‌های اخیر تمام کارخانه‌های تولیدکننده مواد غذایی موظف شده‌اند مواد تشکیل‌دهنده و میزان انرژی و کالری هر ماده را روی آن حک کنند تا افرادی که دچار مشکل چربی خون یا بیماری قلبی هستند، از ترکیبات آن آگاه باشند.

در فرایند جامدکردن روغن، اسیدهای چرب با هیدروژن اشباع می‌شود که این اسیدها برای سلامتی مضر بوده و همچنین در این فرایند ترکیب‌های غیرعادی دیگری به‌نام اسیدهای چرب ترانس به‌وجود می‌آید که آن هم مضر است. چربی ترانس موجود در روغن جامد باعث افزایش چربی بدخون و کاهش چربی خوب خون شده و کلسترول خون را بالا می‌برد که افزایش آن برای قلب بسیار مضر است.

روغن مایع به‌دلیل اینکه حاوی اسیدهای چرب غیراشباع فراوان و فاقد کلسترول است بر روغن جامد برتری دارد چرا که روغن جامد هیدروژنه که میزان اسیدهای چرب اشباع آن بالا بوده و اسیدهای چرب ترانس آن بیش از10 درصد باشد، خطر ابتلا به امراض قلبی- عروقی را افزایش می‌دهد.مصرف ماهی، زیتون و مغز گردو، بادام، حاوی روغن با کیفیت مطلوب هستند و روغن ماهی به‌دلیل دارا بودن اسیدهای چرب امگا ۳ و روغن زیتون و روغن دانه انگور و گردو به‌دلیل دارا بودن اسید اولئیک فراوان باعث کاهش کلسترول بد می‌شود و برای سلامت قلب و عروق مفید است.

برچسب‌ها