متخصصین می‌گویند ماندگاری طولانی و پنهان نفت، خطرساز است. زمان زیادی از پاکسازی سواحل پنساکولا در ایالت فلوریدا نگذشته که محققین باردیگر در این سواحل با طلای سیاه مواجه شده‌اند.
تیم تحقیقاتی دانشگاه جنوب فلوریدا که از اوایل ماه می روی اثرات نشت نفت در سواحل خلیج مطالعه کرده، اخیراً شاهد حضور بقایای نفت در عمق تقریبی 50سانتی‌متری سواحل - دقیقا 6/0 متر معادل2 فوت - بوده اند. سرپرست گروه آقای پینگ‌وانگ می‌گوید: این بیشترین عمقی است که تا‌کنون گزارش شده، گزارش پیش‌تر حاکی از حضور نفت در عمق 15 سانتی متری است.
تهدید هنوز باقی است
کشفیات اخیر این عقیده را مطرح ساخته که نفت رفته‌رفته به بخش زیرین سواحل نفوذ می‌کند و از نظرها پنهان می‌شود. سواحل پاکسازی شده نیز از این قانون مستثنی نیستند. متولیان پاکسازی نفت تا‌کنون تنها سطح را از آلودگی نفتی پاک کرده‌اند. متخصصین معتقدند عملیات پاکسازی و تجزیه نفتی که به عمق نفوذ کرده، سخت‌تر است و در ضمن به زمان بیشتری نیاز دارد. به همین دلیل این تهدید می‌تواند یک تهدید بلندمدت باشد؛ چه برای انسان‌ها و چه برای حیوانات.
امواج، رفته‌رفته نفت بیشتری را زیر لایه‌های ماسه دفن خواهند کرد، به‌خصوص با گذر گردبادهایی همچون آلکس که سراسر خلیج را درهم می‌نوردند. پینگ وانگ، سرپرست تیم تحقیقاتی دانشگاه فلوریدا می‌گوید: این بار ما خوش شانس بودیم. وی با اشاره به این مسئله که در حال حاضر دریا برای ورود شناگران باز است، تأکید کرد که از لحاظ بهداشتی بهتر است بازدیدکنندگان از هر منطقه‌ای که نفت در آن قابل رویت است جداً دوری کنند.
خط سیر گردباد آلکس صدها مایل به‌طرف شرق امتداد داشته، به همین علت در طول سواحل فلوریدا تا اندازه‌ای از شدت امواج توفان کاسته شده است. در نتیجه توفان تنها حجم کمی از نفت جدید را به سواحل پنساکولا و جزایر این محدوده رانده و این بدان معناست که سواحل فلوریدا و می‌سی‌سی‌پی تا اندازه‌ای از بار مضاعف نفت در امان مانده‌اند. سرپرست تیم تحقیقاتی چنین ادامه می‌دهد: با این وجود زمانی که یک توفان قوی‌تر و نزدیک‌تر از خلیج عبور کند، قابلیت فرسایش سواحل را دارد و می‌تواند نفت زیرین را آزاد کند، این در حالی است که همزمان نفت بیشتری هم از خلیج به‌سواحل کشیده خواهد شد.
آگاهی این سرپرست تحقیقاتی مبتنی است بر تحقیقاتی که وی در سال‌های 2004 و 2005 در زمینه گردبادهای ایوان و دنیس انجام داده است. این دو گردباد به‌ترتیب در سال‌های 2004 و 2005 سواحل پنساکولا را درهم نوردیدند. بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد نفتی که در سطح دیده می‌شود، کمترین نگرانی متخصصین است.
حتی بدون پاکسازی، نفت سطحی به واسطه اکسیژن، نور خورشید و باکتری‌های نفت خوار تا حدی تجزیه خواهد شد اما نفت نفوذیافته به عمق، مدت زمان بیشتری در طبیعت باقی خواهد ماند، به‌ویژه با افزایش عمق از میزان اکسیژن نیز کاسته خواهد شد و بدین واسطه مشکل چند برابر خواهد شد.
تیفانی روبرتز، دانشجوی دکتری که در لابراتوار دکتر وانگ کار می‌کند، می‌گوید: اگر متصدیان امر نتوانند نفت را از سواحل پاکسازی کنند، در تابستان سال آینده کودکان ما بایستی به جای شن با نفت بازی کنند و این به هیچ وجه خوب نیست. مطالعات نشان می‌دهند که تماس با نفت می‌تواند منجر به تحریکات پوستی شود و استنشاق بخارات ذرات نفتی نیز باعث تهوع، سردرد و گیجی خواهد شد.
بنابر گزارش‌های دپارتمان بهداشت آمریکا و نهاد‌های مردمی، اینها علائمی است که پیش از این در برخی از افرادی که به نوعی در عملیات پاکسازی نفت نقش داشته‌اند، مشاهده شده است. به همین سبب است که روبرتز و همکارانش درصدد مطالعه نحوه پراکنش نفت در سواحل برآمده‌اند. روبرتز می‌گوید: ما امیدواریم بتوانیم الگوی این پراکنش را تشخیص دهیم. این الگو می‌تواند در پیش‌بینی جایگاه‌های انباشت نفت مؤثر واقع شود. در حال حاضر متصدیان امر پاکسازی با مسئله ضرب‌الاجل زمانی مواجه‌اند اما در نهایت ما بایستی مشخص کنیم که دقیقا چه اتفاقی در عرصه‌های طبیعی در حال وقوع است.
هرگردباد همچون یک نشت دوباره نفت
میچل بوفادل که از سال 1989 در زمینه نشت نفت از نفت‌کش اکسون والدز در آلاسکا تحقیق می‌کند، معتقد است که نفت پنهان شده به راحتی می‌تواند متصدیان امر پاکسازی را فریب دهد (نفت‌کش اکسون والدز که هم‌اکنون 20سال از غرق شدن آن می‌گذرد، منبع نشت نفتی بوده که هنوز هم بقایای آن از بین نرفته است؛ حادثه‌ای که به‌دنبال آن دست‌کم 250هزار پرنده دریایی نابود شدند).
بوفادل که کرسی دپارتمان مهندسی محیط‌زیست و شهرسازی را در دانشگاه پنسیلوانیا برعهده دارد، نظر خود را بدین شرح بیان می‌دارد: در سال 1992 متصدیان و کارگران پاکسازی، سایت نفتی والدز را ترک کردند بدون اینکه متوجه حجم عظیم نفت در زیرزمین شوند. امروز حجم وسیعی از این نفت همچنان در زیرزمین باقی مانده است.
شما می‌توانید به ساحل بروید و بگویید که ساحل تمیز است اما یک سال بعد یک گردباد باعث می‌شود شما متوجه شوید که آلودگی همچنان پابرجاست. این درست مثل این است که بگوییم با هر گردبادی یک نشت دوباره به وقوع پیوسته است. در اینجا ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که برخلاف سواحل یخ‌زده آلاسکا، سواحل فلوریدا گرم و آفتابی است و در این شرایط احتمال تبخیر نفت بیشتر و سریع‌تر است.
با وجوداینکه بادهای شدید عملیات پاکسازی را مختل می‌کنند اما برخی از دانشمندان نظیر ادوارد اورتون، محقق شیمی زیست‌محیطی در دانشگاه لوئیزیانا چنین ابراز نظر می‌کند که معمولا از گردباد انتظار خبرهای خوبی نمی‌رود، اما همه چیز هم سیاه و بد نیست. بادهای شدید می‌توانند به شکست لایه‌های نفت کمک کنند. با شکست لایه‌های نفتی، باکتری‌های نفت خوار که در خلیج مکزیک هم فراوان هستند این امکان را به‌دست می‌آورند که بهتر و راحت‌تر نفت را تجزیه کنند.
محیط‌زیست ما می‌تواند نفت را کنترل کند. ممکن است یک یا 2سال هم طول بکشد اما در نهایت باکتری‌ها بخش عمده نفت را خواهند خورد.
تأثیر بر حیات وحش در یک قلمرو ناشناخته
متخصصین معتقدند که اگر نفت نشتی همچنانزیر سواحل باقی بماند، به لانه‌ها و محل تغذیه حیات‌وحش در طول ساحل، آسیبی غیرقابل جبران وارد خواهد کرد. به‌عنوان مثال برخی پرندگان ساحلی تنها از جانوران بی‌مهره ماسه زی تغذیه می‌کنند و نفت، آنها را از بین می‌برد. رایلی هوگارد، متخصص مدیریت منابع سواحل ملی جزایر خلیج مکزیک می‌گوید: اگر نفت وارد منطقه ساحلی شود و بی‌مهرگان را مسموم کند، مسلما منبع غذایی این زنجیره حذف خواهد شد؛ با وجود اینکه در حال حاضر این اتفاق برای برخی از پرندگان ساحلی افتاده و آنها منبع غذایی خود را از دست داده‌اند.
در ضمن چهار گونه از لاک‌پشت‌های دریایی تخم‌ریزی کرده‌اند و حالا زمان سر از تخم در آوردن بچه‌هاست. بچه لاک‌پشت‌ها بایستی برای ترک لانه‌های زیرزمینی خود، از لایه‌های ماسه به بیرون بخزند و نفت می‌تواند آنها را زخمی کند یا حتی از بین ببرد. به‌منظور مقابله با چنین تهدیداتی اخیراً گروه‌های متخصص شروع به جمع‌آوری 70هزار تخم لاک‌پشت از 700 لانه ساحلی کرده‌اند.
بعد از اینکه نوزادان در انبارهای مجهز با تسهیلات ویژه سر از تخم در آوردند، در سواحل مختلف اقیانوس آتلانتیک ( واقع در جبهه دیگر خلیج) رها‌سازی می‌شوند. هوگارد اضافه می‌کند که نقشه‌های مغناطیسی ذهنی که لاک‌پشت‌ها براساس آن برنامه‌ریزی می‌کنند، ظاهرا بایستی برای تخمگذاری، آنها را به سواحل خلیج مکزیک یا زادگاه اولیه‌شان راهنمایی کند و این در حالی است که فلوریدا در مسیر آنها قرار دارد.
این متخصص تأکید می‌کند که عملیات گسترده نجات لاک‌پشت‌های دریایی عملا در یک قلمرو ناشناخته برنامه‌ریزی شده و به همین دلیل می‌تواند با شکست مواجه شود. با این حال متخصصین نمی‌توانند ریسک از دست رفتن یک نسل از لاک‌پشت‌ها را قبول کنند و این مسئله نگرانی‌های بی‌شماری را برای آنها به همراه دارد. برخی از بیولوژیست‌های دریایی نظیر سیلویا ارل معتقدند که اگر نفت به‌طور صحیح جمع‌آوری نشود، یک منطقه مرده در خلیج مکزیک شکل خواهد گرفت.
همیشه نفت پیروز است
نفت جدیدی که به واسطه جریانات متلاطم جوی به‌سواحل رانده می‌شود، از نفت نشت شده قبلی سنگین‌تر و ضخیم‌تر است. هنگامی که هوا متغیر است (نظیر شرایطی که خلیج مکزیک در ماه می آن را تجربه کرد) نفت سنگین با آب ترکیب می‌شود و یک امولسیون لزج و چسبناک شکل می‌گیرد. شکل‌گیری این ترکیب، از مشکلات فیزیکی نظیر چسبیدن نفت به پر و بال پرندگان، بسیار پیچیده‌تر است.
این امولسیون یک ترکیب سمی است که پرندگان، لاک‌پشت‌ها، ماهیان، خرچنگ‌ها، میگوها و جلبک‌های دریایی و تالاب‌ها را به‌شدت تهدید خواهد کرد. اصولا آنچه با چشم مسلح دیده می‌شود، بر بیننده تأثیرگذارتر است. به‌عنوان مثال دیدن پرندگان آغشته به نفت حس همدردی بیشتری را برمی‌انگیزد در حالی که اصل،مشکل نابودی زنجیره حیاتی است که قابل رویت نیست.
برخی از دانشمندان نگران روش‌های کنترل شیمیایی نفت هستند که اخیرا مطرح شده است. ترکیبات شیمیایی صرفا نفت را تجزیه کرده و آن را به ذرات ریزتر تبدیل می‌کنند، لذا نفت از شکل عادی خارج می‌شود. دانشمندانی که در زمینه سم‌شناسی اکوسیستم‌ها تحقیق می‌کنند،
ضرر این ترکیبات شیمیایی روی پلانکتون‌ها و موجودات ریزدریایی که اصل زنجیره غذایی هستند را مهلک ارزیابی می‌کنند. یکی از محققین دانشگاه لوئیزیانا معتقد است که زمانی‌که صحبت از نشت نفت در زیستگاه‌های جانوری و گیاهی به میان می‌آید، همیشه نفت است که پیروز می‌شود.
ترجمه: فرناز حیدری