و پس از اتلاف وقت و هزینه بسیار مجبور به خرید و استفاده از چند قطعه ساخت کشورهای مختلف برای رفع عیوب خودروی خود شده و در نهایت نیز از کیفیت قطعه و کارکرد آن روی خودرویتان راضی نبودهاید.
این شرایط موجب شده است تا اکنون فروشگاههای لوازم یدکی سطح شهر به بازار مکارهای برای عرضه قطعات و لوازم یدکی خودرو با مارکهای متفاوت از کشورهای مختلف تبدیل شود. از سوی دیگر بهنظر میرسد هنوز هم هیچ دستگاهی برای نظارت بر کیفیت قطعات و لوازم یدکی موجود در بازار وجود ندارد.
مشکل تأمین قطعات یدکی با قیمت و کیفیت مناسب وقتی بیشتر نمایان میشود که قطعه یدکی مورد نیاز از جمله قطعات اصلی خودرو بوده و مصرفکننده بدون شناخت از کم و کیف آن، کار خرید و نصب قطعه را به تعمیرکاران واگذار کند؛ قطعاتی که شاید در فاصله زمانی کوتاه عیوب خودرو را مرتفع کرده اما در درازمدت موجب وارد آمدن خسارات بیشتر به صاحبان خودرو از طریق فرسودگی و از بین رفتن سایر قطعات بهدلیل کارکرد نامطلوب قطعه غیراستاندارد میشود.
زیان توأم مصرفکنندگان
واردات و عرضه قطعات و لوازم یدکی بیکیفیت اکنون به معضل بزرگ مصرفکنندگان خودرو، شرکتهای خودروسازی و تعمیرکاران تبدیل شده است. گرچه این امر بیش از هر چیز زیان جانی و مالی مصرفکنندگان خودرو را بهدنبال داشته اما تبعات رواج این پدیده در صنعت خودرو دامنگیر سایر بخشهای مرتبط با این صنعت نیز شده است.
با این وجود روز به روز بر حجم عرضه اینگونه قطعات در بازار افزوده شده و مشخص نیست متولی جلوگیری از واردات و عرضه این قطعات که عمدتا چینی است کدام دستگاه است. از سوی دیگر رشد واردات این قطعات موجب شده است تا اکنون قطعات بیکیفیت وارداتی از کشورهای مختلف در همه فروشگاههای سطح شهر عرضه شود بهنحوی که با مراجعه به فروشگاههای تأمین قطعات یدکی، فروشنده برای هر قطعه حداقل 3 یا 4 قطعه با کیفیت و قیمت متفاوت را به مصرفکننده معرفی میکند؛ قطعاتی که اغلب فاقد کیفیت لازم بوده و با قیمتهای متفاوت به مصرفکنندگان عرضه میشود.
خودروسازان و قطعات بیکیفیت
استفاده از قطعات بیکیفیت وارداتی موضوعی است که سابقه آن حتی در شرکتهای بزرگ خودروسازی کشورمان نیز وجود دارد. شاید دیر زمانی از سوانحی که بهدلیل استفاده از اینگونه قطعات برای مصرفکنندگان خودرو بهوجود آمده نگذشته و بسیاری از هموطنانمان بهدلیل نقص ترمز، آتشگرفتن خودرو یا نبود کمربند ایمنی مناسب جان و مال خود را از دست دادهاند. به اعتقاد برخی کارشناسان باید بررسی شود قطعات بیکیفیت وارداتی به کشور در خطوط تولید کدام خودروسازان استفاده میشود.
یک پیشکسوت صنعت قطعه با بیان این مطلب به ایسنا گفت: اکنون قطعات بیکیفیت چینی به وفور وارد ایران میشود با این وجود درصد کمی از این قطعات وارد بازار لوازم یدکی شده و بخش عمده آن وارد خطوط تولید شرکتهای خودروسازی میشود. ایرج یزدانبخش با بیان اینکه باید مشخص شود این حجم بالا از قطعات بیکیفیت چینی به مصارف تولید کدام خودروها میرسد، تصریح کرد: مسلم است که در بازار ایران، قطعات بیکیفیت چینی به وفور عرضه و مصرف میشود و این وظیفه دولت است که با شناسایی به برخورد با این واردکنندگان بپردازد.
مشکل اعلام نام واردکنندگان
بهرغم واردات قطعات بیکیفیت خودرو به کشورمان مسئولان رویکردهای متفاوتی به این موضوع داشته و در حالی که برخی افزایش عرضه قطعات را عاملی در جهت شکلگیری بازار رقابتی قلمداد کرده و معتقدند عرضه قطعات با کیفیت و قطعات متفاوت موجب افزایش قدرت انتخاب مصرفکنندگان میشود، برخی نیز معتقدند، اعلام نام و نشان واردکنندگان قطعات بیکیفیت دردی را دوا نکرده و ممکن است مشکلاتی را نیز بهدنبال داشته باشد. یک عضو هیأت مدیره انجمن سازندگان قطعات و مجموعههای خودرو در این زمینه به ایسنا افزود: اکنون عزم جدی برای کنترل واردات قطعه وجود نداشته و حتی به برخی قوانین مربوطه نیز عمل نمیشود.
فرهاد بهنیا، گفت: طبق استانداردهای جهانی قطعات وارداتی باید تست آزمون شده و پس از تأیید کیفی، مجوز واردات آنها به کشور صادر شود، اما اکنون در ایران به این موضوع عمل نمیشود.
وی با بیان اینکه بیشتر واردات قطعات بیکیفیت چینی توسط تجار بخش خصوصی صورت میگیرد، تصریح کرد: واردکنندگان این قطعات قدرت زیادی داشته و میتوانند زمینه واردات و فروش قطعات بیکیفیت چینی را فراهم کنند.
به گفته وی با این حال وزارت صنایع و معادن و وزارت بازرگانی مسئول اصلی کنترل واردات هستند. بهنیا در زمینه نام و نشان واردکنندگان قطعات بیکیفیت، نیز گفت: نام و نشان این واردکنندگان دردی را دوا نکرده و از آن سو ممکن است مشکلاتی را نیز بهدنبال داشته باشد؛ بنابراین نهادهای مسئول مانند وزارت صنایع و معادن و وزارت بازرگانی باید از قدرت خود در این زمینه استفاده کرده و بر قدرت ناشی از گردش مالی بالای واردات قطعات بیکیفیت چینی غلبه کنند.