سال 1370 نخستین جشنواره سراسری تئاتر کودک و نوجوان به نام «امید» در همدان برگزار و تا9 سال این جشنواره در این استان برگزار شد؛ جشنوارهای که ابتدا بهصورت استانی برگزار شد و امروز هفدهمین دوره این جشنواره بهصورت بینالمللی از 7 تا 11 مهرماه در همدان برگزار میشود.
در نشست خبری هفدهمین جشنواره بینالمللی تئاتر کودک و نوجوان که صبح دیروز در سالن کنفرانس تئاتر شهر با حضور مصطفی رحماندوست دبیر جشنواره، سعید کرمی مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان و سید صادق موسوی دبیر اجرایی جشنواره برگزار شد، مصطفی رحماندوست با اشاره به روند برگزاری جشنواره گفت: امسال هم سعی کردیم همچون دورههای قبل چیزی به جشنواره اضافه کنیم.
سال اول که دبیری جشنواره را برعهده گرفتم، تئاتر کودک همچون یک جشنواره استانی بود و این اتفاق در شأن و ارزش تئاتر کودک و نوجوان که متکی بر قصههای غنی و ادبیات فولکلور است، نبود. امسال پنجمین دورهای است که رحماندوست سکان هدایت این جشنواره را برعهده دارد. به گفته خودش، او در هر سال چیز جدیدی به جشنواره اضافه کردهاست.
در سیزدهمین و چهاردهمین دوره از جشنواره تنها 2نمایش خارجی بهصورت میهمان به جشنواره اضافه شدهاست و جشنواره پانزدهم بهصورت بینالمللی برگزار شد.
جشنوارهای در زادگاهش
سیاست مرکز هنرهای نمایشی، تمرکززدایی از تهران و برپایی جشنوارههای مختلف در شهرستانهاست. در استان همدان علاوه بر جشنواره تئاتر کودک و نوجوان، جشنواره فیلم کودک و نوجوان، کنگره سیدجمالالدین اسدآبادی و دوسالانه حکمت سینوی نیز برگزار میشود. از گفتههای رحماندوست و سعید کرمی بهنظر میرسد که آنان خواستار ماندگاری جشنواره در شهر همدان هستند،
خصوصا که کرمی خاستگاه این جشنواره را همدان میداند.رحماندوست در پاسخ به بحث تمرکززدایی از تئاتر و اصرار دبیرخانه جشنواره بر میزبانی همدان اعلام کرد که بیشک همه کودکان سراسر ایران حق این را دارند که از جشنواره تئاتر کودک و نوجوان بهره ببرند. او اظهار امیدواری کرد که روزی گوشهای دنج برای نوشتن درباره کودکان و نوجوانان پیدا کند. او در ادامه گفت:خودمان میدانیم که چرا این اتفاق نمیافتد فقط باید دعا کنید تا این اتفاق روزی بیفتد.
کمبود متن برای نوجوانان
نکته دیگری که در این نشست به آن اشاره شد بیتوجهی به تئاتر نوجوان بود؛ بهطوری که در هفدهمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان سهم نوجوانان یک تئاتر ایرانی و 2 تئاتر خارجی است. رحماندوست با قبول این موضوع گفت: تئاتر نوجوانان از آن بحثهای اساسی و فنی است که باید به جد به آن پرداخت. جای تعجب دارد که تئاتر کودک و خردسال پیشرفت خوبی داشته اما بهدلیل نبود متن مناسب برای نوجوانان موفق نشدهایم اینگونه تئاتری را پرورش دهیم.
جذب گروه سنی نوجوانان کار سختتری است و مادامی که متن مناسب در این حوزه وجود نداشته باشد، کارگردانی و تئاتری هم نخواهیم داشت. او با اشاره به تلاش چندساله برای احیای تئاتر نوجوان گفت: در این چند سال تلاش کردیم قراردادی برای تئاتر نوجوانان ببندیم و از این طریق گروهها را برای حضور در چنین حوزهای تشویق کنیم که متأسفانه این اتفاق نیفتاد و ترجیح دادیم در طول جشنواره و در این حوزه بهخصوص با تئاترهای خارجی نوجوانان این خلأ را پر کنیم.
بدون کمک آموزش و پرورش
آموزش و پرورش نقش مهمی در احیای تئاتر کودک و نوجوان دارد اما به گفته دبیر جشنواره این نقش هرگز از سوی آموزش و پرورش جدی گرفته نمیشود. دبیر جشنواره با صراحت اعلام کرد: ما با هم تعارف نداریم. در تمام این سالها با وزیران به نشست مشترک پرداختهایم اما هنوز به جایی نرسیدهایم.
همچنین کرمی اعلام کرد که تفاهمنامهای با اداره آموزش و پرورش استان منعقد شده که هنوز به امضا نرسیده است. براساس این تفاهمنامه، دبیرخانه تئاتر کودک و نوجوان برنامه آموزشی برای مربیان آموزشی برپا خواهد کرد تا آنها به سمت تولید تئاتر در فضای آموزشی بروند. کرمی با شوخی اعلام کرد از همشهری خودش دفاع میکند و به همین خاطر از حاضران خواست که درباره وزیر جدید پیشاپیش قضاوت نکنند و اعلام کرد ایشان فرد فرهیختهای است.
تمام اجراهای جشنواره
در بخش صحنه 113 فیلم به دبیرخانه رسیده که پس از ارزیابی آثار توسط منوچهر اکبرلو، خسرو احمدی و حسین صفی نهایتا 8اثر در بخش مسابقه ایران و 4اثر در بخش مسابقه بینالملل انتخاب شدند.در بخش نمایشهای خارجی، 5اثر از کشورهای آلمان، استرالیا، مالزی، روسیه و ایرلند به همراه یک نمایش مشترک ایران و آلمان اجرا خواهد شد.
در بخش نمایشنامهنویسی نیز 74 اثر از سراسر کشور به دبیرخانه جشنواره رسیده که پس از ارزیابی توسط سیمین امیریان، اسماعیل خلج و شهرام کرمی نهایتا 3اثر برگزیده و2 اثر شایسته چاپ معرفی شدند. همچنین در بخش رادیو تئاتر 9نمایش رادیویی توسط گروههای منتخب در جشنواره اجرا خواهد شد و نادر برهانیمرند، ایوب آقاخانی و محمدامیر یاراحمدی قضاوت و داوری این آثار را عهدهدار هستند.
در بخش نمایشهای میهمان نیز 4کارگردان و هنرمند پیشکسوت همچون محمود فرهنگ با نمایش سوپ سنگ، مریم معترف با نمایش « من، تو، رستم و شاهنامه»، مسلم قاسمی با نمایش دومیها، سومیها و رضا فیاضی با نمایش لولوی آوازهخوان حضور دارند. مریم سعادت، پرستو گلستانی و داوود کیانیان داوری مسابقه ایران و مجید سرسنگی، یوسف صدیق، چیستا یثربی، واین گوردن (آلمان) و کیت نیوبای (کانادا) داوری بخش مسابقه بینالملل را عهدهدار هستند.