در موسم حج امسال 103هزار زائر به سر‌زمین وحی اعزام می‌شوند که 30 هزار نفر آنان بالای60سال، 5هزار نفر بالای 80 سال و 50نفر نیز بالای 100سال دارند. همچنین بیش از 43هزار نفر زائران به بیماری‌های مختلف مبتلا هستند.
یکی از دلایل بالا بودن میانگین سنی حجاج ایرانی اعزام نشدن چند هزار زائر مسن در حج تمتع سال گذشته به‌علت شیوع بیماری آنفلونزای نوع A بود که امسال مشرف می‌شوند. سرپرست حجاج ایرانی نیز با بیان اینکه شمار زائران مسن در مقایسه با سال88 بیشتر است اعلام کرد که برنامه‌ریزی‌های امسال به‌گونه‌ای است که سالخوردگان می‌توانند به راحتی و بدون دغدغه مناسک حج را انجام دهند.
رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت نیز با تأکید بر اینکه در مرحله نخست باید حجاج از خود مراقبت کنند می‌گوید: ضروری است که زائران به‌طور حتم به توصیه‌های بهداشتی مرکز پزشکی حج پیش و هنگام انجام مناسک تمتع توجه جدی کنند. همچنین در حج امسال 650پزشک کاروان همراه زائران به تمتع اعزام خواهند شد و البته با وجود تمهیدات اندیشیده شده جای نگرانی نیست. البته ایران تنها کشوری است که برای هر کاروان یک پزشک مخصوص درنظر گرفته است.
بیمارستان ایرانی در مدینه و مکه
در موسم حج تمتع امسال خدمات پزشکی در 2 سطح ارائه می‌شود؛ سطح اول مربوط به خدماتی است که پزشکان کاروان‌ها ارائه می‌دهند و سطح دوم نیز از طریق 2 بیمارستانی است که در مدینه و مکه در اختیار هیات پزشکی ایران قرار دارد.
رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت اظهار می‌کند: زمانی که در ایام حج پزشک کاروان تشخیص دهد زائری باید به بیمارستان اعزام شود این اعزام از طریق شبکه ارجاع انجام می‌شود و مدیران کاروان توجه داشته باشند که زائران درصورت بروز مشکل حتما از طریق پزشک کاروان خود به بیمارستان ارجاع داده شوند زیرا پزشکان از سوابق پزشکی زائران مطلع هستند.
بار‌کد پزشکی حجاج
در حج تمتع 89 همه حجاج بار‌کد پزشکی برای کنترل هرچه بیشتر پزشک کاروان‌ها خواهند داشت. همچنین در مساجد شجره، جحفه و دیگر مساجد مهم عربستان نیز پایگاه‌های سیار درمانی ایجاد می‌شود.
به همت مرکز پزشکی حج و زیارت سیستم مشاوره درمانی تلفنی برای زائران به‌خصوص حجاج زن راه‌اندازی شده است و متخصصان زنان می‌توانند پاسخگوی مسائل و بیماری بانوان در ایام حج تمتع باشند. به گفته دکتر ریاض، رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت این سیستم پاسخگویی درمانی و بهداشتی تا حد زیادی می‌تواند در کمتر شدن تردد حجاج تأثیر‌گذار باشد.
دستورالعمل‌های بهداشت فردی
- شستوشوی دست‌ها: باید توجه داشت که دست‌ها نقش بسیار زیادی در ابتلا به بیماری‌ها دارند. حتما قبل از مصرف هر نوع خوراکی یا آشامیدنی و پس از خارج شدن از توالت دست‌ها را با آب و صابون بشویید.
- کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها: میکروب‌ها می‌توانند زیر ناخن بلند جمع شده و باعث بروز بیماری شوند.
- نظافت و شست و شوی پاها: بوی نامطبوع پای شما، دیگران را آزار می‌دهد، توصیه می‌شود روزی یک بار پاها را با آب و صابون بشویید تا ضمن بر طرف شدن بوی نامطبوع، پاهای شما نیز از بیماری‌های قارچی در امان باشد.
- استحمام روزانه: د ر صورت امکان روزی یک بار باید استحمام کرد و باید مواظب بود تا هنگام استحمام داخل وان یا حمام لیز نخورد.
- نظافت لباس: زائر باید لباس‌های خود را مکررا تعویض کرده ولی آنها را برای خشک‌کردن در هر جایی پهن نکند.
- استراحت: در طول روز لازم است چند ساعتی را به خواب و استراحت کامل پرداخت و شخص نظم استراحت خود را حفظ کند.
- باد سرد: با بدن گرم و عرق‌کرده در مقابل هوای سرد کولر‌های گازی نباید قرار گرفت چراکه سبب سرماخوردگی خواهد شد.
- استعمال نکردن دخانیات: در عربستان استعمال دخانیات در مکان‌های عمومی ممنوع است.
- بهداشت نوشیدن: استفاده از نوشیدنی‌های گاز‌دار توصیه نمی‌شود. سعی کنید از آب یا دوغ کم نمک استفاده کنید، به هیچ وجه از آبخوری‌ها استفاده نکنید و بدون لیوان اختصاصی آب ننوشید، از نوشیدن آب و مایعات بسیار سرد پرهیز کنید.
- پیشگیری از گرمازدگی: در ساعات بسیار گرم روز از هتل خارج نشوید. بهترین زمان خروج از هتل قبل از ساعت 10صبح و بعد از ساعت 5 عصر است. از پیاده‌روی در آفتاب خودداری کنید زیرا باعث کم‌شدن آب بدن و گرمازدگی خواهد شد.
نکاتی بهداشتی در مورد تغذیه
قبل و بعد از هر وعده غذا دست‌های خود را با آب و صابون بشویید، پرخوری نکنید و اگر تحت پرهیز خاصی هستید آن را نشکنید. غذاهای زیر برای افراد مبتلا به فشار خون مجاز نیست: ادویه، ترشیجات، چاشنی‌ها، آجیل‌شور، سس گوجه‌فرنگی، سویا، خردل، کنسرو‌ماهی، آب‌خورشت و چیپس سیب‌زمینی.
بیماری‌های شایع میان زائران و راه‌های پیشگیری از آن
گرفتاری‌های تنفسی: از جمله بیماری‌هایی که در ایام حج به‌شدت میان زائران رایج می‌شود گرفتاری‌های تنفسی از جمله سرما خوردگی است. خستگی و استرس و تماس با افراد مبتلا از جمله عوامل بروز این بیماری هستند و بهترین راه در مان آن استراحت و استفاده از نوشیدنی‌های گرم است.
گرفتاری‌های عضلانی- استخوانی: از معضلات‌رایج زائرین، دردهای عضلانی اسکلتی، ضرب دیدگی‌ها، پیچ‌خوردگی‌ها و شکستگی‌های استخوان است که شایع‌ترین علل آن عبارتند از: لیز خوردن در حمام، سقوط از پله برقی، لیز‌خوردن در مسجد‌النبی و مسجد‌الحرام. عرق‌سوز شدن در نواحی کشاله ران و زیر بغل نیز در عربستان رایج است که برای پیشگیری از آن باید از تردد زیاد در هوای گرم خودداری کرد. همچنین می‌توان از پودر تالک استفاده کرد.مسمومیت غذایی در میان زائران رایج است که برای پیشگیری باید این نکات را رعایت کرد:شستوشوی دست‌ها، خودداری از تهیه و مصرف مواد‌غذایی بیرون از هتل، نگه نداشتن غذا در حرارت داخل اتاق و استفاده نکردن از منابع آب بین راهی.
غذای حجاج مسن
رئیس سازمان حج و زیارت نیز درباره نحوه تأمین غذای رژیمی برای زائران مسن می‌گوید: تدارک لازم برای تأمین غذای رژیمی حجاج انجام شده و روال در ایام حج تمتع امسال به این صورت خواهد بود که کاروان‌ها از روز قبل سفارش غذای رژیمی را می‌دهند و در آشپزخانه مرکزی به همان تعداد غذای رژیمی برای کاروان‌ها طبخ می‌شود.
داروی خود را فراموش نکنید
اگر رژیم دارویی خاصی مانند مصرف قرص فشار‌خون و یا داروهای قلبی دارید، حتما برای مدت حدود 40روز داروی مورد نیاز خود را همراه داشته باشید و به امید تهیه داروی خود از مرکز پزشکی حج، پزشک کاروان یا داروخانه‌های عربستان نباشید تا احیانا با مشکل کمبود دارو و عوارض ناشی از آن مواجه نشوید.
فشار‌خون، بیماری اول زائران ایرانی
آنطور که رئیس مرکز پزشکی حج می‌گوید: از میان 103 هزار زائر حج تمتع امسال، 20هزار نفر دچار فشار خون و 10هزار نفر مبتلا به دیابت هستند و 6هزار نفر نیز بیماری قلبی دارند که مراقبت‌های بیشتری را طلب می‌کنند.